ચર્ચાની એરણે : ૧૯૪૩નાં ગીતો - સ્ત્રી સૉલો ગીતો - જયશ્રી, બેબી માધુરી, વિશ્ની લાલ, વાસંતી, ગૌહર સુલ્તાના અને અન્ય ગાયિકાઓ

 

જયશ્રીનાં સૉલો ગીતો

વર્ષ ૧૯૪૩નાં બે સૉલો ગીતો = જીવનકી નાવ ના ડોલે, હાં તેરે હૈ તેરે હવાલે અને મેરે બાબાને બાત મેરી સુન લી (શકુંતલા)  Memorable Songs of 1943માં આવરી લેવાયાં છે.

કમલ હૈ મેરે સામને, કમલ હૈ મેરે સાથ - શકુંતલા - ગીતકાર: દીવાન શરાર - સંગીત: વસંત દેસાઈ

ઝૂલુંગી ઝૂલુંગી જીવન ભર તે જીવન ઝૂલા  - શકુંતલા - ગીતકાર: રતન પિયા - સંગીત: વસંત દેસાઈ

બેબી માધુરીનાં સૉલો ગીતો

ઔરત હૈ એક કહાની - વિશ્વાસ - ગીતકાર: પંડિત ઈન્દ્ર - સંગીત: ફિરોઝ નિઝામી

ભોજન કે નજારે હૈ = વિશ્વાસ - ગીતકાર: મુન્શી શામ જિલાની - સંગીત: ફિરોઝ નિઝામી

વિશ્ની લાલનાં સૉલો ગીતો

બરબાદ હૈ હમ, યે કિસ્મત હમારી - ચિરાગ - ગીતકાર: પંડિત ઈન્દ્ર  - સંગીત: ખેમચંદ પ્રકાશ

જોગન તેરી નગરી કહાં, તુ કૌન સી ગલીયાં ચલી - ક઼ુરબાની - ગીતકાર: વલી સાહબ - સંગીત: ખેમચંદ પ્રકાશ

વાસંતીનાં સૉલો ગીતો

કહાં કાલા કાલા, મૈં તેરા મતવાલા બંસરીવાલા - ભક્ત રાજ - ગીતકાર: ડી એન મધોક - સંગીત: સી રામચંદ્ર

હિંદિ ફિલ્મ ગીત કોશની નોંધ મુજબ આ ગીત ફિલ્મમાંથી કાઢી નાખવામાં આવ્યું હતું.

કૈસા સુંદર સમા સુહાના, આહા આહા - ભક્ત રાજ - ગીતકાર: ડી એન મધોક - સંગીત: સી રામચંદ્ર

ગૌહર સુલ્તાનાનાં સૉલો ગીતો 

શબનમ ક્યું નીર બહાયે (ઈશારા) Memorable Songs of 1943માં આવરી લેવાયું છે.

હમેં ગમ દે કે ન જાઓ સાજન, મોરે આઓ સાજન - ઈશારા - ગીતકાર: ડી એન મધોક - સંગીત: ખુર્શીદ અન્વર

મીનાક્ષીનાં સૉલો ગીતો - આંખ મિલતે હી મોહબ્બત હો ગઈ, પ્યાર કરને કો તૈયાર  અને બીજલી ચમકને લગી, લગી રામા બીજલી ચમકને લગી (આંખકી શર્મ - ગીતકાર: પંડિત ઈન્દ્ર - સંગીત:  વસંત દેસાઈ)  Memorable Songs of 1943માં આવરી લેવાયાં છે.

વર્ષ ૧૯૪૩ માટેનાં સ્ત્રી સૉલો ગીતોની હવે લાંબી પુંછડી આવી રહી છે.

જે ગાયિકાઓનાં માત્ર એક  જ સૉલૉ ગીત મળી શકયાં છે તે આ મુજબ છે.

કે સુંદરમાનું  સૉલો ગીત એક બેવફાસે પ્યાર કિયા, હાય યે ક્યા કિયા (દુનિયા દિવાની - ગીતકાર: અર્શદ ગુજરાતી - સંગીત: કે નારાયણ) Memorable Songs of 1943માં આવરી લેવાયું છે. આ જ ફિલ્મનું બીજું એક સૉલો ગીત, ઉમ્મીદ નહીં વસી સે દિલશાદ કરેંગે - નથી મળી શક્યું.

