સાહિરનાં પ્રેમાનુરાગનાં ગીતો : ૧૮ ફિલ્મોનો સંગાથ : એસ ડી બર્મન સાથે

૧૯૪૮માં જેનું બીજ વવાયું હતું તેવી સાહિર લુધિયાનવીની કારકિર્દીને હવે અંકુરિત થવા માટે જે પોષણ જોતું હતું, અને પાંચ વર્ષથી હિંદી ફિલ્મ સંગીતના મહાસાગરમાં તરતી થયેલી એસ ડી બર્મનની કારકિર્દીની નાવના સઢને જે પવનનાં બળની જરૂર હતી તે એક જ ગીત ઠંડી હવાયેં લહરા કે આયે (નૌજવાન, ૧૯૫૧ - લતા મંગેશકર) દ્વારા જ મળી ગયું. જોકે એ જ વર્ષમાં આવેલાં તદબીર દે બીગડી હુઈ તક઼્દીર બના લે અને સુનો ગજર ક્યા ગાયે, સમય ગુજરતા જાયે (બાઝી, ૧૯૫૧ - ગીતા રોય) અને તુમ ન જાને કિસ જહાંમેં ખો ગયે (સઝા, ૧૯૫૧,લતા મંગેશકર) આ બન્નેના સંગાથનાં મૂળીયાં એવાં જમાવી દીધાં કે એકની ગીતનાં માધુર્ય માટે તેનાં કાવ્યતત્ત્વની અને બીજાની માધુર્ય માટે સુરાવલીને પ્રાધાન્ય આપતી એવી આગવી પણ મુળતઃ ભિન્ન પ્રકૃતિના આ બે અદ્‍ભુત કલાકારોના સંગાથનું એ વૃક્ષ બધું મળીને ૧૮ ફિલ્મોનાં ગીતોનાં સુમધુર ફળોથી લચી પડ્યું.

એસ ડી બર્મન (૧૦ ઓક્ટોબર, ૧૯૦૧ । ૩૧ ઓક્ટોબર, ૧૯૭૫) પાસે જો કોઈ નિર્માતા 'હિટ' ધુનની માગણી મુકતા તો 'હું માત્ર સારાં ગીત જ સર્જું છું' એમ કહીને એ ફિલ્મ તે છોડી દેવા માટે જાણીતા હતા. એટલે જ એમને લોકપ્રિયતાના માપદંડ મનાતા પુરસ્કારો  ભલે બહુ ન મળ્યા, પણ તેમણે ચૂંટીને તૈયાર કરેલી એક એક રચનાઓ આજે પણ એટલી જ તાજી લાગે છે તે તો નિર્વિવાદ હકીકત છે. જે સમયે ગીતના બોલને સંગીતકાર ધુનમાં વણી લેતા એ સમયે એસ ડી બર્મન તૈયાર થયેલી ધુન પર અનુકુળ બોલનો આગ્રહ રાખતા. આમ ગીતના બોલને પ્રાધાન્ય આપતા સાહિર લુધિયાનવી અને ધુન પહેલાંનો આગ્રહ સેવતા એસ ડી બર્મનનો સંગાથ અઢાર અઢાર ફિલ્મો સુધી, આટઆટલી સફળતાથી કેમ ફાલ્યો હશે એ તો એક ગૂઢ રહસ્ય જ કહી શકાય, પણ એ સંગાથ હિંદી ફિલ્મ સંગીતના ઈતિહાસનું સુવર્ણ પ્રકરણ છે એ તો સ્પષ્ટ જ છે.

એસ ડી બર્મનની સાથે સૌ પ્રથમ ફિલ્મ નૌજવાન (૧૯૫૧)થી શરૂ કરીને ૧૯૫૭ની અઢારમી ફિલ્મ 'પ્યાસા' સુધીના સમયમાં સાહિર લુધિયાનવીએ અન્ય સંગીતકારો સાથે ૧૬ ફિલ્મો કરી. તેની સરખામણીમાં એસ ડી બર્મને બીજા પાંચ ગીતકારો સાથે કામ ૯ ફિલ્મોમાં કર્યું.

