ચર્ચાની એરણે : ૧૯૪૪ નાં ગીતો - સ્ત્રી સૉલો ગીતો - ઝોહરાબાઈ અંબાલેવાલી + હમીદા બાનો

 ઝોહરાબાઈ અંબાલેવાલીનાં  સૉલો ગીતો

ઝોહરાબાઈ અંબાલેવાલીનાં Memorable Songs of 1944માં ૧૬ ગીતો છે. અહીં હજુ થોડાં વધારે ગીતો મળ્યાં છે તે રજૂ કરેલ છે. -

સાકી સાકી દિલ બુઝ ગયા હૈ સીનેમેં – ગીત – ગીતકાર: ડી એન મધોક – સંગીતકાર: નૌશાદ અલી

રાતકી મલકા બન ઠન કે મુઝે દુલ્હન બનાને આઈ હૈ - ઇસ્મત – ગીતકાર: શમ્સ લખનવી – સંગીતકાર: પંડિત ગોવર્ધન પ્રસાદ

નૈનોમે નૈના મત ડાલો ઓ જી બાલમ - જીવન – ગીતકાર: ડી એન મધોક – સંગીતકાર: નૌશાદ અલી

My Dear My Dear I Love You, મોરા જીયા ના લાગે – જીવન - ગીતકાર: ડી એન મધોક – સંગીતકાર: નૌશાદ અલી

આયી દિવાલી આયી દિવાલી, દીપક સંગ પતંગા – રતન – ગીતકાર: ડી એન મધોક – સંગીતકાર: નૌશાદ અલી

હમીદા બાનોનાં સૉલો ગીતો

Memoravle Songs of 1944માં આવરી લેવાયેલ હમીદા બાનોનાં ગીતો ઉપરાંત હિંદી ફિલ્મ ગીત કોશ પરનાં ગીતોમાંથી યુ ટ્યુબ ૪ ગીતો સિવાય પર આટલાં ગીતો મળ્યાં છે.  

ક્યોં દરદ દેકે ભૂલ ગયે શ્યામ સલોને – અનબન – ગીતકાર:પંડિત મધુર – સંગીતકાર: જ્ઞાન દત્ત

યાદ નહીં જાતી બીછડ ગયા પીછલા પાગલપન - લલકાર – ગીતકાર: પંડિત મધુર – સંગીતકાર:સી. રામચંદ્ર

ગુલશનમેં રંગ લાઈ હૈ બહાર લૂટ લે ઓ યાર લૂટ લે – મૌજી જીવન – ગીતકાર: બાબા પાગલ – સંગીતકાર: ગુલશન સફી

ઓ બાલમ ઓ સાજન ઓ બાલમ હમારે બતા – મૌજી જીવન – ગીતકાર:બાબા પાગલ – સંગીતકાર: ગુલશન સફી

આંખ ભર આઈ દિલ ભર આયા, દિલકો લગાકે યે ફલ પાયા – પહલે આપ – ગીતકાર: ડી એન મધોક – સંગીતકાર: નૌશાદ અલી

  

છેડ ગયા બેદર્દ મેરી દિલરૂબા કે તાર ક્યોં – શહેનશાહ બાબર – ગીતકાર: પંડિત ઇન્દ્ર – સંગીતકાર: ખેમચંદ પ્રકાશ

ચર્ચાની એરણે : ૧૯૪૫ નાં ગીતો - સ્ત્રી સૉલો ગીતો : ઝોહરાબાઈ અંબાલેવાલી

 ઝોહરાબાઈ અંબાલેવાલીનો સ્વર અને ગાયન શૈલી તળ વિન્ટેજ એરાની શૈલીનાં કહી શકાય.  પોતાના સમયમાં રેડીયો સિલોન પર ભુલે બીસરે ગીત કાર્યક્રમ સાંભળવા ટેવાયેલાં એવાં '૫૦ અને '૬૦નાં દાયકામાં જન્મેલાં હિંદી ફિલ્મ સંગીતનાં રસિયાઓ માટે પણ તેમની શૈલીને સમજવી, અને માણવી, એટલું સહેલું નહીં લાગે. ૧૯૪૫ માટે ઝોહરાબાઈનાં જે સૉલો ગીતો મળે છે તેમાં તેમની ગાયકીનાંવૈવિધ્યને પૂરો અવકાશ મળ્યો છે.

