Showing posts with label The world of Cartoons. Show all posts
Showing posts with label The world of Cartoons. Show all posts

Tuesday, January 15, 2019

વ્યંગ્યચિત્રોના વિશ્વમાં : :નવું વર્ષ


નવું વર્ષ બેસે એટલે થોડા દિવસ તેને લગતી પ્રવૃત્તિઓ ધમધમે ! શરૂઆત થાય નવા વર્ષની શુભેચ્છાઓ પાઠવવાથી. આપણા દેશી નવા વર્ષ નિમિત્તે એકબીજાને ઘરે જઈને તેમને શુભેચ્છા પાઠવવાની પ્રથાની સામે પશ્ચિમમાં ભાતભાતનાં કાર્ડ્સ મોકલવામાં આવતાં હોય છે. સીધાસાદા શુભેચ્છાસંદેશથી માંડીને ખૂબ કળાત્મક કાર્ડ્સની શ્રેણીમાં વ્યંગ્યાત્મક ચિત્રો અને કથનો દ્વારા નવા વર્ષની શુભેચ્છા પાઠવવાના પ્રયોગોની પણ એક વિશિષ્ટ પ્રણાલી વિકસી છે.
અહીં એવા કેટલાક વ્યંગ્યાત્મક સંદેશા અને તેને પાઠવવાની રીત રજૂ કરી છે.
****
મેડી અને સ્ટુ રીસ/ Maddy and Stu Rees બન્ને હાર્વર્ડ લૉ સ્કૂલનાં વકીલ છે. કાયદાને લગતી વિવિધ બાબતો પર કાર્ટૂન બનાવવામાં તેઓ નિષ્ણાત છે. અહીં તેમણે એક વકીલ શી રીતે પોતાના ગ્રાહકને નવા વર્ષની શુભેચ્છાઓ પાઠવે એ દર્શાવ્યું છે.
image
તેમનાં વધુ કાર્ટૂનો Stu’s views http://www.stus.com/holidayecards.html પર માણી શકાશે.
+ + + +
નવા વર્ષના આગમન અને ગયા વર્ષની વિદાયને વ્યંગ્યાત્મક ચિત્રોમાં ખાસ સ્થાન મળતું રહ્યું છે. વીતેલા વર્ષના સ્વરૂપે વૃદ્ધને તેમ જ નવ વર્ષને શિશુ તરીકે દર્શાવવાની રીત પણ સામાન્ય છે. અહીં ગત વર્ષની સળગતી સમસ્યાઓ નવા વર્ષને વારસામાં મળતી બતાવાઈ છે.
image
+ + + +
image
અહીં આજની પેઢીએ કરેલા દેવાની જવાબદારી ભાવિ અનેક પેઢીઓને વારસામાં આપવાની વાત ભલે અમેરિકાના અર્થતંત્રના જાહેર દેવાને લઈને કરાઈ છે, પણ મોટા ભાગના અર્થશાસ્ત્રીઓ વધતા જતા વૈશ્વિક દેવાનાં સ્તરને હવે પછીની આર્થિક મહામંદીનો ગમે ત્યારે ફૂટી શકે એવો પરપોટો ગણાવે છે.....અને સરકારી તિજોરીને ખર્ચે તેમ જ જોખમે મતદારને રીઝવવાની હોડમાં આપણી અર્થવ્યવસ્થા પણ આ ચિત્રમાં બંધબેસતી થવાની દહેશત રહે છે.
આ કાર્ટૂન અમેરિકન કાર્ટૂનિસ્ટ ડેવ ગ્રેન્‍લન્‍ડ/Dave Granlundનું છે. તેમનાં વધુ કાર્ટૂનો તેમની વેબસાઈટ https://www.davegranlund.com/cartoons/ પર માણી શકાશે.
+ + + +
સતીશ આચાર્યના આ કાર્ટૂનમાં વીતેલા વર્ષને ઘાયલ અવસ્થામાં બતાવ્યું છે, જ્યારે નવા વર્ષને ગાયનું મહોરું પહેરાવવામાં આવ્યું છે. કાર્ટૂનમાં નવા વર્ષને નવી આશા સાથે આવકારવાની વાત કરવામાં આવી છે, પણ ગાયનું મહોરું અને આ વર્ષે યોજાનારી ચૂંટણીઓનો કોઈ સંબંધ હશે?
