૧૯૫૦નાં ગીતો : ચર્ચાની એરણે - યાદગાર સ્ત્રી-ગીતો (૫) : અન્ય ગાયિકાઓ : શમશાદ બેગમનાં યાદગાર ગીતો

‘Best songs of 1950: And the winners are? દ્વારા આપણે વર્ષ ૧૯૫૦નાં ગીતોની વિગતે ફેર-મુલાકાત કરી રહ્યાં છીએ. આ પહેલાં આપણે સ્ત્રી-પાર્શ્વગાયિકાઓ યાદગાર ગીતોમાંથી લતા મંગેશકરનાં  સી રામચંદ્ર, હુસ્નલાલ ભગતરામ, ગુલામ મોહમ્મદ, અનિલ બિશ્વાસ, એસ ડી બર્મન, નૌશાદ, બુલો સી રાની અને વિનોદનાં ગીતો તેમ જ અન્ય ગાયિકાઓમાં સુરૈયાનાં ગીતો સાંભળી ચૂક્યાં છીએ.

આજે આપણે શમશાદ બેગમનાં ગીતો સાંભળીશું.

શમશાદ બેગમ વીન્ટેજ એરાનાં એવાં ગાયિકા હતાં જે તે પછીના લતા મંગેશકરના આધિપત્યના સમયમાં ઘણા લાંબા સમય સુધી લોકપ્રિય ગીતો આપતાં રહ્યાં હતાં. ૧૯૫૦નાં વર્ષમાં ગીતોની કે ફિલ્મોની સંખ્યાની દૃષ્ટિએ કે પછી કેટલા સંગીતકારો સાથે તેમણે કામ કર્યું એવા કોઈ પણ માપદંડથી જોઈએ, શમશાદ બેગમ કશે પણ પાછળ રહી જતાં હોય તેમ જણાતું નથી.

કિસ્મતને હમેં મજબૂર કિયા - આંખેં - સરસ્વતી કુમાર દીપક - મદન મોહન

મહોબ્બત કરનેવાલોંકા યહી અંજામ હોતા હૈ - આંખેં - રાજા મહેંદી અલી ખાન - મદન મોહન

ધડકે મેરા દિલ મુઝકો જવાની રામ ક઼સમ ના ભાયે - બાબુલ - શકીલ બદાયુની - નૌશાદ (પર્દા પર નરગીસે ગાયેલું ગીત)

ન સોચા થા યે દિલ લગાને સે પહલે - બાબુલ - શકીલ બદાયુની - નૌશાદ

જાદુ ભરે નૈનોંમેં ડો..લે જિયા - બાબુલ - શકીલ બદાયુની - નૌશાદ (પર્દા પર નરગીસે ગાયેલું ગીત)

છોડ બાબુલ કા ઘર મોહે પી કે નગ઼ર આજ જાના પડા - બાબુલ - શકીલ બદાયુની - નૌશાદ (પર્દા પર નરગીસે ગાયેલું ગીત)- ફિલ્મમાં આ ગીત અલગ અલગ સમયે અલગ અલગ મૂડમાં રજૂ થતું રહ્યું છે. 

ઠંડી હવાકે ઝ઼ોંકે - ભાઇ બહેન - ઈશ્વર ચંદ્ર કપુર - શ્યામ સુંદર

મૈં તો મારુંગી નૈનોંકે બાણ ઝરા બચકે રહના - બીજલી - ભરત વ્યાસ - વસંત દેસાઈ

 આ ગીતની વિડીયો ક્લિપ મળી શકી નથી.

