Showing posts with label Lalita Deulkar. Show all posts
Showing posts with label Lalita Deulkar. Show all posts

Thursday, September 12, 2019

ચર્ચાની એરણે - ૧૯૪૬નાં ગીતો - સ્ત્રી સૉલો ગીતો - અન્ય ગાયિકાઓ [૩]


૧૯૪૬નાં વર્ષ માટેનાં સ્ત્રી ગાયિકાઓનાં સૉલો ગીતોની હવે પછીની ચર્ચા આમ તો દસ્તાવેજીકરણનાં મહત્ત્વને ધ્યાનમાં લઈને જ કરી રહ્યાં હોઈએ એવું લાગશે. થોડીક તકનીકી ભાષામાં વાત કરીએ તો એમ કહી શકાય કે ગાયિકાઓ અને તેમનાં ગીતો, ૧૯૪૬નાં સ્ત્રી ગાયિકાઓનાં સૉલો ગીતોની (સાંખ્યિકીશાસ્ત્રની પરિભાષાની) 'લાંબી પૂંછડી'નું એક શિષ્ટ ઉદહરણ જણાય છે.
મોટા ભાગનાં ગાયિકાઓની ગાયિકા તરીકે કે અભિનેત્રી તરીકે પણ અમારી અને તે પછીની પેઢીને ઓળખ નહીં હોય. આ તો ભલું થજો યુટ્યુબ પર આવાં અકલ્પ્ય ગીતો અપલોડ કરનાર મરજીવાઓનું કે આપણે આ ગીતોનું અસ્તિત્વ પણ ખબર પડી શકી છે. એ પણ શક્ય છે કે મોટા ભાગનાં ગીતો એક કે બે વાર સંભળવા પછી પણ કાનને ન સ્પર્શતાં હોય એમ અનુભવાય. વિન્ટેજ એરાનાં ગીતોની શોધમાં ઊંડે સુધી ડુબકી મારીએ તો જે હાથ લાગે તે મોતી છે કે નહીં તે આપણને સમજવામાં તકલીફ પડે તો તે આપણી સમજની મર્યાદા ન માનવી રહી !
શાન્તા આપ્ટેનાં સૉલો ગીતો
શાન્તા આપ્ટે આમ તો મરાઠી ફિલ્મોનાં એ સમયનાં બહુ જાણીતાં અભિનેત્રી-ગાયિકા હતાં તેમણે કેટલીક હિંદી ફિલ્મો પણ એ સમયે કરી છે.
સોલહ સિંગાર મૈં સજાઉંગી - પનિહારી – સંગીતકાર: એસ એન ત્રિપાઠી 
ચારોં ઔર અંધેરા, બીચ ભંવર મેં ડગમગ નૈયા - સુભદ્રા – સંગીતકાર: વસંત દેસાઈ – ગીતકાર: મોતી બી. એ.

આજ મોરી નૈયા કિનારે લાગી, આશાકી બેલ મેરી ફૂલી ફૂલી - વાલ્મિકી – સંગીતકાર: શંકર રાવ વ્યાસ – ગીતકાર: મહેશ ગુપ્તા એમ.એ.

સરસ્વતી રાણે
દેખો રી સખી ફૂંલોં સે ફૂલી ડગરિયા - વાલ્મિકી – સંગીતકાર: શંકર રાવ વ્યાસ – ગીતકાર: મહેશ ગુપ્તા એમ.એ. 

રાગ દ્વેશ કો છોડ કે મનવા જ્ઞાનકી જ્યોત જલા લે - વાલ્મિકી – સંગીતકાર: શંકર રાવ વ્યાસ – ગીતકાર: મહેશ ગુપ્તા એમ.એ.