સાહિર લુધિયાનવીના ૧૮ ફિલ્મોના એસ ડી બર્મન સાથેના સંગાથમાં રચાયેલાં પ્રેમાનુરાગના ગીતોના આજના મણકામાં આપણે તેમનાં ઑછાં સાંભળવા મળતાં ગીતોને પ્રાધાન્ય આપ્યું છે. પરિણામે રાધાકૃષ્ણ (૧૯૫૪), પૂર્ણતઃ ભક્તિરસની ફિલ્મ હોવાથી, અને ટેક્ષી ડ્રાઈવર (૧૯૫૪), દેવદાસ (૧૯૫૫), હાઉસ નં. ૪૪ (૧૯૫૫), મુનિમજી (૧૯૫૫), ફન્ટુશ (૧૯૫૬) અને પ્યાસા (૧૯૫૭), જેમનં બધાં જ ગીતો બહુ જ પ્રખ્યાત રહ્યાં છે,ને કોઈ સ્થાન નથી આપી શકાયું.

દેખ કે અકેલી મોહે બરખા સતાયે, ગાલો કો ચુમે કબી છીટેં ઉડાએ રે, ટિપ ટિપ ટિપ .  .  .  . - બાઝી (૧૯૫૧)- ગીતા દત્ત

ચલી ન જાએ, ચલ લચકું જૈસે ડાલ

સાડી ભીગી, ચોલી ભીગી ભીગે ગોરે ગાલ

લુટે હર સિંગાર, પાપી જલકી ધાર

ખુલી સડક પે લુટ ગયી

લોગો મૈં સડક પે લુટ ગયી

લોગો મૈં અલબેલી નાર

પાંવ ફિસલતે જાયે તન હિચકોલે ખાયે

ઐસે મેં જો હાથ પક્ડ લે મન ઉસકા હો જાયે

બસ હો જાયે

અરે કહાં લૈ કે  જૈહો રામ…..ઓ ઝુલ્મી નૈના….દેખો અર્રે દેખોજી કુછ ભી કર લો જીત હમારી હૈ -નૌજવાન (૧૯૫૧) - લતા મંગેશકર, કિશોર કુમાર

ઓ ઝુલ્મી નૈના વાલોં

તુમ દામન લાખ બચા લો

હમસે બચના હૈ મુશ્ક઼િલ

યે નૈનોંકો સમજ઼ા લો

જહાં ચલેંગે સંગ ચલેંગે

બન કર તુમ્હારી છાયા

તુમ ઐસી ક઼િસ્મત લાયે

કે હમ જૈસોંકો પાયા

ઔર હમ વો ક઼િસ્મતવાલે

કે તુમને ખુદ બુલવાયા

અર્રે ક્યા દાતાકી દેન હૈ દેખો

રાહમેં હીરા પાયા

ઓ નૈનોંકે મતવાલે

ધીરે ધીરે યે મન

હુઆ તેરા સાજન

દિન આયે મિલનવાલે

….   ……   ….. …

….   ….. ….  ….. ….

જીત કહાં કી હાર કહાં કી

દિલ ખોયા દિલ પાયા

ચોરી ચોરી મેરી ગલી આના હૌ બુરા,, આયેજા, આ કે બીના બાત કિયે જાના હૈ બુરા, આયેજા - જાલ (૧૯૫૨) - લતા મંગેશકર

અચ્છે નહી યે ઈશારે, પેડોં તલે છુપ છુપકે

આઓ ના દો બાતેં કર લો, મજ઼રોંસે નજરેં મિલાકે

દિન હૈ પ્યાર કે, મૌજ-એ- બહાર કે

દેખો ભોલે ભાલે, જી કો તરસાના હૈ બુરા

દેલ સે ગયા હૈ તો પ્યારેબદનામ હોનેકા ક્યા ડર

ઈશ્ક઼ ઔર વફાકી ગલી મેં, દુનિયાકે ગમ કા ગુજર ક્યા

દિન હૈ પ્યાર કે, મૌજ-એ- બહાર કે

દેખો ભોલે ભાલે, જી કો તરસાના હૈ બુરા

પ્રીત સતાયે તેરી યાદ ના જાયે …. .. દિલ દે કે ગમ લે લિયા - લાલ કુંવર (૧૯૫૨) - સુરૈયા