રૈન અંધેરી, બાદલ ગરજે, મન મોરા ગબરાએ = ચાલીસ કરોડ - કોરસ સાથે – સંગીતકાર: પંડિત ગોવિંદ રામ – ગીતકાર: પંડિત ઈન્દ્ર

કૌન જીવનમેં સમાયા જા રહા હૈ - હમારા સંસાર - સંગીતકાર:પંડિત ગોવિંદ રામ – ગીતકાર: રમેશ ગુપ્તા

તુમ્હારી જાન-એ-તમન્ના સલામ કહેતી હૈ - લયલા મજનુ – સંગીતકાર: પંડિત ગોવિંદ રામ – ગીતકાર:  તનવીર નક્વી

ફરિયાદ…. ક્યું મેરી જવાની પે તુઝે રહમ ન આયે - લયલા મજનુ – સંગીતકાર: રફીક઼ ગઝનવી – ગીતકાર: તન્વીર નક્વી

સાંસ જો સીને મેં હૈ ફરિયાદ હૈ, દિલકી દુનિયા દર્દ સે આઝાદ હૈ - લયલા મજનુ – સંગીતકાર: પંડિત ગોવિંદ રામ – ગીતકાર: તનવીર નક્વી

ફસલ-એ-ગુલ આઈ, હમેં યાદ તેરી સતાને લગી - પન્ના દાઈ – સંગીતકાર: જ્ઞાન દત્ત – ગીતકાર: ડી એન મધોક

આ ગીતનું બેગમ અખ્તરે ગાયેલું,કરૂણ ભાવનું, જોડીયું વર્ઝન પણ છે.

  

ઊઠ સોયે હુએ હુસ્ન મુઝે ઈશ્ક જગાયે - રાગની – સંગીતકાર: પંડિત અમરનાથ 

નૈનોમેં કૃષ્ણ મુરારી હૈ, મન કે બિહારી હૈ - સન્યાસી – સંગીતકાર: નૌશાદ અલી – ગીતકાર: પંડિત બુદ્ધિ ચંદ્ર અગ્રવાલ 'મધુર'

ઓ જાનેવાલે મતવાલે તુ જા, તુ ભી ચૈન ન પાયે - સન્યાસી – સંગીતકાર: નૌશાદ અલી – ગીતકાર: પંડિત બુદ્ધિ ચંદ્ર અગ્રવાલ 'મધુર'

લાખોં સીતમ ઝેલેંગે હમ, ખાયેંગે ગ઼મ, તડપેંગે હમ - સન્યાસી – સંગીતકાર: નૌશાદ અલી – ગીતકાર: પંડિત બુદ્ધિ ચંદ્ર અગ્રવાલ 'મધુર' 

હવે પછી મોહનતારા તલપડે, રાજકુમારી, ઝીનત બેગમ, વગેરે ગાયિકાઓનાં ૧૯૪૫નાં સૉલો ગીતો ચર્ચાની એરણે સાંભળીશું.

ચર્ચાની એરણે - ૧૯૪૬નાં ગીતો - સ્ત્રી સૉલો ગીતો - ઝોહરાબાઈ અંબાલેવાલી

ઝોહરાબાઈ અંબાલેવાલાનો સ્વર, તેમના સ્વરની રેન્જ અને ગાયકીની શૈલી વિન્ટેજ એરાની જ જાણે પેદાશ હોય એવું, '૬૦ અને તે પછીના દાયકાનાં ફિલ્મ સંગીત સાથે સંબંધ ધરાવતી પેઢીને લાગે તે સ્વાભાવિક કહી શકાય. એટલા પુરતું, તેમનાં ગીતોને સાંભળવા અને ગ્રહણ કરવા માટે આ પેઢીએ ખાસ ધ્યાન આપવું પડે તે પણ જરૂરી બની રહે છે. પરંતુ એક વાર તેમના સ્વરની પહેચાન થઈ જાય તો પછીથી તેમનાં ગીતો સાંભળવામાં મજા પણ આવે છે.

સારી દુનિયા કો ભુલાયા મેરે બાલ્મ હરજાઈં - દેવર – સંગીતકાર: ગુલશન સુફી 

કિસ બાત પે તુલે હો, રૂઠે હો મહેરબાં - ગ્વાલન – સંગીતકાર: હંસરાજ બહલ – ગીતકાર: પંડિત ઈન્દ્ર

 

નૈહર મેં નથની ગીર ગયી, કૈસે જાઉં સસુરાલ - ગ્વાલન – સંગીતકાર: હંસરાજ બહલ – ગીતકાર: પંડિત ઈન્દ્ર - 