image
+ + + +
image
સ્લોવેકિયન કાર્ટૂનિસ્ટ મેરીઅન કેમેન્‍સ્કી/Marian Kamenskyનું આ કાર્ટૂન બહુ માર્મિક છે.
શાંતિદૂતને લઈને આવતા વર્ષ ૨૦૧૯ના વર્ષને યુધ્ધખોરીની વધતી જતી માનસીકતાને પાર કરવાની છે. તેણે પોતાની પાસેના શાંતિદૂતને પીંજરામાં મૂકીને જ આગળ વધવાનું છે. અહીં શસ્ત્રયુધ્ધ તેમ જ દેશદેશ વચ્ચેનાં વ્યાપારયુધ્ધ કે વિવિધ પક્ષો વડે 'ધર્મક્ષેત્રે' લડાતાં સત્તાયુદ્ધોનો અર્થ પણ કરી શકાય.
મેરીઅનનાં કાર્ટૂનો તેમની વેબસાઈટ https://www.humor-kamensky.sk/ પર માણી શકાશે.
+ + + +
વૈશ્વિક સાંપ્રત ઘટનાઓને લગતાં વ્યંગ્યચિત્રોની સાથે ભારતની રાજકીય પરિસ્થિતિને રજૂ કરતાં બે કાર્ટૂન પણ જોઈએ.
image
મંજુલના આ કાર્ટૂનમાં ઉલ્લેખ દક્ષિણ ભારતના લોકપ્રિય ફિલ્મ કલાકાર રજનીકાન્તના રાજકારણમાં પ્રવેશનો છે, જે ૨૦૧૮ના અંતે પણ એટલો જ સુસંગત રહે છે…
+ + + +
image
૨૦૧૮નાં અંતમાં યોજાયેલી ત્રણ હિંદીભાષી રાજ્યોની ચૂંટણીઓનાં પરિણામોએ વેરવીખેર, હતોત્સાહ વિપક્ષોમાં ૨૦૧૯ની લોકસભાની ચુંટણી માટે આશાઓ જગવી છે, એટલે બધા પક્ષો મતદારને રીઝવવા નીતનવાં આકર્ષણોની હારમાળા સર્જવાની હોડમાં લાગી ગયા છે. સતીશ આચાર્યે આ કાર્ટૂનમાં દરેકના ચહેરા પર આબાદ હાવભાવ દર્શાવ્યા છે.
+ + + +
વર્ષની વિદાય અને આગમન જેવો જ એક પ્રચલિત વિષય છે નવાં વર્ષના સંકલ્પનો. નવાં વર્ષના સંકલ્પો વિષે જેટલું બોધાત્મક સાહિત્ય રચાય છે એટલું જ કટાક્ષસાહિત્ય પણ સર્જાતું હશે! ઓસ્ટ્રેલિયન કાર્ટૂનિસ્ટ જહોન ડિચબર્ન/John Ditchburn નવા વર્ષમાં પાળવાના સંકલ્પોને ફક્ત મનમાં ‘યાદ કરાવે છે’.
image
ધુમ્રપાન છોડવું કે વજન ઉતારવા જેટલો જ મહત્વનો સંકલ્પ છે પતિપત્નીએ પરસ્પર કાદવ ન ઉછાળવાનો. રાજકારણીઓ પણ એ સંકલ્પ લે અને સંસદગૃહમાં નહીં, તો કમસે કમ ચુંટણી પ્રચાર દરમ્યાન પાળે એવા શેખચલ્લી જેવા ખ્વાબ જોવાનો સંક્લ્પ આપણે પણ કરી શકીએ.
+ + + +
image
આ ભાઈ બિચારા નવો સંકલ્પ લેવાની ના પાડે છે. હજી તેમને છેક 1987થી લીધેલા સંકલ્પોનું પાલન બાકી છે. આ મઝાનું કાર્ટૂન અમેરિકન કાર્ટૂનિસ્ટ બૉબ મેન્‍કોફ/Bob Mankoffનું છે, જેમનાં વધુ કાર્ટૂનો તેમની વેબસાઈટ https://www.bobmankoff.com/ પર જોઈ શકાશે.
+ + + +
image