જહર ભરી કૈસી બજી યે શહનાઈ

ઠેસ જિયા પે લગી આંખ ભર આયી

આ રે બાલમ તે ગમ કી દુહાઈ

રૂઠે નસીબોંકો કૈસે મનાયેં

છોટા સા દિલ ઔર લાખો બલાયેં

ઘુટ કે ગમ સે કહીં મર જી ના જાયેં

મૈં પંખ લગાકે ઉડ જાઉં, ઔર ફિર ના પલટ કે આઉં - અરમાન (૧૯૫૩) - આશા ભોસલે

લેહરોં મેં જુલું, તારોં કો છુ લું, લેહરોંમેં જુલું

અંબરકી છાતી સે લગ કર સપનોંમેં ખો જાઉં

અનજાની રાહોં મેં  છુપ કર અનજાની હો જાઉં

ઔર ખુદ ભી ખોજ ના પાઉં

લેહરોં મેં જુલું, તારોં કો છુ લું, લેહરોંમેં જુલું

બદલી બન કર બન બન ઘુમું, બીજલી બન મુસ્કાઉં

જ઼રનોંકી જાલર મેં બૈઠી ગીત સુહાને ગાઉં

દુનિયા કો નજર ના આઉં

હમારે મુંડેર બોલા કાગા સખી રી, બિછડે બાલમ ઘર આયેંગેં - બાબલા (૧૯૫૩) - રાજકુમારી

ઘુંઘટમેં સાંસેં લહકેગી

મોરી સુની રતીયાં મહકેગી

સખી બિરહા કે ગમ સભી ભુલેંગે

હમ સુનકે ઉનકે કદમ કો

જબ વો આંગનમેં આયેંગે

મોરે સપને સચ હો જાયેંગે

લે કે મનકે ઉમંગ મૈં

તો ખેલુંગી પિયા પ્યારે કે સંગ

જબ ઉન બાહોં મેં જ઼ુલુંગી

મૈં જગ કે સુધ બુધ ભુલુંગી

આજ મૈં હું મગન

મેરા મન હૈ મગન

લેકે જિવન કા ઢંગ

લગ ગયી અખિયાં તુમ સે મોરી, ઓ મેરે સાજન, તુમ સે મોરી અખિયાં  - જીવન જ્યોતિ (૧૯૫૩) - ગીતા દત્ત , મોહમ્મદ રફી 

શર્મ ખો હી ગયી લાજ ખો ગયી

મૈં તો દુનિયાસે હી આજ ખો હી ગયી

આહા હા હા યે કહાની નયી સુન લો

સારી દુનિયા સે હી મૈં તો ખો ગયી

પર કિસલિયે, લગ ગયી તો સે અખિયાં

આજ મેરી નઝર કો ચમક મિલ ગયી

દિલ કો ઈક મિઠી કસક મિલ ગયી

મન કે તારોં મેં લેહરાયી મસ્તી કી ધુન

અનગીનત પાયલિયાં બજ ઉઠી છન છન છનન

ઓ મેરે બાલમ ઓ મેરે સનમ 

ઓ સનમ લગ ગયી તો સે અખિયાં

જામ થામ લે, જામ  થામ લે,સોચતે હી સોચતે ન બીતે સારી રાત - શહેનશાહ (૧૯૫૩) - શમશાદ બેગમ 

સજ કે આયી હૈ શીશે કી પરી

ઢુંઢ કે લાયી હૈ દિલોંકી ખુશી

જન્નત સે કુદરત ને ભેજા તેરે લિયે ઈનામ

,,,,  ,,,,, ,,,   ,,,,   ,,,,, ,,, 

દુનિયા કે હર હર દુખકા દારૂ એક સુનહરી જામ

સુબહ દુર હૈ રાત કી ક઼સમ

દિલકી માન લે મેર સનમ

મસ્તી કી ઈ ઘડીયોંમેં ક્યા સોચ સમજ઼કા મામ

,,,,  ,,,,, ,,,   ,,,,   ,,,,, ,,, 

ઝુલ્ફોં કે સાયેમેં નાદાં કર ભી લે આરામ

ગોરી કે નૈનોંમેં નિંદીયાં ભરી, આ જા રી સપનોંકી નીલમ પરી …. અર્રે ઓ મેરે જ઼ખ્મોંકી ફિતકરી, આ ભી જા ક્યોં દેર ઈતની કરી - અંગારે (૧૯૫૪) - શમશાદ બેગમ, કિશોર કુમાર

