હિંદી ફિલ્મોનાં ગીતોમાં દીવાળી

દર વર્ષે દીવાળીના દિવસો નજીક આવે ત્યારે દિવાળીના મૂડને રજૂ કરતાં ગીતોને શોધી શોધીને સાંભળવાં એ પણ મારે માટે ઉજવણીનો એક નિયમ જ બની ગયો છે. દર વખતે જૂદા જૂદા લેખો મળી જાય એટલે દિવાળીનાં ગીતોને એક જ જગ્યાએ સંગ્રહી લેવાનું જામતું નહીં. આ વખતે દિવાળી પરનાં ગીતો યાદ કરવા જતાં યાદ તો ત્રણ જ ગીત આવ્યાં -

લાખોં તારે આસમાન મેં..દેખ કે દુનિયાકી દિવાલી દિલ મેરા ચૂપચાપ જલા - હરિયાલી ઔર રાસ્તા (૧૯૬૨)- મુકેશ, લતા મંગેશકર- શંકર જયકિશન – શૈલેન્દ્ર

એક વો ભી દિવાલી થી, એક યે ભી દિવાલી હૈ, ઉજ઼ડા હુઆ ગુલશન હૈ, રોતા હુઆ માલી હૈ - નઝરાના (૧૯૬૧) - મુકેશ - રવિ - રાજેન્દ્ર કૃષ્ણ

સાથે યાદ આવ્યું કે આ ગીતનું 'વો ભી દિવાલી'ની ઉજવણીને રજૂ કરતું એક બીજું વર્ઝન પણ છે :

મેલે હૈ દિવાલી કે રંગીન દિવાલી હૈ - લતા મંગેશકર

ત્રીજું ગીત છે 'ગાઈડ' (૧૯૬૫)નું, જે ગીતોનાં ફિલ્મીકરણમાટે બહુ જાણીતા એવા દિગ્દર્શક વિજય આનંદની એક વધુ બેમિસાલ કમાલ છે. ફિલ્મની નાયિકાની કારકીર્દીના આલેખની ઉપર જતી રેખાને સાંકળતા સ્ટેજ શૉના પહેલા જ અંતરામાં -  @8.25 - દીવાળીને વણી લીધી છે.

પિયા તોસે નૈના લાગે રે  નૈના લાગે રે - ગાઈડ (૧૯૬૫) - લતા મંગેશકર - એસ ડી બર્મન - શૈલેન્દ્ર 

આ ત્રણ ગીતોનું યાદ આવવું, કમસે કમ મારા કિસ્સામાં, આમ તો કંઈ નવાઈની વાત નથી. ત્રણે ગીત '૬૦ના દાયકાનાં છે, જે સમયની ફિલ્મો જોતાં જોતાં જૂની ફિલ્મો અને એ ફિલ્મોનાં ગીતો માટેનો રસ કેળવાયો હતો ! આજના લેખ પૂરતી મહત્ત્વની વાત એ છે કે આમ થવાથી આ સમય પહેલાંનાં દિવાળી ગીતોને એક જ સાથે સંગહી લેવાની મારી ઈચ્છાને હવે પૂરતું કારણ મળી ગયું.બસ, એ શોધખોળ કરતાં જે ગીતો મને મળ્યાં છે તે અહીં ફિલ્મનાં રજૂ થવાનાં વર્ષના ક્રમમાં આપની સમક્ષ સાદર રજૂ કર્યાં છે :

સૌથી પહેલી જ ફિલ્મ મળી જેનાં શીર્ષકમાં જ "દિવાલી" છે. ૧૯૪૦ની એ ફિલ્મનું સંગીત  ખેમચંદ પ્રકાશે નિર્દશિત કર્યું હતું, મોતીલાલ અને માધુરી તેમાં મુખ્ય ભૂમિકાઓમાં હતાં અને જયંત દેસઈ ફિલ્મના દિગ્દર્શક હતા એટલી માહિતી નેટ પર મળે છે. ઇન્ટરનેટના મરજીવાઓ ફિલ્મનાં ગીતો સુધી હજૂ પહોંચ્યા નથી જણાતા.