ચૂડી ધીરે પહના ચૂડીવાલી હો - દહેજ - શમ્સ લખનવી - વસંત દેસાઈ

અય કાલે બાદલ બોલ તુ ક્યું ઈતરારા હૈ - દહેજ - શમ્સ લખનવી - વસંત દેસાઈ

છોડ ચલે રાજાજી લી જાયે કૈસે રહું અકેલી - હંસતે આંસૂ - મજરૂહ સુલ્તાનપુરી - ગુલામ મોહમ્મદ

કાહે નૈનોંમેં નૈના ડાલે રે ઓ પરદેસીયા - જોગન - બુટા રામ - બુલો સી રાની

જિન આંખોંકી નીંદ હરામ હૈ - જોગન - બુટા રામ - બુલો સી રાની

થોડા થોડા પ્યાર થોડી થોડી તક઼રાર હો - કમલ કે ફૂલ - રાજેન્દ્ર કૃષ્ણ - શ્યામ સુંદર 

 આ ગીતની વિડીયો ક્લિપ મળી શકી નથી.

મોહબ્બત મેરી રંગ લાને લગી હૈ - નિરાલા - પી એલ સંતોષી - સી. રામચંદ્ર

કતીલે તોરે નૈના રસીલે - નિશાના - નક઼શાબ - ખુર્શીદ અન્વર

મેરે ઘુંઘરવાલે બાલ - પરદેસ - શકીલ બદાયુની - ગુલામ મોહમ્મદ

હુસ્નવાલોં કી ગલિયોં મેં આના નહીં - શીશ મહલ - શમ્સ લખનવી - વસંત દેસાઈ

 

ક્રમશઃ ||  ૧૯૫૦નાં ગીતો : ચર્ચાની એરણે - યાદગાર સ્ત્રી-ગીતો (૬) : અન્ય ગાયિકાઓ : રાજ કુમારીનાં યાદગાર ગીતો

૧૯૫૦નાં ગીતો : ચર્ચાની એરણે - યાદગાર સ્ત્રી-ગીતો (૪) : અન્ય ગાયિકાઓ : સુરૈયાનાં યાદગાર ગીત

અન્ય ગાયિકાઓનાં યાદગાર ગીતો

‘Best songs of 1950: And the winners are?ની ચર્ચામાં આપણે અત્યાર સુધી લતા મંગેશકરનાં સી. રામચંદ્ર, હુસ્નલાલ ભગતરામ, ગુલામ મોહમ્મદ, અનિલ બિશ્વાસ, એસ ડી બર્મન, નૌશાદ, બુલો સી રાની અને વિનોદ, એમ ૮ સંગીતકારો, સાથે ગવાયેલાં સૉલો ગીતોને સાંભળી ચૂક્યાં છીએ.

આ વર્ષ ખાસ તો સ્ત્રી-ગાયિકાઓનાં સદર્ભમાં વીન્ટેજ ઍરાથી સુવર્ણકાળનાં સંધિકાળનું વર્ષ ગણી શકાય તેનાં દિશા સૂચનો આપણને મદન મોહન (આંખેં), રોશન (બાવરે નયન),  સચિન દેવ બર્મન (પ્યાર) જેવા સંગીતકારોનાં ખાતાંમાં આ વર્ષે  લતા મંગેશકરનું નામ જ નથી ચડ્યું, અને છતાં આ જ સંગીતકારો માટે હવે પછીનાં જ વર્ષોમાં લતા મંગેશકર જ મુખ્ય ગાયિકા બની જવાનાં છે તે હકીકત પરથી જોવા મળે છે.

અન્ય ગાયિકાઓમાં શમશાદ બેગમ અને ગીતા રૉયના સ્વરમાં ગવાયેલાં સૉલો ગીતો સંખ્યાની દૃષ્ટિએ કાંટેકી ટક્કર કક્ષાની સ્પર્ધા પૂરી પાડી રહ્યાં. ગીતોની લોકચાહનાના અગ્રક્રમમાં પણ આ દરેક ગાયિકાઓનાં ગીતોને સ્થાન મળે જ છે. સુરૈયા માટે પણ આ વર્ષ ઘણું જ ફળદાયી રહ્યું. રાજ કુમારીનાં 'બાવરે નયન'નાં ગીતો સ્ત્રી-ગાયિકાઓની સ્પર્ધાને નવું પરિમાણ બક્ષી રહ્યાં. વર્ષ દરમ્યાન , આપણે જેમને સામાન્યતઃ.પ્રથમ હરોળની ગાયિકાઓમાં ન ગણીએ તેવાં, જયશ્રી, સુલોચના કદમ કે (ક્યાંક) સુરીન્દર કૌર પણ નોંધપાત્ર હિસ્સામાં ભાગીદાર રહ્યાં.