ઓ નીલમ પરી રૂઠ જાઉંગી મૈ, કિયા તો ના આઉંગી મૈં

ખામોશ રહને મેં હૈ  બેહતરી

આતી હુણ, આતી હું, દમ લો ઘડી,

આ ભી જા દેર કિતની કરી

તૂ હુર મૈં લંગુર, તૂ હુર હૈ ઔર મૈં લંગુર હું

ઉલ્ફત કે હાથોં સે મજબુર હું

ગુસ્સ ના કર, ગુસા ના કર

ઓ મેરી બેસુરી, ઓ મેરી બેસુરી, આ ભી જા ક્યું ઈતની દેર કરી

દિલ નહીં તો ના સહી, આંખ તો મિલાઓ જી સાવનકી રાત હૈ - સોસાયટી  (૧૯૫૫) -આશા ભોસલે, કોરસ

ઉસ તરફ ગગન પે કાલે બાદલોંકા શોર હૈ

બાદલોંકા શોર હૈ

ઈસ તરફ દિલોં મેં મસ્ત ધડકનોંકા દૌર હૈ

ધડાકનોંકા દૌર હૈ

રૂઠને કી રૂત ગઈ અબ તો માન જાઓ જી

કચ્ચી કચ્ચી બુંદીયોંકી રસ ભરી ફુહારમેં

રસ ભરી ફુહાર મેં

ઔર હી મજા હૈ દો દિલોંકી જીત હાર મેં

દો દિલો કી જીત હારમેં

જિંદગી કી હર ખુશી દાવ પર લગાઓ જી

ખો ન જાયે સમ ઈસ સમય મેં કામ લો 

..  ….. …..   ….   ….   ….  …  ….   .  .  . 

જિસસે મિલ ગયા હો દિલ ઉસકા હાથ થામ લો

.. … ..  .  .  .  .  .

મસ્ત હોકે દો ઘડી ખુદ ભુલ જાઓ જી

સાહિર લુધિયાનવી અને  એસ ડી બર્મનના સંગાથની અન્ય નિપજો વિષે ફરી કોઈ પ્રસંગ આવ્યે વાત કરીશું…. ત્યાં સુધી હવે પછીના મણકામાં સાહિર લુધિયાનવી અને એન દત્તાના ૧૮ ફિલ્મોનાં સંગાથની વાત માંડીશું.

સાહિરનાં પ્રેમાનુરાગનાં ગીતો : આઠ ફિલ્મોનો સંગાથ

સાહિર લુધિયાનવીની અંદરના કવિએ તેમના ગીતકારનાં બાહ્ય સ્વરૂપને કવિતાને ગીતનાં સંગીત જેટલું જ પ્રાધાન્ય ન મળે એમ મનાતાં હિંદી ફિલ્મ સંગીત વિશ્વમાં ક્યારે પણ કોઇ સમાધાન કરવા ન દીધું. ફિલ્મોનાં ગીતોને જનસામાન્ય સ્તરે લોકપ્રિય થવા માટે સરળ બોલ, સંગીતમાં સહેલાઈથી ઢાળી શકાય એવી તુકબંધી જોઇએ એવી એક માન્યતા રહી છે. સાહિરના ફારસી સ્પર્શનાં ઉર્દુ  બોલ એ દૃષ્ટિએ સફળતાની કેડી પરનો પહેલો જ અવરોધ ગણાય. વળી સાહિરનાં કાવ્યોમાં આસપાસના સમાજની વાસ્તવિકતાઓને જેમ છે તેમ જ બતાડી દેવાનું જ મૂળભૂત પ્રકૃતિ તો વણાયેલી હોય જ, એ વળી સફળતાની કેડી પરનો બીજો મોટો અવરોધ ગણી શકાય. આવા પ્રબળ અવરોધોની બેડી લગાવેલી સાહિર લુધિયાનવીની કારકિર્દીને એવા સંગીતકારોનો સાથે સાંપડ્યો જે ગીતના બોલનાં માળખાંને સહજપણે કર્ણપ્રિય સંગીતમય રચનામાં ઢાળી શકે. સાહિર લુધિયાનવી કારકિર્દીનો આરંભ અને મધ્યાન એવા કાળમાં હતો કે જ્યારે એમનાથી સરળ શબ્દોમાં ગીતરચનાઓ કરી શકતા કાબેલ કવિ-શાયર ગીતકારોથી હિંદી ફિલ્મ જગતનું આકાશ છવાયેલું હતું. સાહિરના બોલનાં જોશ અને તેમનો સંગાથ કરનાર સંગીતકારોની નૈસર્ગિક સંગીતબધ્ધતાના અદ્‍ભૂત સંયોજને આ તીવ્ર સ્પર્ધા વચ્ચેથી અનોખી કેડી કંડારી.