લલિતા દેઉલકર
ઓ રાની...રાની ધીરે શીરે ચલો ન કમર બલ ખાયે - વાલ્મિકી – સંગીતકાર: શંકર રાવ વ્યાસ – ગીતકાર: મહેશ ગુપ્તા એમ.એ.
અનિમા દાસગુપ્તા
આંખોંકી રોશની હૈ દિલકી યે ચાંદની હૈ - અરેબીયન નાઈટ્સ – સંગીતકાર: કમલ દાસગુપ્તા – ગીતકાર: ફૈયાઝ 

શોભા
જબ દર્દ કા કિસ્સા હમ દુનિયાકો સુનાતે હૈ - સર્કસ કિંગ – સંગીતકાર: જે અભ્યંકર / નાગેશ રાવ – ગીતકાર: એમ રાજીઉદ્દીન

જ્યોતિ
કિસી કી યાદ સતાયે બાલમ કિસકી યાદ સતાએ - સાથી – સંગીતકાર: ગુલશન શફી – ગીતકાર: વલી સાહબ 
મુમતાઝ શાન્તિ
અબ ઝુબાન પે તાલે ના ડાલો - ધરતી કે લાલ – સંગીતકાર: પંડિત રવિશંકર 

રાધારાની
ક્યા સાથ હમારા ઔર ઇનકા, મસરૂર હૈ વોહ - લાજ – સંગીતકાર: રામચંદ્ર પાલ – ગીતકાર: સાગ઼ર નિઝામી
યુ ટ્યુબની ક્લિપમાં ગાયિકા તરીકે શમશાદ બેગમ જણાવાયાં છે. પરંતુ, હવે પછીનાં ગીતની ક્લિપમા આ જ ફિલ્મ માટે હિંદી ફિલ્મ ગીત કોષની જેમ જ ગાયિકા તરીકે રાધારાનીનો જ ઉલ્લેખ છે. એટલે પ્રસ્તુત ગીત પણ તેમણે જ ગાયું હશે એમ માનવું અયોગ્ય નથી જણાતું.

છાયી હુઈ હૈ દુનિયા પે અભી રાત હૈ, સો જા  - લાજ – સંગીતકાર: રામચંદ્ર પાલ – ગીતકાર: સાગ઼ર નિઝામી  
ઈક઼બાલ બાનો 
ઉમ્મીદોં પર જવાની આજ લહરાઈ - રેહાના – સંગીતકાર: ક઼ાદિર ફરીદી
સ્નેહપ્રભા પ્રધાન
સાવનકી બદરીયા રોતી હૈ - સાલગિરહ – સંગીતકાર: બુલો સી રાની – ગીતકાર: વલી સાહબ
બેબી અનુ (અન્વરી)
ચંદા મામાને અમરૂદ ચુરાયા રે, ચોરી ચોરી અકેલે હી ખાયા રે - ફૂલવારી – સંગીતકાર: હંસરાજ બહલ – ગીતકાર: પંડિત ઈન્દ્ર

બેબી મુમતાઝ (મધુબાલા)
ભગવાન મેરે જ્ઞાન કે દીપકકો જલા દે - પુજારી – સંગીતકાર: હંસરાજ બહલ – ગીતકાર: વલી સાહબ

હવે પછીના અંકમાં ૧૯૪૬નાં વર્ષ માટે અન્ય ગાયિકાઓના સૉલો ગીતોની ચર્ચા ગીતા રોય અને લતા મંગેશકરનાં સૉલો ગીતોથી સમાપ્ત કરીશું

Thursday, September 6, 2018

ચર્ચાની એરણે : ૧૯૪૭નાં ગીતો :: સ્ત્રી સૉલો ગીતો - અન્ય સ્ત્રી ગાયિકાઓ અને લતા મંગેશકર : [૪]


લલિતા દેઉલકરનાં સૉલો ગીતો
લલિતા દેઉલકરે (૧૯૨૫-૨૦૧૦) હિંદી ફિલ્મ જગતમાં પદાર્પણ તો એક અભિનેત્રી તરીકે કર્યું હતું પણ તેમને યાદ વિન્ટેજ એરાનાં એક મહત્ત્વનાં પાર્શગાયિકા તરીકે જ કરવામાં આવે છે. તેમણે ૬૦ વધુ હિંદી ફિલ્મોનાં ગીતો ગાયાં છે.
મંદિર સુના સુના દીપ બિના નૈયા બિન પતવાર - ભક્ત ધ્રુવ – સંગીતકાર: શંકરરાવ વ્યાસ – ગીતકાર: પંડિત ઈન્દ્ર / મોતી બી એ (?)