જો કે ૧૯૪૦નાં જ વર્ષનું એક બીજું ગીત પણ  મળી આવેલ છે -

આઈ હૈ હોલી આઈ હૈ દિવાલી - સંસ્કાર (૧૯૪૦)- જ્યોતિ, હરીશ - અશોક ઘોષ - કન્હૈયાલાલ

એ પછીના દશકમાં આપણને ગીતોનો બહુ સમૃદ્ધ ફાલ મળે છે -

દિવાલી ફિર આયી સજની - ખઝાનચી (૧૯૪૧) - શમશાદ બેગમ - ગુલામ હૈદર - વલી સાહબ

પંજાબનાં ઘરોમાં કોઈ પણ ઉત્સવની ઉજવણી સમયે ઢોલકના તાલના સંગાથે જે વાતાવરણ જોવા મળે તે આ ગીતમાં દૃશ્યમાન થાય છે

આયી દિવાલી આયી દિવાલી - રત્તન (૧૯૪૪) - જોહરાબાઈ અંબાલેવાલી - નૌશાદ - ડી એન મધોક

દિવાળીના દીવાઓની જ્યોત પર ફીદા થતાં પતંગીયાઓ અને બહાર ચાલી રહેલી દિવાળીની ઉજવણી પોતાના પ્રેમીજનના પ્રેમોલ્લાસની જ્યોતમાં ભળી ન જવાનો, કે ન તો ઉજવણીમાં તેનો સાથ હોવાનો, ગ઼મ નાયિકાના મનમાં ઘુંટે છે.

ઘર ઘર મેં દિવાલી હૈ, મેરે ઘરમેં અંધેરા - કિસ્મત (૧૯૪૩) - અમીરબાઈ કર્ણાટકી - અનિલ બિશ્વાસ - પ્રદીપ

પ્રજ્ઞાચક્ષુ હોવાને કારણે જ નાયિકાનાં જીવનમાં અંધારૂં છે એ ખેદ સિવાય પણ પોતાનાં જીવનમાં અનેક સમસ્યાઓના ફટાકડાઓ ફૂટતા રહેવાથી જિંદગીમાં ક્યાંય આશાનો ઉજાશ નથી કળાતો એવી ફરિયાદ પણ નાયિકા આ પ્રસંગે કરે છે

આયી દિવાલી દીપોંવાલી - મહારાણા પ્રતાપ (૧૯૪૬)- ખુર્શીદ, સાથીઓ - રામ ગાંગુલી - સ્વામી રામાનંદ

ગીતની ધુન, લય અને વાદ્યસજ્જામાંથી જ  દિવાળીની ઉજવણીનો આનંદ છલકે છે 

આયી દિવાલી દીપ જલા લા - પઘડી (૧૯૪૮) - સીતારા કાનપુરી, શમશાદ બેગમ - ગુલામ મોહમ્મદ - શકીલ બદાયુની

દિવાળીની ઉજવણીમાં આખું કુટુંબ હેલે ચડ્યું છે....

દિવાલી કી રાત પિયા ઘર આનેવાલે - અમર કહાની (૧૯૪૯) - સુરૈયા - હુસ્નલાલ ભગતરામ - રાજેન્દ્ર કૃષ્ણ

પરંપરાગત રીતે ઘરનો પુરુષ વર્ગ આજિવિકા રળવા બહારગામ વસતો હોય, એટલે દિવાળીને ટાંકણે ઉત્સવની ઉજવણી એ સાથે આવીને કરે એવી આશામાં મીટ માંડેલી નાયિકાના મનના ભાવ અહીં રજૂ થાય છે 