વૃજમાલા - સાંવરે સતા ના, બાંસરી બજા ના - ગૌરી - ગીતકાર: કેદાર શર્મા - સંગીત: ખેમચંદ પ્રકાશ 

અંજલી દેવી - યે કૈસા હૈ ધરમ તુમ્હારા, યે કૈસા ઈન્સાન - આગે કદમ - ગીતકાર: કૈલાશ મતવાલા - સંગીત: માસ્ટર માધવ લાલ / રામચંદ્ર પાલ (?)

કલ્યાણી - ક્યોં દિલ મીલા હમારા જવાબ દો - કોશિશ - ? - સંગીત: બશીર દહલવી

તે ઉપરાંત આ સૉલો ગીતો - મનુઆ કાહે ફિર તડપાયે - બિનોતા રોય (ગીતકાર: અખ્તર ચુગતાઈ), અલબેલા મસ્તાના એક હંસ કા જોડા - સુપ્રોવા સરકાર (ગીતકાર: પંડિત ભુષણ) અને  જીવન હૈ બેકાર બીના તુમ્હારે - અજ્ઞાત ગાયિકા (બધા ગીતોઃ ફિલ્મ વાપસ; સંગીત: આર સી બોરાલ)  માં આવરી લેવાયાં છે.

આ ઉપરાંત મુમતાઝ શાન્તી (બદલતી દુનિયા - ૩ ગીતો), શાન્તા આપ્ટે (દુહાઈ - ૨ ગીતો), ગૌહર સુલ્તાના (ઇશારા - ૩ ગીતો), રમોલા (મનચલી - ૩ ગીતો), આરતી બોઝ અને દીન અગાંધી,(બન્નેનાં પરાયા ધન માટે એક એક ગીતો)  જેવાં ગાયિકાઓ જેમનાં ગીતો હિંદી ફિલ્મ ગીત કોશમાં નોંધાયા હોવા છતાં યુ ટ્યુબ પર અપલોડ કરનાર વર્ગની બહુ જુનાં ગીતો મેળવી શકવાની બહુ આશ્ચર્યજનક ક્ષમતાની પહોંચની બહાર રહી જવા પામ્યાં છે.

વળી, આ ઉપરાંત પણ હજુ કોઈ રડ્યાંખડ્યાં સ્ત્રી સૉલો ગીત મારી નજરમાં ન આવ્યાં હોય તેમ બનવાની શકયતા પણ છે. પરંતુ, ૧૯૪૩ નાં વર્ષ માટેનાં મારાં સાવ નગણ્ય જ્ઞાનની તે મર્યાદા સ્વીકારીને ૧૯૪૩ નાં સ્ત્રી સૉલો ગીતોની એરણે લીધેલી આ ચર્ચાને અહીં પુરી કરૂં છું.

ચર્ચાની એરણે - ૧૯૪૬નાં ગીતો - સ્ત્રી સૉલો ગીતો - અન્ય ગાયિકાઓ [૨]

૧૯૪૬નાં વર્ષ માટે અન્ય ગાયિકાઓના સૉલો ગીતોના બીજા ભાગમાં હજુ ગાયિકા દીઠ ગીતોની સંખ્યા ઠીક ઠીક છે, પણ તેઓએ મહદ અંશે એક જ ફિલ્મનાં ગાયેલાં ગીતો જોવા મળે છે.

બીનાપાની મુખર્જીનાં સૉલો ગીતો

'દરબાન' (સંગીતકાર ગુલશન સુફી) માં બિનાપાની મુખર્જીનાં પાંચ અને 'રંગભૂમિ' (સંગીતકાર પ્રેમનાથ) માં ૧ સૉલો ગીતો છે, પરંતુ એક પણ ગીતનું ડિજિટલ વર્ઝન મળી શકયું નથી, જેને કારણે બિનાપાની મુખર્જીને 'અન્ય ગાયિકાઓ'માં સમાવવાની ફરજ પડી છે.

મૈં તો કરૂં પ્યાર, પિયા દૂર સે ભરમાએ - સફર – સંગીતકાર: સી રામચંદ્ર – ગીતકાર: જી એસ નેપાલી 

ઘરકી શોભા હૈ સંતાન...કૈસી દોલત ક્યા સન્માન - સંતાન - સંગીતકાર રામચંદ્ર પાલ - ગીતકાર અન્જુમ પિલીભીતી 

સુશીલા રાનીનાં સૉલો ગીતો

સુશીલા રાની અહીં અભિનેત્રી-ગાયિકાની ભૂમિકામાં જોવા મળે છે.'ગ્વાલન'માં તો તેઓ મુખ્ય અભિનેત્રી છે, એટલે તેમના ફાળે ફિલ્મમાં પાઅંચ સૉલો ગીત ભજવવાનાં / ગાવાનાં આવ્યાં છે, પરંતુ આપણને તે પૈકી માત્ર બે ગીતોની જ ડિજિટલ લિંક મળી શકી છે.