ટૂટ ગયા મેરી માતાકા સપના ટૂટ ગયા - હમ એક હૈં – સંગીતકાર: હુસ્નલાલ ભગતરામ – ગીતકાર: પી એલ સંતોષી

સપનોંમેં આનેવાલે ગલીયોંમેં આ એક બાર  - હમ એક હૈં – સંગીતકાર: હુસ્નલાલ ભગતરામ – ગીતકાર: પી એલ સંતોષી

જીઓ મેરે જીમેં ગુજરનેવાલે - જીવનયાત્રા – સંગીતકાર: વસંત દેસાઈ – ગીતકાર: દિવાન શંકર

ઝિંદગી એક સફર હૈ, સફર કિજિયે - જીવનયાત્રા – સંગીતકાર: વસંત દેસાઈ – ગીતકાર: દિવાન શંકર

કુંવર થાને મુજ઼રો કર કરકે હારી,હારી હો હઠીલે - રાજપુતાની – સંગીતકાર: બુલો સી રાની – ગીતકાર: પંડિત ઈન્દ્ર

આંખોંસે બહે જાતે હૈ અરમાન હમારે - સાથી – સંગીતકાર: ગુલશન સાફી – ગીતકાર: વલી સાહબ 

નહીં ચિરાગ-એ-મોહબ્બત જલાયે જાતે હૈં – સોહની મહિવાલ – સંગીતકાર:  લાલ મોહમ્મદ – ગીતકાર: મુન્શી દિલ

અનારોં કે બાગ મેં છુપ છુપ કે આના, પરદેસી ભુલ ન જાના – સોહની મહિવાલ – સંગીત્કાર:  લાલ મોહમ્મદ- ગીતકાર: સ્વામી રામાનન્દ

કોઈ આંખોંમેં આ કે સમા ગયા – સોહની મહિવાલ – સંગીત્કાર:  લાલ મોહમ્મદ- ગીતકાર: સ્વામી રામાનન્દ 

તેરી સોહની પુકાર કરે મહિવાલ દેખ – સોહની મહિવાલ – સંગીત્કાર:  લાલ મોહમ્મદ- ગીતકાર: સ્વામી રામાનન્દ

હવે પછીના અંકમાં મોહનતારા તલપડે તેમ જ રાજુકુમારીનાં ૧૯૪૬નાં સૉલો ગીતો આપણે ચર્ચાની એરણે સાંભળીશું.

ચર્ચાની એરણે : ૧૯૪૭નાં ગીતો :: સ્ત્રી સૉલો ગીતો - ઝોહરાબાઈ અંબાલેવાલી [૨]

ઝોહરાબાઇ અંબાલેવાલીનાં ૧૯૪૭નાં સૉલો ગીતોનો પહેલો ભાગ આપણે આ પહેલાં સાંભળી ચૂક્યાં છીએ.
આજના આ ભાગમાં પણ બાકીનાં ગીતોમાં પણ તેમના અવાજની રેન્જ અને ગાયનશૈલીનાં વૈવિધ્યની ખૂબીઓ માણવા મળે છે.

દેખ ખુદા કી શાન સહેલી, દેખ ખુદા કી શાન - એલાન – સંગીતકાર: નૌશાદ અલી - ગીતકાર: ઝિયા સરહદી

મેરે પહેલુ મેં હૈ ઝિન્દગાની - એલાન – સંગીતકાર: નૌશાદ અલી - ગીતકાર: ઝિયા સરહદી

દિલ કે અરમાં નિકાલું મૈં આ જા - એલાન – સંગીતકાર: નૌશાદ અલી - ગીતકાર: ઝિયા સરહદી

લો ફિર રાત ચાંદની આયી, દિલ મેરા દેવે તુઝે દુહાઈ - ગાંવ – સંગીતકાર: ખેમચંદ પ્રકાશ – ગીતકાર: ડી એન મધોક 

અજી ઠંડી હવા તડપાએ હૈ - હીરા – સંગીતકાર: હુસ્નલાલ ભગતરામ

તુમને નઝર ઉઠાયી મુઝે પ્યાર હો ગયા - મેરા સુહાગ – સંગીતકાર: ખેમચંદ પ્રકાશ - ગીતકાર: ક઼મર જલાલાબાદી 

સામને ગલી મેં મેરા ઘર હૈ, પતા મેરા ભૂલ ન જાના - મિર્ઝા સાહિબાન – સંગીતકાર: પં. અમરનાથ / હુસ્નલાલ ભગતરામ – ગીતકાર:  અઝીઝ કશ્મીરી