આ વર્ષમાં વીન્ટેજ એરાની ગાયિકાઓના દોરદમામને જોતાં પછીનાં બે એક વર્ષમાં જ લતા મંગેશકરનું સામ્રાજ્ય લગભગ એકહથ્થુ સિંહફાળો ધરાવતું થઈ જશે એમ એ સમયે કદાચ કોઈએ  કલ્પના નહીં કરી હોય.

સ્ત્રી-ગાયકોનાં ૧૯૫૦નાં યાદગાર ગીતોની સફરમાં આપણે હવે અન્ય ગાયિકાઓનાં વિવિધ સંગીતકારો સાથે ગવાયેલાં ગીતોની કેડીઓ કંડારીશું. સહુથી પહેલાં:

સુરૈયાનાં યાદગાર ગીતો

૧૯૫૦નાં વર્ષમાં સુરૈયાની છ છ ફિલ્મો આવી. ગાયિકા અને હીરોઈન તરીકે તેની સફળતાની ચરમ સીમાનું આનાથી વધારે શું પ્રમાણ હોઈ શકે !

મન મોર હુઆ મતવાલા, કિસને જાદુ ડાલા - અફસર - એસ ડી બર્મન

નૈન દિવાને એક નહીં માને માને ના - અફસર - એસ ડી બર્મન

પરદેસી રે આતે જાતે જિયા મોરા લિયે જાઓ - અફસર - એસ ડી બર્મન

આયા મેરે દિલમેં તૂ - દાસ્તાન - શકીલ બદાયુની - નૌશાદ

યે મૌસમ યે તન્હાઈ - દાસ્તાન - શકીલ બદાયુની - નૌશાદ

અય શમા તૂ બતા તેરા પરવાના કૌન હૈ - દાસ્તાન - શકીલ બદાયુની - નૌશાદ

નૈનોંમેં પ્રીત હૈ હોઠોં પે ગીત હૈ - દાસ્તાન - શકીલ બદાયુની - નૌશાદ

મોહબ્બત બઢાકર જૂદા હો ગયે - દાસ્તાન - શકીલ બદાયુની - નૌશાદ

નામ તેરા હૈ ઝ઼બાન પર યાદ તેરી દિલમેં હૈ - દાસ્તાન - શકીલ બદાયુની - નૌશાદ

કોઈ દિલમેં સમા ગયા ચુપકે ચુપકે - કમલ કે ફૂલ - રાજેન્દ્ર કૃષ્ણ - શ્યામ સુન્દર

સઝા મિલી હૈ કિસી સે યહ દિલ લગાનેકી - કમલ કે ફૂલ - રાજેન્દ્ર કૃષ્ણ - શ્યામ સુન્દર

હાયે યે જૂદાઈ કી ચોટ બુરી હૈ - નીલી - સુરજિત સેઠી - એસ મોહિન્દર

મજબૂર હું મૈં નાશાદ હું મૈં - શાન - રાજેન્દ્ર કૃષ્ણ - હંસરાજ બહલ

મુહબ્બત મેં નઝ઼ર મિલતે હી બન જાતે હૈં અફસાને - ખિલાડી - નક્શબ જરાચવી - હંસરાજ બહલ

ક્રમશઃ ||  ૧૯૫૦નાં ગીતો : ચર્ચાની એરણે - યાદગાર સ્ત્રી-ગીતો (૫) : અન્ય ગાયિકાઓ : શમશાદ બેગમ નાં યાદગાર ગીતો