આયી હૈ દિવાલી - શીશ મહલ (૧૯૫૦) - ગીતા દત્ત, શમશાદ બેગમ - વસંત દેસાઈ - નઝીમ પાનીપતી

મહેલ, રાજ દરબાર અને આખું નગર દિવાળીને આવકારે છે

શામ ઔર હુઈ ઔર દીપ જલે - બસેરા (૧૯૫૦) - મુબારક બેગમ, સુલોચના કદમ - એમ એ રૌફ ઉસ્માની - સરદાર ઈલ્હામ

એ જ સાંજ, એ જ દીપ પણ મનમાં ભાવ સાવ જ અલગ પેદા થાય. એક જ ગીતમાં બે સાવ અલગ મૂડ આવરી લેવાયા છે

જગમગતી દિવાલી કી રાત આ ગયી - સ્ટેજ (૧૯૫૧) - આશા ભોસલે - હુસ્નલાલ ભગતરામ - શર્શાર શૈલાની

ઉત્સવની ઉજવણીનો આનંદ ગીતમાં ઝગમગે છે 

યુટ્યુબ પર ગીતનું એક બીજું વર્ઝન જોવા મળે છે જેમાં ગાયક તરીકે લતા મંગેશકર જણાવાયાં છે (?)

દીપ જલે ઘર ઘર મેં આયી દિવાલી - ઘર ઘરમેં દિવાલી (૧૯૫૫) - લતા મંગેશકર, શમીન્દર - રોશન - પ્રેમ ધવન

શીર્ષકમાં 'દિવાળી'શબ્દપ્રયોગ થયો હોય એવી એક બીજી ફિલ્મ. ફિલ્મનાં બીજાં કેટલાંક ગીતો ઇન્ટરનેટ પર મળે છે, પણ આ ગીત હજૂ ઇન્ટરનેટની પહોંચમાં આવ્યું જણાતું નથી.

ઈસ રાત દિવાલી કૈસે - સબ સે બડા રૂપૈયા (૧૯૫૫) = મોહમ્મદ રફી, શમશાદ બેગમ, આશા ભોસલે – શૌકત દેહલવી - પી એલ સંતોષી

ઘરની અંદર દંપતિનાં મિલનની ઘડી અને બહાર દિવાળીની રાતની ઉજવણીનો કવ્વાલી શૈલીમાં સંગમ.. 

કેવો મજાનો યોગાનુયોગ છે કે દિવાળીનાં ગીત ધરાવતી બીજી એક ફિલ્મનાં પણ શીર્ષકમાં 'પૈસા' છે...

દીપ જલેંગે દિવાલી આયી - પૈસા (૧૯૫૭)- ગીતા દત્ત - રામ ગાંગુલી - નઝીર અકબરાબાદી

ઉત્સવની ઉજવણીના આનંદને ગીતા દત્ત તેમના અવાજનાં ઊંડાણ સુધી ઘુંટે છે

જહાં મેં આયી દિવાલી - તાજ (૧૯૫૬) - લતા મંગેશકર - હેમંત કુમાર - રાજેન્દ્ર કૃષ્ણ

દિવાળીના દીવાઓના ઝગમગાટથી વિરહની જ્યોતથી દાઝી જવાની પીડા વધારે અસહ્ય બને છે 

કૈસે દિવાલી મનાયે હમ લાલા, અપના તો બારાહ મહિને દીવાલા -પૈગામ (૧૯૫૯) - મોહમ્મદ રફી - સી રામચંદ્ર - પ્રદીપ

શ્રમજીવી અને મધ્યમ વર્ગ માટે તો દિવાળીનું બોનસ મળે તો પણ ચાદર તો એક સંધો ત્યાં તેર તૂટે એ બારાહ મહિને દીવાલા  જ હાલત રહેવાની...