નવા વર્ષનો સંકલ્પ લેતાં આ મહાશય કહે છે, ‘આ નવો આરંભ હોય તો પછી તે જૂના સમાપન જેવો કેમ લાગે છે?’
દર વર્ષે નવા વર્ષની શુભેચ્છા મળે, નવો સંકલ્પ કરીએ, સમસ્યાઓ આવે, લીધેલો સંકલ્પ રઝળી પડે. જોતજોતાંમાં વર્ષ દોડાદોડીમાં ક્યારે પૂરૂં થઈ જાય એ ખબર જ ન પડે અને પાછું નવું વર્ષ આવી જાય. અને ફરીથી નવા વર્ષની શુભેચ્છાઓ મળે. શંકરાચાર્યે કહેલું એમ ‘પુનરપિ જન્મમ્‍ પુનરપિ મરણમ્‍’નું ચક્ર ચાલતું રહે છે.
આ કાર્ટૂન http://www.greatcartoons.com/newyear.htm પરથી લેવામાં આવ્યું છે.
+ + + +
image
વાત તો ખરી છે, કૅલેન્ડરની જ શોધ ન થઈ હોત તો દર વર્ષે સંકલ્પ કરવાની આ ઝંઝટ આવી ન પડત ! નવા વર્ષે સંકલ્પ લેવાની પ્રથા આદિમાનવ જેટલી જ પુરાણી છે એમ અહીં સૂચવવામાં આવ્યું છે. અમેરિકન કાર્ટૂનિસ્ટડેવ કવરલી/Dave Coverlyનું આ કાર્ટૂન છે. તેમનાં અનેક કાર્ટૂનો તેમની વેબસાઈટ https://www.speedbump.com/ પર માણી શકાશે.
+ + + +
image
આમના એક ભૂતપૂર્વ ઉત્પાદનનું બ્રાન્ડનેમ જ The Resolution (સંકલ્પ) હતું, જેને લોકો દર વરસે બીજી જાન્યુઆરીએ જ વાપરતા.
લીધેલા સંકલ્પ, જો કોઈ યાદ ન કરાવે તો ભુલાઈ જાય તેમ The Resolution જેવાં નામની કોઈ બ્રાન્ડ હતી તે પણ સહયોગીઓને યાદ દેવડાવવું પડે!! આ કાર્ટૂનના કાર્ટૂનિસ્ટનો ખ્યાલ આવતો નથી, પણ તે https://www.shutterstock.com/image-illustration/remember-our-former-product-resolution-that-126487280 પરથી લેવામાં આવ્યું છે.
+ + + +
નવા વર્ષની ઉજવણીને લગતાં કાર્ટૂનની એક ઝલક જોઈએ.
image
“Happy New Year. I’ll double four spades!” | Don Tobin
જગત આખું ઉજવણીમાં મશગૂલ છે ત્યારે આ ચાર જોડીદારો પત્તાં ટીચી રહ્યા છે. જન્માષ્ટમીની જેમ તહેવારોમાં તીન પત્તી રમવાની પ્રથા પર આપણો એકલાનો ઈજારો નથી.
આ કાર્ટૂન ડૉન ટોબિન/Don Tobinનું છે.
+ + + +
image
ફટાકડા ફોડવાના હોય એવા તહેવારના દિવસે જ ફટાકડા નહીં ફોડવાના નિયમો કરવામાં પણ આપણે એકલા નથી. પણ અહીં તેનો મસ્ત ઉપાય ખોળી કાઢ્યો છે.
આ કાર્ટૂનના કાર્ટૂનિસ્ટનો ખ્યાલ આવતો નથી.
+ + + +
image
આ કાર્ટૂનમાં બતાવાયું છે એમ, સમય ઓછો અને કરવાનાં કામ ઘણાં હોય એ કાયમી સ્થિતિ છે.
આ લેખ પણ જલદી જલદી પૂરો કરીએ.
પણ ઉતાવળ ગમે તેટલી હોય 'તમારૂં ૨૦૧૯નું વર્ષ સફળતાઓ સાથે આનંદનું બની રહે' એવી શુભેચ્છા પાઠવવાનું થોડું ભુલાય?
image