રોશન (લાલ નાગરાથ) - જન્મ ૧૪ જુલાઈ ૧૯૧૭ - અવસાન ૧૬ નવેમ્બર ૧૯૬૭ - આવા સંગીતકારોમાંના એક હતા જેમને તેમનાં  સંગીત સર્જનમાં સુમધુર સુરાવલીઓનું  પ્રાધાન્ય સહજ હતું. તેમની કારકિર્દીની બીજી ફિલ્મ મલ્હાર (૧૯૫૦)  પછીથી '૫૦ના દાયકાં રોશને સિદ્ધ કરેલી સફળતાને પરિણામે તેમનું સ્થાન 'પ્રતિભાશાળી' સંગીતકાર તરીકે સુનિશ્ચિત થઈ ચુક્યું હતું. પણ, એ પ્રતિભાની આંતરીક શક્તિ તેમની કારકિર્દીને હજુ  'પ્રતિભા સંપન્ન તેમ જ સફળ' સંગીતકારોની ભ્રમણ કક્ષામાં પહોંચાડી શકી નહોતી. એમની કારકિર્દીના એ નાજુક તબક્કે તેમણે ૧૯૬૦માં બાબર અને બરસાતકી રાત એમ બે ફિલ્મો કરી, જેના થકી એ પ્રતિભાવાન સંગીતકાર હવે સફળ સંગીતકાર બની શક્યા. પહેલી ફિલ્મ ઐતિહાસિક પૃષ્ઠભૂ પર હતી તો બીજી સંપૂર્ણપણે સામાજિક વિષયમાં પ્રેમાનુરાગના ભાવને ઉજાગર કરતા પ્રકારની ફિલ્મ હતી.

એ તબક્કો સાહિર લુધિયાનવી માટે પણ એમ મહત્ત્વના વળાંકે હતો. એસ ડી બર્મન સાથે્નો તેમની '૫૦ના દાયકાનો સફળ સંગાથ છુટી ગયો હતો. નયા દૌર (૧૯૫૭) પછી બી આર ફિલ્મ્સ સાથે એન દત્તાના સંગાથમાં નવાં સમીકરણો હજુ પ્રવાહી સ્થિતિમાં હતાં. એ સમયે આ બન્ને ફિલ્મોએ સાહિરની કારકિર્દીના શ્વાસોચ્છશ્વાસને તાજી હવા પુરી.

 

૧૯૬૭ સુધી સાહિર અને રોશને આઠ ફિલ્મોમાં સંગાથ કર્યો. ચિત્રલેખા (૧૯૬૪)ને બાદ કરતાં બાકી બધી, મહદ અંશે, મુસ્લિમ પશ્ચાદભૂ પરની ફિલ્મો હતી એટલે સાહિર લુધિયાનવીને ગીતો લખવા માટે ભાષાની દૃષ્ટિએ સહજ વાતાવરણ મળ્યું તો રોશનની છુપી સંગીત પ્રતિભાને ગઝલ, કવ્વાલી કે મુજ઼રા જેવા ગીત પ્રકારો દ્વારા નીખરવાની તક મળી ગઈ.

આ બન્નેનો સંગાથ એટલો એટલો ફુલ્યો કે 'ચિત્રલેખા'નાં પૂર્ણતઃ હિંદુ વાતાવરણ માટે રોશને યોજેલ શાસ્રીય રાગો પરની ધુનો માટે સાહિરે ફિલ્મનાં એક કોમેડી ગીત સહિત દરેક ગીત માટે શુદ્ધ હિંદી બોલનો જ પ્રયોગ કર્યો.

સાહિર લુધિયાનવી અને રોશનના આઠ ફિલ્મોના સંગાથને પુરો ન્યાય કરવા માટે એકથી વધારે લેખની આવશ્યકતા છે એ વાતની નોંધ લેવાની સાથે આજે દરેક ફિલ્મોમાંથી પ્રતિનિધિ પ્રેમાનુરાગનાં કેટલાંક ગીતો સાંભળીએ.