આયી અબ કે સાલ દિવાલી - હક઼ીક઼ત (૧૯૬૪) - લતા મંગેશકર - મદન મોહન - કૈફી આઝમી

ફરજ માટે હંમેશાં ખડે પગે રહેતાં લશ્કર માટે તો દિવાળીમાં પણ પોતાનાં નજ્દીકનાં લોકોથી અંતર તો સહન કરવું જ પડે, અને તેમાં પણ યુદ્ધ જેવી તંગ પરિસ્થિતિ ચાલતી હોય ત્યારે એક બાજૂ યુદ્ધની ભયાનકતાની ખાઈ અને બીજી બાજૂ પોતાનાંઓથી દૂર હોવાની પીડાની ખીણ જેવી દશા પણ ભોગવવી પડે...

દિવાલી આઈ રે ઘર ઘર દીપ જલે - લીડર (૧૯૬૪) - લતા મંગેશકર, મોહમ્મદ રફી, સાથીઓ - નૌશાદ - શકીલ બદાયુની

સ્ત્રી નૃત્યકારોના હાથમાં દીવા ને પુરૂષ નૃત્યકારોના હાથમાં મશાલ નગારાંની દાંડીની ચોટ પર સમાજના બન્ને વર્ગ માટે દિવાળીના અલગ અલગ સંદેશ કહી જાય છે.

અહીંથી આગળ મારી શોધ દરમ્યાન મને એવું જણાયું કે '૭૦ કે '૮૦ના દાયકામાં 'દિવાળી' ગીતો ફિલ્મોમાં મુકવાનું નહિવત થઈ ગયું છે, કેમકે મને છેક '૯૦ના દાયકાના અંતનાં કે તે પછીનાં ગીતો જ જોવા મળ્યાં.

ખેર. મારો રસ તો આમ પણ મને જે ગીતો યાદ આવ્યાં તે પહેલાંના ગીતો અને એ ગીતોના વિષય, ગાયકો, સંગીતકારો નાં વૈવિધ્ય બાબતોમાં જ રસ હતો, જે તો આટલાં ગીતોના દીપમાંથી ફૂટતા પ્રકાશનાં અનેકવિધ તરંગો એ જ સંતુષ્ટ કરી આપ્યો છે. એટલે આજના લેખમાટે અહીં જ વિરમતાં પહેલાં એક એવું ગૈરફિલ્મી ગીત જરૂર રજૂ કરીશ, જેનાં ગાયક,સંગીતકાર અને ગીતકારનાં સંયોજને આપણને કેટલાંક બેનમૂન ગૈર ફિલ્મી ગીતો આપ્યાં હતાં. એ પછીથી સંગીતકારને ફિલ્મી દુનિયા બહુ ફળી અને તેમનાં ફિલ્મનાં ગીતો જ એક સીમાચિહ્ન બની રહ્યાં- 

મૈં ઘીકા દિયા જલાઉં, ઘર આઓ - સી એચ આત્મા - ઓ પી નય્યર - સરોજ મોહિની નય્યર 

દિવાળીનું પર્વ આપણને સૌને જ્યોત સે જ્યોત જલાતે ચલો, પ્રેમકી ગંગા બહાતે ચલો (સંત જ્ઞાનેશ્વર, ૧૯૬૧)ની ભાવના પ્રજ્વળિત રાખવાની શક્તિ આપે એ પ્રાર્થના સાથે આપ સૌને દિવાળીનાં પર્વની ખુશીઓ મંગળમય રહો એ શુભેચ્છા....

ગુણવત્તા સંચાલન વિષેના લેખ અને બ્લૉગ્સનો બ્લૉગોત્સવ - ઓક્ટોબર, ૨૦૧૬

ગુણવત્તા સંચાલન વિષેના લેખ અને બ્લૉગ્સના બ્લૉગોત્સવનાં ઓક્ટોબર, ૨૦૧૬ સંસ્કરણમાં આપનું હાર્દિક સ્વાગત છે.

આ વર્ષે આપણે ISO 9001ની ૨૦૧૫ની સંવર્ધિત આવૃતિને પરિણામે થયેલ અલગ અલગ ફેરફારોની દરેક મહિને વાત કરી રહ્યાં છીએ.