Disclaimer: The cartoons in this post have been taken from net for non-commercial purpose. If there is any breach of copy right, and would be brought to our notice, it will be removed from here..

Sunday, December 30, 2018

વ્યંગ્યચિત્રોના વિશ્વમાં : વ્યંગ્યચિત્રોમાં વર્ષાન્ત સમીક્ષાઓ


દરેક (ગ્રેગેરીયન) વર્ષ પુરૂં થવામાં હોય એટલે એ વર્ષની મહત્ત્વની ઘટનાઓની જૂદા જૂદા દૃષ્ટિકોણથી સમીક્ષા કરવાનું ચલણ છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષોથી એક બહુ નિયમિત ઘટના બની રહી છે. ઘણાં સામયિકો અને અખબારોમાં વ્યંગ્યચિત્રોના દૃષ્ટિકોણથી આવી સમીક્ષાઓ વાંચ્યાનું યાદ આવે છે. વેબ ગુર્જરી પરની આપણી 'વ્યંગ્ય ચિત્રોનાં વિશ્વમાં' શ્રેણીના પણ, નાંદી લેખ સહિત, ૧૧ હપ્તા પૂરા થઈ ચૂક્યા છે, અને મહિનો પણ ગ્રેગેરિયન તારીખીયાંનાં વર્ષ ૨૦૧૮નો છેલ્લો મહિનો ડીસેમ્બર છે. આથી આ મહિનાના મણકા માટે 'વર્ષાન્ત ઘટનાઓ' પરનાં વ્યંગ્યચિત્રોને પસંદ કરવાનું સૂઝ્યું.

૨૦૧૮ની સમીક્ષાઓ માટે તો હજુ થોડું વહેલું કહી શકાય , એટલે ૨૦૧૬ કે ૨૦૧૭ની જે સમીક્ષાઓ જોવા મળી તેમાંથી માહિતી લેવી તેમ વિચાર્યું. જેટલાં કંઈ વ્યંગ્ય ચિત્રો જોવા મળ્યાં તેમના મોટા ભાગના વિષયો એ દેશના સંદર્ભમાં એ સમયે આકર્ષીત કરે એવા રાજકારણને લગતા વિષયોનું પ્રમાણ વધારે જણાયું.

વીતેલું વર્ષ વૃદ્ધ તરીકે વિદાય લઈ રહ્યું હોય અને શિશુ જેવા નૂતન વર્ષનું આગમન થઈ રહેલું બતાવાયું હોય એ સૌથી સામાન્ય વિષય જોવા મળે છે.
++++++++
image
વર્ષાન્તે યોજાયેલા ડિનર અગાઉ આભાર માનવાની ઔપચારિક પ્રણાલિકા એવી છે કે વીતેલા વરસની ઘટનાઓ પર એક નજર કરીએ અને જે રીતે તે પસાર થયું એના માટે આભાર વ્યક્ત કરીએ. પણ વર્ષભરની ઘટનાઓ જે રીતે બનતી આવી છે એના પ્રતિભાવમાં એકસૂરમાં 'ના હો, કોઈ આભારબાભાર નથી માનવો'નો ધ્વનિ સામૂહિક રીતે ગુંજી ઊઠે છે એમ બતાવાયું છે. આ કાર્ટૂન કૉલિન સ્ટૉક્સ/Colin Stokes નું છે.
++++++++
image
એક દિશાની શોધખોળમાંથી પૂરતી માહિતી ન મળી એટલે હવે 'વર્ષાન્ત'નો વ્યાપ વધારવાનું વિચાર્યું. સૌથી પહેલી યાદ આવે નાણાકીય વર્ષ પુરૂં થવાની ધમાચકડી અને તાણ. કેરન બીસ્લી/Caron Beesley એ આ કાર્ટૂનમાં બતાવ્યું છે કે દર વર્ષે આવતો વર્ષાન્ત હમેશાં આટલો જ ગુંચવણભર્યો કોયડો રહેતો હોય છે.
++++++++
image