મૈને શાયદ પહલે ભી કહીં દેખા હૈ – બરસાત કી રાત (૧૯૬૦) - મોહમ્મદ રફી

અજનબી સી હો મગર ગૈર નહીં લગતી હો
વહમ સે ભી નાઝુક વો યકીં લગતી હો
હાય યે ફુલ સા ચેહરા યે ઘનેરી ઝુલ્ફેં
મેરે શેરોંસે સે ભી તુમ મુઝકો હસીન લગતી હો

દેખકર તુમકો કિસી રાતકી યાદ આતી હૈ
એક ખામોશ મુલાક઼ાતકી યાદ હૈ
જહનમેં હુસ્ન કી ઠંડક કા અસર લગતા હૈ
આંચ દેતી હુઈ બરસાતકી યાદ આતી હૈ

જિસકી પલકેં આંખોં પે જ઼ુકી રહેતી હૈ
તુમ વહી મેરે ખયાલોંકી પરી હો કે નહીં
કહીં પહલે કી તરહ ફિર તો ન ખો જાઓગી
જો હમેશાં કે લિયે હો વો ખુશી હો કી નહીં

સલામ-એ-હસરત ક઼ુબુલ કર લો, મેરી મોહબ્બત ક઼ુબુલ કર લો - બાબર ((૧૯૬૦) - સુધા મલ્હોત્રા

ઉદાસ નજરેં તડપ તડપ કર, તુમ્હરે જલવોંકો ઢુંઢતી હૈ

જો ખ્વાબ કી તરાહ ખો ગયે, ઉન હસીન લમ્હોં કો ઢુંઢતી હૈ

…..    …….   …….  …… …..

અગર ના હો નાગવાર તુમકો તો યેહ શિક઼ાયત ક઼ુબુલ કર લો

તુમ્હીં  નિગાહોં કી જ઼ુસ્તજુ હો, તુમ્હીં ખયાલોંકા મુદ્દઆ હો

તુમ્હીં મેરે વાસ્તે-સનમ હો, તુમ્હીં મેરે વાસ્તે-ખુદા હો

….. ……     …….   …….   …. . 

મેરી પરતરીશ કી લાજ રખ લો, મેરી ઈબાદત ક઼ુબુલ કર લો

તુમ્હારી જ઼ુકતી નજ઼ર સે જબ તક ન કોઈ પૈગામ મિલ સકેગા

ના રૂહ તકસીન પા સકેગી, ના દિલ કો આરામ મિલ સકેગા

….  ……     ……     …..   ……

ગમ-એ-જુદાઈ હૈ જાન લેવા, યેહ ઈક હક઼ીક઼ત ક઼ુબુલ કર લો

તુમ એક બાર મુહબ્બત કા ઈમ્તહાન તો લો, મી જ઼ુનુન મેરી વહસતકા ઇમ્તહાન તો લો - બાબર (૧૯૬૦) - મોહમ્મદ રફી

સલામ-એ-શૌક઼ પે રન્જિશ ભરા પયામ ન દો

મેરે ખલૂસ કો હિરાસ-ઓ-હવસકા નામ ન દો

મેરી વફાકી હક઼ીક઼ત કા ઈમ્તહાન તો લો

ન તખ્ત-ઓ-તાજ ન લાલ-ઓ-ગૌહરકી હસરત હૈ

તુમ્હારે પ્યાર તુમ્હારી નજ઼ર કી હસરત હૈ

તુમ અપને હુસ્નકી અઝ્મતકા ઈમ્તહાન તો લો

મૈં અપની જાન ભી દે દું તો ઐતબાર નહીં

કે તુમ સે બઢકર મુઝે જિંદગી સે પ્યાર નહીં

યું હી સહી મેરી ચાહત કા ઇમ્તહાન તો લો

તુમ્હારી મસ્ત નજ઼ર ગર ઊધર નહીં હોતી, નશેમેં ચુર ફિઝા ઈસ ક઼દર નહીં હોતી - દિલ હી તો હૈ (૧૯૬૩) - મુકેશ, લતા મંગેશકર

તુમ્હી કો દેખને કી દિલમેં આરઝૂએં હૈ
….. ….. …… …. . .
તુમ્હારે આગે હી ઊંચી નઝર નહીં હોતી