ગાઓ બધાઈ રી, સુહાગન આંગન આઈ - ભક્ત ધ્રુવ – સંગીતકાર: શંકરરાવ વ્યાસ – ગીતકાર: પંડિત ઈન્દ્ર / મોતી બી એ (?)

મેરી નાવ પડી મઝધાર પાર કરો ન કરો - ભક્ત ધ્રુવ – સંગીતકાર: શંકરરાવ વ્યાસ – ગીતકાર: પંડિત ઈન્દ્ર / મોતી બી એ (?)

ભજન કે દિન દો ચાર રે જનમ મરણ તુ સુધાર લે - ભક્ત ધ્રુવ – સંગીતકાર: શંકરરાવ વ્યાસ – ગીતકાર: પંડિત ઈન્દ્ર / મોતી બી એ (?)

મેરા દીપક જુગ જુગ જલે, પ્રકાશ ફૈલાએ - ભક્ત ધ્રુવ – સંગીતકાર: શંકરરાવ વ્યાસ – ગીતકાર: પંડિત ઈન્દ્ર / મોતી બી એ (?)

ચોર આ ગયે નગરીયા હમાર, નનદ જ઼રા જાગના - સાજન – સંગીતકાર: સી રામચંદ્ર – ગીતકાર: રામમૂર્તિ ચતુર્વેદી

શારદા ગાંગુલીનાં સૉલો ગીતો
તુમ રાજા હો, તુમ રાજા હો, હરગિઝ કિસીસે ન ડરના - ભક્ત ધ્રુવ – સંગીતકાર: શંકરરાવ વ્યાસ – ગીતકાર: પંડિત ઈન્દ્ર / મોતી બી એ (?)

દયા કરો દયા કરો - ભક્ત ધ્રુવ – સંગીતકાર: શંકરરાવ વ્યાસ – ગીતકાર: પંડિત ઈન્દ્ર / મોતી બી એ (?)
[નોંધ આ ગીતનો હિંદી ફિલ્મ ગીત કોશમાં ઉલ્લેખ નથી.]
મોહનતારાનાં સૉલો ગીતો
પ્રભુ અપની ઝલક દિખાઓ, મોહે અદ્‍ભૂત રૂપ દીખાઓ - ભક્ત ધ્રુવ – સંગીતકાર: શંકરરાવ વ્યાસ – ગીતકાર: પંડિત ઈન્દ્ર / મોતી બી એ (?)

તુમ મેં ભી, હમમેં ભી તુમ તુમ નહી હમ હમ નહીં - ભક્ત ધ્રુવ – સંગીતકાર: શંકરરાવ વ્યાસ – ગીતકાર: પંડિત ઈન્દ્ર / મોતી બી એ (?)

મૈં પરબત ખડી પુકારૂં, બલમવા આ રે - વોહ ઝમાના – સંગીતકાર: બુલો સી રાની – ગીતકાર: પંડિત ઈન્દ્ર

જીવન કા મોલ હુઆ અનમોલ, જય સ્વદેશ - વોહ ઝમાના – સંગીતકાર: બુલો સી રાની – ગીતકાર: પંડિત ઈન્દ્ર


નોંધ: જે ગીતોની યુ ટ્યુબ લિંક મળી નથી શકી એવાં ગીતો અહીં નથી સમાવ્યાં.
 'અન્ય' સ્ત્રી ગાયિકાઓ અને લતા મંગેશકરનાં ૧૯૪૭નાં વર્ષ માટેનાં સૉલો ગીતોની આપણી ચર્ચા હવે પછીના અંકમાં પૂરી કરીશું.