જે વીતી ગયું તેને ક્યાં તો યોગ્ય ઠરાવવા માટે, અથવા તો વીતેલા નિરાશાનાં વાદળમાંથી આશાનું કિરણ બતાડવા માટે, હવે પછી શું શોધીએ તો દૂઝતા ઘા પર મલમ લગાડી શકાય, એ ખેલ હંમેશાં એક ગૂઢ કોયડો જ રહ્યો છે. કાચના ગોળામાં જોઈને પણ એ ભાખીએ શકાય એમ નથી. અહીં એક વ્યવસાયિક આ મૂંઝવણને ઉકેલવાનો પ્રયત્ન કરતા બતાવાયા છે.

++++++++
image

આજના હિસાબનીશનું કામ હવે આવક જાવકના આંક્ડાના હિસાબ રાખવાનું ઓછું અને તેને આંખને જોવું ગમે, કાનને સાંભળવું ગમે અને ખીસાંને પોષાવું ગમે તેમ સજ્જ કરીને રજૂ કરવાનું વધારે ગણાય છે. હિસાબનીશને આથી જ તેના બૉસ ઠપકો આપે છે. માર્ટી બુચેલ્લા/ Marty Bucellaના આ કાર્ટૂનમાં બન્નેના હાવભાવ આબાદ ઝીલાયા છે. માર્ટીનાં વધુ કાર્ટૂનો તેમની વેબસાઈટ http://www.martybucella.com/ પર માણી શકાશે.
++++++++
આ જ વાતને માર્ક એન્‍ડરસન/Mark Anderson ના કાર્ટૂનમાં જરા જુદી રીતે કહેવાઈ છે. થોડી વધારાની રેખાઓ અને રંગ ઉમેરતાં જ આ તળિયે જઈ બેઠેલી આવકનો આ આલેખ રમણીય પર્વતીય દૃશ્ય જેવો દેખાશે.
image
આંકડાના નિરાશ ભૂખરા રંગે રંગાયેલાં ચિત્રમાં પણ આશાના રંગો પૂરીને બે ઘડી મન બહેલાવી લેવામાં કંઈ ખોટું તો ન કહેવાય !
એન્‍ડરસનનાં વધુ કાર્ટૂનો તેમની વેબસાઈટ www.andertoons.com પર જોઈ શકાશે.
++++++++
image
અવળા (કે સવળા) આંકડાઓની અસર બહુ લાંબા સમય સુધી પોતાનો ઓછાયો પાથરી રહે છે એ વાતને આ વ્યંગ્યચિત્રમાં બહુ ધારદાર સુક્ષ્મતાથી બતાવાઈ છે. અસર પામેલા સજ્જનની હૅટની જેમ તેમનો ચહેરો પણ ચાડી ખાવામાં સાથ પૂરાવે છે. નીચે મુકેલું કેપ્શન વ્યંગ્યચિત્રની પંચલાઈન સમજવામાં મદદ કરે છે. આ કાર્ટૂન વિલીયમ સ્ટીગ/ William Steig નું છે.
++++++++