ખફા ન હોના અગર બઢકર થામ લું દામન
…. …… ……. … ….
યે દિલ ફરેબ ખતા જાન કર નહીં હોતી

તુમ્હારે આને તલક હમકો હોશ રહતા હૈ
…. …… …. ……. ….
ફિર ઉસ કે બાદ હમેં કુછ ખબર નહીં હોતી

ચુરા ન લે તુમકો યે મૌસમ સુહાના ખુલી વાદીયોંમેં અકેલી ન જાના, લુભાતા હૈ યે મૌસમ સુહાના મૈં જાઉંગી તુમ મેરે પીછે ન આના - દિલ હી તો હૈ (૧૯૬૩) - મુકેશ, સુમન કલ્યાણપુર 

લીપટ જાયેગા કોઈ બેબાક જ઼ોકા
જવાનીકી રૌ મેં ના આંચલ ઉડાના

મેરે વાસ્તે તુમ પરેશાં ન હોના
મુજ઼ે ખુબ આતા હૈ દામન બચાના

ઘટા ભી કભી ચુમ લેતી હૈ ચેહરા
સમજ઼ સોચ કર રૂખ સે ઝુલ્ફેં હટાના

ઘટા મેરે નજ઼્દીક આ કર તો દેખે
ઈન આંખોંને સીખા હૈ બીજલી ગીરાના

પાંવ છૂ લેને દો ફુલોંકો ઈનાયત હોગી, વરના હમકો નહીં ઉનકો ભી  શિકાયત હોગી - તાજમહલ (૧૯૬૩) - મોહમ્મદ રફી, લતા મંગેશકર

આપ જો ફુલ બિછાયેં ઉન્હેં હમ ઠુકરાએ

 ….. …..  ……   ……

હમકો ડર હૈ કે યે તૌહિન-એ-મુહબ્બત હોગી

દિલકી બેચૈન ઉમંગો પે કરમ ફરમાઓ

…..   …..   …….   ……  …..

ઈતના રૂક રૂક કર ચલોગી તો ક઼યામત હોગી

શર્મ રોકે હૈ ઈધર શૌક ઉધર ખીંચે હૈ

….   ……   ……. ….. 

કયા ખબર થી કભી યે દિલકી હાલત હોગી

શર્મ ગૈરોંસે હુઆ કરતી હૈ અપનોંસે નહીં

…..   …..   …..  ….

શર્મ હમસે ભી કરોગી તો મુસીબત હોગી

ચાંદ તકતા હૈ આઓ કહીં છુપ જાએં, કહીં લાગે ન નજ઼ર આઓ કહીં છુપ જાએં - દૂજ કા ચાંદ (૧૯૬૪) - મોહમ્મદ રફી, સુમન કલ્યાણપુર

ફુલ શાખોંસે જ઼ુકે જાતે હોઠોં કી તરફ
જ઼ોકે બલ ખાતે મુડે આતે હૈં
હો મુડે આતે હૈં જુલ્ફોંકી તરફ
….. ….. ….. …..
છોડ કર ઈનકી ડગર આઓ કહીં છુપ જાએં

મૈં હી દેખું સજન દુજા ન કોઈ દેખે તોહે
ક્યા ખબર કૌન સૌતનીયા તેરા
હો સૌતનીયા તેરા મન મોહે
…. ….. …… …….
દિલ પે ડાલો ન અસર આઓ કહી છુપ જાએં

સારી નજરોંસે પરે સારે નજારોં સે પરે
આસમાનોં પે ચમકતે હુએ
હો ચમકતે હુએ તારોં સે પરે
… ….. ….. ….. …
ઓઢ કર લાલ ચુનર આઓ કહીં છુપ જાએં

સુન અય માહજબીં મુજ઼ે તુજ઼્સે ઈશ્ક નહીં - દૂજ કા ચાંદ (૧૯૬૪)- મોહમ્મદ રફી

તું મૈં તેરા ક઼ાયલ હું, ક઼ાયલ હું

નાઝ-ઓ-અદા પર માયલ હું, માયલ હું

….. …… ……

જલવોં કા દમ ભરતા હું

છુપ-છુપ દેખા કરતા હું

પર અયે પરદાનશીં મુજ઼ે તુજ઼સે મુહબ્બત નહીં

તુ વો દિલકશ હસ્તી હૈ, હસ્તી હૈ

જો ખ્વાબોંમેં બસતી હૈ, બસતી હૈ

….  …… …..