આયી મિલન કી બહાર રે, આજા સાંવરિયા - નૈયા – સંગીતકાર: અનિલ બિશ્વાસ

સાવન ભાદોં નૈન હમારે, બરસ રહે દિન રાત - નૈયા – સંગીતકાર: અનિલ બિશ્વાસ

ક્યા બતાયેં કિતની હસરત દિલ કે વિરાને મેં - નાટક – સંગીતકાર: નૌશાદ અલી - ગીતકાર: શકીલ બદાયુની

મોરી બાલી ઉમરીયા સાંવરીયા, દેખો મારોના તિરછી  નઝરીયા - નતીજા - સંગીતકાર: રશિદ અત્રે  - ગીતકાર: નખ્શબ જરાચવી

ઉન્હેં ભી રાઝ-એ-ઉલ્ફત કી ન હોને દી ખબર મૈને - નતીજા - સંગીતકાર: રશિદ અત્રે  - ગીતકાર: નખ્શબ જરાચવી

કિસકો ખબર થી દિલ કી દુનિયા - રોમીઓ એન્ડ જુલીએટ – સંગીતકાર: હુસ્નલાલ ભગતરામ – ગીતકાર: મનોહર ખન્ના 

મસ્ત જવાની આયી મસ્ત જવાની આયી - રોમીઓ એન્ડ જુલીએટ – સંગીતકાર: હુસ્નલાલ ભગતરામ – ગીતકાર મજરૂહ સુલ્તાનપુરી

મૌસમ યે સુહાના આહા આહા - રોમીઓ એન્ડ જુલીએટ – સંગીતકાર: હુસ્નલાલ ભગતરામ – ગીતકાર: મનોહર ખન્ના

કોઈ દિલમેં સમાયા જાય, કોઈ આંખોંમેં સમાયા જાય - રોમીઓ એન્ડ જુલીએટ – સંગીતકાર: હુસ્નલાલ ભગતરામ – ગીતકાર: મનોહર ખન્ના

ઠંડી ઠંડી રેત મેં ખજૂર કે તલે તેરે ઈન્તઝારમેં - સાજન - સંગીતકાર સી રામચંદ્ર - ગીતકાર ક઼મર જલાલાબાદી

આટલાં ગીતોની ડિજિટલ લિંક નથી મળી શકી

• આયી જવાની પી લે પી લે ઓ મતવાલે - હાતિમતાઈ - સંગીતકાર એ કુમાર 
• અબ તો હમારા યહ બાલમ - મતવાલા શાયર રામજોશી - સંગીતકાર વસંત દેસાઈ - ગીતકાર બહઝાદ લખનવી
• ઠાઠ બાઠ સે મઠ અમેં બૈઠા  મતવાલા શાયર રામજોશી - સંગીતકાર વસંત દેસાઈ - ગીતકાર બહઝાદ લખનવી
• દિલ કિસકો દૂં, કિસ કિસ કો દૂં - મિટ્ટી - ગુલ મોહમ્મદ / પૈગનકર 
• આંસૂ બહ રહા હૈ ક્યોં અબ દિદ-એ-અશ્ક઼ બાર ક્યોં - પહેલા પ્યાર - સંગીતકાર પ્રેમનાથ - ગીતકાર બી આર શર્મા
• હવે પછીના અંકમાં આપણે ૧૯૪૭ના વર્ષનાં મીના કુમારીનાં  સૉલો ગીતો સાંભળીશું.

ચર્ચાની એરણે : ૧૯૪૭નાં ગીતો :: સ્ત્રી સૉલો ગીતો - ઝોહરાબાઈ અંબાલેવાલી [૧]

મૂળતઃ ઝોહરાબાઇ અંબાલેવાલી સંગીતની પરપરાવાળાં કુટુંબમાંથી આવતાં હતાં. તેમના અવાજની રેન્જ અને ગાયકીની શૈલી અનેકવિધનાં ભાવને ન્યાય આપી શકે તેમ હોવા છતાં તેમના ભાગે બહુ મર્યાદિત રેન્જનાં ગીતો ગાવાનાં અવ્યાં હતાં. જો કે ૧૯૪૭નાં વર્ષ પુરતું આપણે તેમણે ગાયેલાં ગીતોમાં ઠીક ઠીક પ્રમાણમાં વૈવિધ્ય સાંભળી શકીશું..

આ વર્ષ પૂરતી તેમનાં સૉલો ગીતોની સંખ્યા પણ એટલી છે કે આપણે એ ગીતો સમાવવા માટે તેમને બે પૉસ્ટ્સમાં વહેંચવા પડ્યાં છે.

