ચર્ચાની એરણે : ૧૯૪૮નાં ગીતો : પુરૂષ સૉલો ગીતો : અન્ય પુરુષ ગાયકોનાં સૉલો ગીતો

૧૯૪૮નાં વર્ષમાં પુરૂષ ગાયકોનાં સૉલો ગીતોના ચિત્રને જોતાં મોહમ્મદ રફી, મૂકેશ, જી એમ દુર્રાની અને સુરેન્દ્રનાં ગીતો તો સંખ્યાની દૃષ્ટિએ ધ્યાન ખેંચે જ છે, પરંતુ તે પછીનું ચિત્ર પહેલી નજરે કંઈક અસ્પષ્ટ દેખાય છે એમ કહી શકાય.

હિંદી ફિલ્મ ગીત કોષની મદદથી જ્યારે યાદી બનવીએ છીએ ત્યારે નીનુ મઝુમદાર, મન્ના ડે, શંકર દાસગુપ્તા, ચીતળકર કે વિદ્યાનાથ શેઠ જેવા ગાયકોનાં સૉલો ગીતોની સંખ્યા પણ ધ્યાનાકર્ષક કહી શકાય તેવી ઊભરે છે.સમગ્રપણે જોતાં ગાયકો અને ગીતોનાં વૈવિધ્યને કારણે આ ગીતો સાંભળવાની મને બહુ મજા આવી છે.

યુટ્યબ પર આમાંનાં મોટા ભાગનાં ગીતો હજૂ પૉસ્ટ થયાં જોવા નથી મળતાં, તેથી જે કંઈ મને મળ્યું છે એટલું જ હું અહીં રજૂ કરી શક્યો છું.

કારે બાદર બરસ બરસ કર જાઓ બાર બાર - ગોપીનાથ – ગાયક : નીનુ મઝુમદાર - નીનુ મઝુમદાર - રામ મૂર્તી

આ ગીતનું કૌમુદી મુન્શી અને કોરસ સાથેનું પણ એક વર્ઝન જોવ મળે છે. બન્ને ગીતોની રજૂઆત સાવ જ અલગ રીતે કરાઈ છે.

મન્ના ડે

ચલ તૂ પ્રીત નગરીયા પ્રીત નગર કે કોયલ કૂકે - વીણા - અનિલ બિશ્વાસ – પ્રેમ દહેલ્વી

હમ તેરે હૈ હમકો ન ઠુકરાના - હમ ભી ઈન્સાન હૈ - મન્ના ડે, એચ પી દાસ – જી એસ નેપાલી

કોઈ મુજ઼સે ભી બોલે - હમ ભી ઈન્સાન હૈ - મન્ના ડે, એચ પી દાસ – જી એસ નેપાલી

ઘર ઘર કે દિયે બુઝાકર બને કોઈ ધનવાન - હમ ભી ઈન્સાન હૈ - મન્ના ડે, એચ પી દાસ – જી એસ નેપાલી

જય શિવશંકર, ગૌરીશ્વર, જય રામેશ્વર - જય હનુમાન - બુલો સી રાની - પંડિત ઈન્દ્ર 

જબ સે દેખા હૈ તુમ્હેં - ગોપીનાથ - ગાયક : અજ્ઞાત - નીનુ મઝુમદાર 

દો ઘડી બીત ગયી, તૈને સૂરત નહી દીખાયી - હમભી ઈન્સાન હૈ – ગાયક: પરવેઝ કાપડીઆ - મન્ના ડે, એચ પી દાસ - જી એસ નેપાલી

(હિંદી ફિલ્મોમાં બાળ ગીતો સ્ત્રી સ્વરોમાં જ ગવાતાં આવ્યાં છે. એ દૃષ્ટિએ આ ગીત સ્ત્રી અવાજમાં છે, પરંતુ તે ફિલ્માવાયું છે એક કિશોર પર એટલે અહીં સમાવવાનું ઉચિત જણાયું છે.]

કોઈ શામ રંગ ગોરી - વીણા – ગાયક: ચીતળકર - સી. રામચંદ્ર - નરેન્દ્ર શર્મા 

સંસાર કે આધાર દયા હમપે - અન્જાનગઢ – ગાયક: પંકજ મલિક - આર સી બોરાલ 

તૂ ડર ના જરા ભી - અન્જાનગઢ – ગાયક: પંકજ મલિક - આર સી બોરાલ – પંડિત ભુષણ

એક ભોલી ભોલી ગોરી ને આય હાય દિલ પે જાદૂ કિયા - અંધો કા સંસાર – ગાયક: દોસ્ત મોહમ્મદ - શ્રીધર પાર્સેકર - કેસરીનાથ વૈદ્ય

શંકર દાસગુપ્તા

અબ કીસ નગરી જાઉં રે જાને સે જા ન સકૂંગા - અન્જાના - ડી સી દત્ત  - વિશ્વામિત્ર આદિલ

કીસીકા દીપક જલતા હૈ, કીસીકા દીપ બુજ઼તા હૈ - દીદી - મુકુંદ મૌરેકર - સરસ્વતીકુમાર દીપક

સાજન કે ઘર જાના પગલે સાજન કે ઘર જાના - સાજન કે ઘર - કે એસ સાગર - સરસ્વતીકુમાર દીપક 

સુહાગન કાહે કો તૂ આંસૂ બહાએ કરમ લેખા ન ટલે - બીછડે બાલમ – ગાયક: મોહમ્મદ ફારૂક઼ી - બુલો સી રાની - પંડિત ઈંદર

બને હૈ હમ તો ઘર જવાઈ - ઘર કી ઇઝ્ઝત – ગાયક: રામ કમલાની - પંડિત ગોવિંદરામ 

વિદ્યાનાથ શેઠ

આજ ગીત કે બોલ મેં ઉમડા હૈ તૂફાન - રૂપ રેખા - પંડિત અમરનાથ - હરિકૃષ્ણ પ્રેમી

ઓ ગોરી કાહે પ્રીત કરે - રૂપ રેખા - પંડિત અમરનાથ - હરિકૃષ્ણ પ્રેમી 

મરને કી દુઆ ક્યોં માગૂં, જીનેકી તમના કૌન કરે - ઝીદ્દી - ગાયક કિશોર કુમાર - ખેમચંદ પ્રકાશ - પ્રેમધવન 

હવે પછીના અંકમાં આપણે  ૧૯૪૮નાં પુરૂષ સૉલો ગીતો પૈકી ‘મને સૌથી વધારે ગમેલાં પુરુષ સૉલો ગીતો’થી ૧૯૪૮નાં ગીતોની ચર્ચાને એરણેના પહેલા ભાગનું સમાપન કરીશું.