વર્ષાન્ત 'સેલ' પણ વ્યંગ્યચિત્રો માટે એક અખૂટ વિષય રહ્યો છે. જે. ગ્રિવેલ/ J.Gravelle ની આ ચિત્રપટ્ટીમાં તેમાંનો એક જોઈએ.
image
'સેલ'માં અહીયાં ત્યાં, આમાં અને પેલામાં, આટલામાં અને વળી તેટલામા, આમ તેમ, અહીં આટલા ટકા અને તંઈ તેટલા ટકા બચાવતાં બચાવતાં ખરીદનારનાં ખીસાં ખાલી અને વેચનારનાં ચિક્કાર એવો તાલ દરેક સીઝનના ખેલમાં પડે છે અને તેમ છતાં બધી જ સીઝનના ખેલ એટલા જ જામતા રહે છે...
અહીં આર કે લક્ષ્મણે દોરેલું એક કાર્ટુન યાદ આવે છે જેમાં એક બહેનનાં ઘરનો એક આખો ઓરડો ‘અમુક નંગ સાબુ પર એક સાબુ મફત’ના સેલમાં થયેલી ખરીદીથી સાબુઓનાં ખોખાંથી ખડકાયેલો દેખાય છે !
++++++++
image
'સેલ' રાખવામાં હવે તો સામાજિક અને ધાર્મિક સંસ્થાઓ પણ પાછળ નથી રહેતી, ફરક માત્ર તેમાં અપાતાં આકર્ષણોના બાહ્ય સ્વરૂપનો જ હોય છે... તત્વત: પરિણામ એ આવે કે એ કાર્યક્ષેત્રનો મૂળભૂત આશય પણ 'સેલ'માં મુકાયેલ એક જણસ બની જાય છે. ઓસ્ટ્રેલિયન કાર્ટૂનિસ્ટ જહોન ડીચબર્ન/John Ditchburn ના આ કાર્ટૂનમાં ક્રોસ ઉંચકેલા ઈસુ ખ્રિસ્તની સમાંતરે નાનો ક્રોસ ઉંચકીને ચાલતી વ્યક્તિ બતાવાઈ છે. જાણીતા ગીત ‘એવરીથિંગ મસ્ટ ગો’ને અહીં સાવ જુદા સંદર્ભે ટાંકવામાં આવ્યું છે. ડીચબર્નનાં અનેકવિધ કાર્ટૂનો https://www.inkcinct.com.au/ પર જોવા મળી શકશે.
++++++++
image
અમુક તમુક ટકા બચાવવાને બદલે પૂરેપૂરા - સોએ સો ટકા - બચાવવાનો રામબાણ ઈલાજ તો આવો જ હોઈ શકે. કેલી કીનકેડ/Kelly Kincaid ના આ કાર્ટૂનમાં સૂચવાયેલો ઉપાય દરેક દેશમાં લાગુ પડી શકે એવો છે.
++++++++
વર્ષનાં અંતમાં નાણાંકીય (શેર)બજારોમાં વર્ષ કેવું ધાર્યું હતું અને કેવું ગયું એ પણ વ્યંગ્ય ચિત્રકારોને ગમતો વિષય છે.
image
(હસવું કે રડવું, પણ) લાગે છે એવું કે ૨૦૧૮માં બજારની ચાલ હેઠળ કચડાયેલા રોકાણકારને શેર બજારનો સુકાઈ ગયેલો આખલો નવું વર્ષ સારૂં જાય તેવી શુભેચ્છા પાઠવે છે. આ કાર્ટૂન બૉબ રીક/Bob Richનું બનાવેલું છે.
++++++++
દરેક અંતમાં શરૂઆત છૂપાઈ હોય છે અને દરેક શરૂઆતનો અંત નિશ્ચિત છે. ફોરેસ્ટ ટેબર/Forest Taber દ્વારા અમેરિકન કલાકાર/Garrison Keillor ના અવસાન નિમિત્તે તેમનું જ આ વાક્ય અંજલિરૂપે મૂકાયું છે, જે વ્યક્તિના અંતની જેમ વર્ષના કે કોઈ પણ ચીજના અંતને લાગુ પડે છે.
image
++++++++
૨૦૧૮નું વર્ષ અપેક્ષાએ ખરૂં ઉતર્યું હોય અને ૨૦૧૯નું વર્ષ નવી અપેક્ષાઓએ હજૂ વધારે ખરૂં ઉતરે, એવી વર્ષાન્ત શુભેચ્છાઓ.

Disclaimer: The cartoons in this post have been taken from net for non-commercial purpose. If there is any breach of copy right, and would be brought to our notice, it will be removed from here.