[૧]

સુખ લાકે દુખ દે ગયા, વો જો હમારા દિલ લે ગયા - બેલા – સંગીતકાર: બુલો સી રાની – ગીતકાર: ડી એન મધોક

ભાદોં કી રાત રે પડા બરસાત રે, અકેલી ડર લાગે - બેલા – સંગીતકાર: બુલો સી રાની – ગીતકાર: ડી એન મધોક

ભીગી ભીગી પલકેં હૈ ઔર દિલમેં યાદ તુમ્હારી હૈ - બેલા – સંગીતકાર: બુલો સી રાની – ગીતકાર: ડી એન મધોક

દેખી તેરી દુનિયા ઓ દુનિયા વાલોં - બેલા – સંગીતકાર: બુલો સી રાની – ગીતકાર: ડી એન મધોક

મોહે બાંકા બાલમ લાગે પ્યારા - બેલા – સંગીતકાર: બુલો સી રાની – ગીતકાર: ડી એન મધોક

પરદેસી પિયા રે અબ મોસે ન ગુઝરે યે રૈન - બેલા – સંગીતકાર: બુલો સી રાની – ગીતકાર: ડી એન મધોક

થોડે દિનોંકી ઝિન્દગાની, તૂ ભી ફાની મૈં ભી ફાની - બેલા – સંગીતકાર: બુલો સી રાની – ગીતકાર: ડી એન મધોક

ટુટા હુઆ દિલ ગાએગા ક્યા ગીત સુહાના - દૂસરી શાદી – સંગીતકાર: ગોવિંદ રામ – ગીતકાર: ઈશ્વર ચંદ્ર કપૂર 

ભક્તોંકી ફરિયાદ સુનો ક્રૂષ્ણ મુરારી - દૂસરી શાદી – સંગીતકાર: ગોવિંદ રામ – ગીતકાર: ઈશ્વર ચંદ્ર કપૂર

ઔરોંકા દુખ હરે તુમને - દૂસરી શાદી – સંગીતકાર: ગોવિંદ રામ – ગીતકાર: ઈશ્વર ચંદ્ર કપૂર

ચાંદની રાતોંમેં તેરી યાદ સતાયે - દૂસરી શાદી – સંગીતકાર: ગોવિંદ રામ – ગીતકાર: ઈશ્વર ચંદ્ર કપૂર

રાત અંધેરી ચમકે તારે, પાસ નહીં જો લગે દિલમેં પ્યારા - ડાક બંગલા – સંગીતકાર: નરેશ ભટ્ટાચાર્ય – ગીતકાર: ડી એન મધોક 

હસો હંસો મેરે મન કી હંસો ફુલવારી - ગૌરવ – સંગીતકાર: શાંતિ કુમાર દેસાઈ – ગીતકાર: સરસ્વતી કુમાર 'દીપક'

સાંજ સલોની આઈ, તારોંકી ચુંદરી પહને યહ - ગૌરવ – સંગીતકાર: શાંતિ કુમાર દેસાઈ – ગીતકાર: સરસ્વતી કુમાર 'દીપક'

મૈં નયનો કે સાવન ભુલાને ચલી હું - ગૌરવ – સંગીતકાર: શાંતિ કુમાર દેસાઈ – ગીતકાર: સરસ્વતી કુમાર 'દીપક'

આટલાં ગીતોની ડિજિટલ લિંક નથી મળી શકી

• કોયલ ક્યોંશોર મચાયે પ્રીતમ - અંધોંકી દુનિયા – સંગીતકાર : વસંત દેસાઈ – ગીતકાર: ખુમાર બારાબંક્વી
• મોરી ગલી આ રે બાલમ, નન્હી સી જાન હૈ મેરી - બેલા – સંગીતકાર: બુલો સી રાની – ગીતકાર: ડી એન મધોક
• પ્યાર મેં મીઠે મીઠે બોલ ઈક બાર સુના જા - બેલા – સંગીતકાર: બુલો સી રાની – ગીતકાર: ડી એન મધોક
• તુ દિલકા કહેના માન, ઈસે પહેચન - ડોલી – સંગીતકાર: ગુલામ મુહમ્મદ – ગીતકાર: નઝીમ પાણીપતી

હવે પછીના અંકમાં આપણે  ઝોહરાબાઈ અંબાલેવાલીનાં ૧૯૪૭નાં સૉલો ગીતોનો બીજો, અને આખરી, ભાગ સાંભળીશું.