ફરિયાદ કરેં કિસસે, કિસ્મતને રૂલાયા હૈ - ગ્વાલન – સંગીતકાર: હંસરાજ બહલ – ગીતકાર: પંડિત ઈન્દ્ર

ગુલનાર જોબન રાર મચાએ, ગલિયનમાં ઓ ગલિયનમાં  - ગ્વાલન – સંગીતકાર: હંસરાજ બહલ – ગીતકાર: પંડિત ઈન્દ્ર 

જયશ્રીનાં સૉલો ગીતો

જયશ્રી પણ 'ડૉ. કોટનીસકી અમર કહાની'ની મુખ્ય અભિનેત્રી છે, એ દાવે તેમણે પણ તેમણે પર્દા પર ભજવેલાં ગીતો પોતાના સ્વરમાં જ ગાયાં છે.

નઈ દુલ્હન...મૈં હું નન્હી નઈ દુલ્હન - ડૉ. કોટનીસકી અમર કહાની – સંગીતકાર: વસંત દેસાઈ - ગીતકાર: દીવાન શરાર 

ચિત ડોલે,સુબહો શામ પ્રભુજી - ડૉ. કોટનીસકી અમર કહાની – સંગીતકાર: વસંત દેસાઈ - ગીતકાર: દીવાન શરાર  

હંસ હંસ કે, હંસ હંસ કે આઈ હો, ફૂલ ખીલે પેડ હીલે - કોરસ સાથે -- ડૉ. કોટનીસકી અમર કહાની – સંગીતકાર: વસંત દેસાઈ - ગીતકાર: દીવાન શરાર 

દેખો મૌજ બહાર, જગમેં ઋતુ મતવાલી આઈ - ડૉ. કોટનીસકી અમર કહાની – સંગીતકાર: વસંત દેસાઈ - ગીતકાર: દીવાન શરાર

ચલ આ....ગ઼ુલામી નહી તુ જોશમેં આ, યે દેશ હૈ તેરા - ડૉ. કોટનીસકી અમર કહાની – સંગીતકાર: વસંત દેસાઈ - ગીતકાર: દીવાન શરાર

હિંદી ફિલ્મ ગીત કોષ નોંધ ટાંકે છે કે આ ગીતના બોલ અને ધુન પ્રખ્યાત ચીની યુધ્ધ ગીત 'ચિલ્લાઈ' પર આધારિત છે.

પારૂલ ઘોષનાં સૉલો ગીતો

ગુન ગુન...બોલે ભંવરા, હમારી બગિયામેં - મિલન – સંગીતકાર: અનિલ બિશ્વાસ – ગીતકાર: પી એલ સંતોષી 

સુહાની બેરીયા બીતી જાએ, અકેલે બૈઠ જિયા ઘબરાયે - મિલન – સંગીતકાર: અનિલ બિશ્વાસ – ગીતકાર: પી એલ સંતોષી

મૈં કિસકી લાજ નિભાઉં ઔર કૈસે લાજ નિભાઉં - મિલન – સંગીતકાર: અનિલ બિશ્વાસ – ગીતકાર: આરઝૂ લખનવી 

જિસને બના દી બાંસુરી, ગીત ઉસીકે ગાએ જા - મિલન – સંગીતકાર: અનિલ બિશ્વાસ – ગીતકાર: આરઝૂ લખનવી  

હમકો ક્યોં દુશ્મન સમજતે હો - નઈ માં – સંગીતકાર: હનુમાન પ્રસાદ – ગીતકાર: રમેશ ગુપ્તા

મેરે નયનોંકો હે સખી, રોજ઼ ક્યોં એક સપના આએ - નઈ માં – સંગીતકાર: હનુમાન પ્રસાદ – ગીતકાર: રમેશ ગુપ્તા

હવે પછી અન્ય ગાયિકાઓનાં ૧૯૪૬નાં વર્ષનાં સૉલો ગીતોમાં આપણે શાંતા આપ્ટે, સરસ્વતી રાણે, લલિતા દેઉલકર, અનિમા દાસગુપ્તા, શોભા, મુમતાઝ શાન્તિ, જ્યોતિ, રાધારાની, ઈકબલ બાનો, સ્નેહપ્રભા પ્રધાન, બેબી અનુ અને બેબી મુમતાઝ દ્વારા ગવાયેલાં સૉલો ગીતો ચર્ચાની એરણે સાંભળીશું.