તુ કહ દે તો જાન દે દું

જાન તો ક્યા ઈમાન દે દું

પર અય ખાસલગી મુજ઼ે તુજ઼સે મુહબ્બત નહીં

છા ગયે બાદલ નીલ ગગન પે, ઘુલ ગયા કજ઼રા શામ ઢલે - ચિત્રલેખા (૧૯૬૪) - મોહમ્મ્દ રફી, આશા ભોસલે

દેખ કે મેરા બેચૈન

રૈન સે પહલે હો ગયી રૈન

આજ હૃદય કે સ્વપ્ન ફલે

ઘુલ ગયા કજ઼રા શામ ઢલે

રૂપકી સંગત ઔર એકાંત

આજ ભટકતા મન હૈ શાંત

કેહ દો સમય સે થમ કે ચલે

ઘુલ ગયા કજ઼રા શામ ઢલે

અંધિયારે કી ચાદર તાન

એક હોગેં વ્યાકુલ પ્રાણ

આજ ન કોઈ દીપ જલે

ઘુલ ગયા કજ઼રા શામ ઢલે

ઐસે તો ન દેખો કે બહક જાએ કહીં હમ, આખિર કોઈક ઈન્સાં હૈ ફરિશ્તા નહીં હમ, હાયે ઐસે ન કહો બાત કે મર જાયેં કહીં હમ, આખિર કોઈક ઇન્સાં હૈ ફરિશ્તા તો નહીં હમ - ભીગી રાત (૧૯૬૫) - મોહમદ રફી, સુમન કયાણપુર

અંગડાઈ સી લેતી હૈ જો ખુબુ ભરી ઝુલ્ફેં

ગીરતી હૈ તેરે સુર્ખ લબોં પર તેરી ઝુલ્ફેં

ઝુલ્ફેં તેરી ન ચુમ લે અય માહજબીં હમ

આખિર કોઈક ઇન્સાં હૈ ફરિશ્તા તો નહીં હમ

સુન સુન કે તેરી બાત નશા છાને લગા હૈ

ખુદ અપને પે ભી પ્યાર સા કુછ આને લગા હૈ

રખના હૈ તો કહી પાંવ તો રખતે હૈ કહીં હમ

આખિર કોઈક ઇન્સાં હૈ ફરિશ્તા તો નહીં હમ

ભીગા સો જો હૈ નાઝ યે હલ્કા સા પસીના

હાયે યે નાચતી આંખોંકે ભંવર દિલકા સફીના

સોચા હૈ કે અબ ડુબ કે રહ જાયેં યહીં હમ

આખિર કોઈક ઇન્સાં હૈ ફરિશ્તા તો નહીં હમ

લોગ કહતે હૈ કે તુમ સે કિનારા કર લેં, તુમ જો કહ દો યે સિતમ ગંવારા કર લેં - બહુ બેગમ (૧૯૬૭) - મોહમ્મ્દ રફી

તુમને જિસ હાલ-એ-પરેશાં સે નિકાલા થા હમેં

આસરા દે મોહબ્બતકા સંભાલા થા હમેં

સોચતે હૈ કે વોહી… …… ….. હાલ દોબારા કર લેં

યું ભી અબ તુમસે મુલાકાત નહીં હોને કી

મિલ ભી જઓ …  ….  …. ..  તો કોઈ બાત નહીં હોનેકી

આખરી બાર બસ અબ…. ….  જિક્ર તુમ્હારા કર લેં

આખરી બાર ખયાલોંમેં બુલા લે તુમકો

આખરી બાર  કલેજે સે લગા લેં તુમકો

ઔર ફિર અપને તડપને…. …. …. ….  . કા નજ઼ારા કર લેં

સાહિર લુધિયાનવી અને રોશનના આઠ ફિલ્મોના સંગાથનાં પ્રેમાનુરાગ ભાવનાં બધાં  ગીતો પણ આપણે હજુ આવરી નથી શક્યાં….અમૂતના ઘુંટ હોય ઘડા નહીં એ ન્યાયે ફરી કોઈ બેઠક કરીશું ત્યારે હજુ વધારે રસભર્યાં ગીતોની વાત માંડીશું. હાલ પુરતું તો સાહિર લુધિયાનવી અને એસ ડી બર્મનના ૧૮ ફિલ્મોના સંગાથમાં જોડવાની તૈયારી કરીએ….?