Thursday, September 8, 2016

૧૯૪૯નાં ગીતો : ચર્ચાની એરણે - સ્ત્રી સૉલો ગીતો - અન્ય સ્ત્રી ગાયિકાઓ - લલિતા દેઉલકર, અમીરબાઈ કર્ણાટકી, હમીદા બાનો, ઝીનત બેગમ, પુષ્પા હંસ



૧૯૪૯નાં જાણીતાં અને ઓછાં જાણીતાં ગીતોની ચર્ચાને એરણે આપણે સ્ત્રી સૉલો ગીતોમાં સુરૈયા, ગીતા રોય, શમશાદ બેગમ, રાજકુમારી, આશા ભોસલે તથા સુરીન્દર કૌર અને ઉમા દેવી તથા મીના કપૂર નાં સૉલો ગીતોને આ પહેલાં સાંભળી ચૂક્યાં છીએ.
અહીં રજૂ કરેલી ફિલ્મોમાં તેમ જ અન્ય કોઈ ફિલ્મોમાં આ ગાયિકાઓ અહીં રજૂ કરેલાં ગીતો સિવાય બીજાં ગીતો ગાયાં તો છે, પરંતુ મેં મારી પસંદની મર્યાદિત ક્ષમતા અનુસાર જ ગીતો મૂક્યાં છે. આમ અહીં મૂકેલાં ગીતો તેમનાં ૧૯૪૯નાં ગીતોનું પ્રર્તિનિધિત્ત્વ કરે છે એમ ન માની શકાય.
લલિતા દેઉલકરનાં સૉલો ગીતો
ક્યા સચ હૈ કસમ વોહ ભૂલાને લગે - બેદર્દ - રામપ્રસાદ - બાદલ 
રંગીલી દુલ્હન શર્મીલી દુલ્હન - દૌલત - હનુમાન પ્રસાદ - ક઼મર જલાલાબાદી 
મેરે દિલ કો ખિલોના ન સમજ ના સનમ - સાંવરિયા - સી રામચંદ્ર - પી એલ સંતોષી 
હમ કિસકો સુનાયે હાલ યે દુનિયા પૈસો કી - શબનમ - એસ ડી બર્મન - ક઼્મર જલાલાબાદી 
અમીરબાઈ કર્ણાટકી નાં સૉલો ગીતો
મેરે છૈલ છબીલે તેરે નૈન રસીલે - નેકી ઔર બદી - રોશન - કિદાર શર્મા 
પહને પીલા રંગકી સારી - સાવન આયા રે - ખેમચંદ પ્રકાશ - ભરત વ્યાસ 
 હમીદા બાનોનાં સૉલો ગીતો
દિલ મેરા તડપાનેવાલે શાદ રહે આબાદ રહે - જનમપત્રી - ગુલશન સુફી - અઝીઝ કશ્મીરી 
દિલ તૂટ ગયા , મિટ ગયે અરમાન - સોહરત - અઝીઝ હિન્દી - નઝીમ પાનીપતી 

ઝીનત બેગમનાં સૉલો ગીતો
ઘટ કારી મતવારી આયી - એક થી લડકી - વિનોદ - અઝીઝ કશ્મીરી 
જા ઊડ જારે કાગવા લે જા સંદેશવા - કનીઝ - ગુલામ હૈદર - હસરત લખનવી 
પુષ્પા હંસનાં સૉલો ગીતો
'અપના દેશ'નાં મુખ્ય નાયિકા પણ પુષ્પા હંસ હતાં એ નાત તેમણે આ ફિલ્મમાં ઘણા ગીતો ગાયાં છે. આપણે તો અહી તેમનું એક જ ગીત લીધું છે.
દિલ-એ-નાદાન તૂઝે હુઆ ક્યા હૈ - અપના દેશ - પુરુષોત્તમ - મિર્ઝા ગ઼ાલિબ 


આ સાથે 'અન્ય' સ્ત્રી ગાયિકાઓનાં સૉલો ગીતો વિષે વિગતે ચર્ચાનો દૌર અહીં પૂરો થાય છે.


હવે પછી આપણે મને સૌથી વધારે ગમેલાં લતા મંગેશકર સિવાયનાં અન્ય સ્ત્રી સૉલો ગીતોની વાત કરીશું.