અત્યાર સુધી આપણે

• ડીસેમ્બર ૨૦૧૫ માં ISO 9001:2008ની સંવર્ધિત આવૃતિ, ISO 9001:2015 માં કરાયેલા મુખ્ય ફેરફારો નો પરિચય 
•  જાન્યુઆરી, ૨૦૧૬માં 'ISO 9001:2015માં પ્રક્રિયા અભિગમ' 
• ફેબ્રુઆરી, ૨૦૧૬ માં 'ISO 9001:2015માં જોખમ આધારિત વિચારસરણી'
• માર્ચ, ૨૦૧૬માં જોખમ આધારિત વિચારસરણીની સમજ માટે વ્યાપક દૃષ્ટિકોણનું ફલક, 
•  એપ્રિલ ૨૦૧૬માં સંસ્થાના સંદર્ભ,
• મે, ૨૦૧૬માં સંબંધિત હિતધારકો,
• જુન, ૨૦૧૬માં નેતૃત્ત્વ અને પ્રતિબદ્ધતા,
• જુલાઈ,૨૦૧૬માં સંચાલન તંત્રવ્યવસ્થાનાં અન્ય  સ્ટાન્ડર્ડ્સમાં વરિષ્ઠ સંચાલન મંડળની નેતૃત્ત્વ ભૂમિકા, અને,
• ઓગસ્ટ,૨૦૧૬માં પરિવર્તન સંચાલન
• સપ્ટેમ્બર, ૨૦૧૬ માં સંસ્થાકીય જ્ઞાન

વિષે વાત કરી ચૂક્યાં છીએ.

આ મહિનાના આપણા અંકમાં આપણે ગુણવત્તા સંચાલનના સંદર્ભે માનવીય ભૂલોનાં નિયમન વિષે જાણકારી મેળવીશું.

માનવીય ભૂલો એ સંચાલન તંત્ર માટે કોઈ નવી બાબત નથી. સલામતી સંચાલન કે આરોગ્ય અને તબીબી સેવાઓનાં સંચાલનના સંદર્ભમાં આ બાબતે બહુ ઘણું કામ થઈ ચુક્યું છે અને તેનું દસ્તાવેજીકરણ પણ વિપુલ પ્રમાણમાં થયેલું જોવા મળશે. જો કે આપણે તો નમૂના પૂરતા જ ગણત્રીના જ લેખોને અહીં જોઈશું.

Human Error: Causes and Control  - જ્યોર્જ એ પીટર્સ અને બાર્બરા જે પીટર્સ દ્વારા લખાયેલું આ પુસ્તક બહુ વિગતપ્રચુર છે તેમજ વ્યાવહારિક હોવાની સાથે ઠીક ઠીક વિસ્તૃત વ્યાપમાં માનવીય ભૂલો વિષે રજૂઆત કરે છે. તેમાં આ પ્રકારની ભૂલો ખોળી કાઢવી, તેનાં સંભવિત કારણો અને તેનાં ઉચિત માત્રામાં નિયમન કે નિવારણને લગતી પણ ચર્ચા કરવામાં આવી છે.

Human factors: Managing human failures - પડકાર છે ભૂલો ખમી શકે એ પ્રકારની તંત્ર વ્યવસ્થા ઘડવી અને ભૂલો થવાની જ સંભાવના થાય તેમ કરવું; માનવીય ભૂલો સાથે કામ લેવું એટલે જોખમ આંકણી પ્રક્રિયામાં તેને આવરી લેવુ, જેમાં:

•          મહત્ત્વની સંભવિત ભૂલો નક્કી થઈ શકે,

•          જો નબળી ડિઝાઈન, ધ્યાન વિચલન, સમયનું અને કામનાં ભારણનું દબાણ, ક્ષમતા, મનોબળ, આજુબાજુ થતા ઘોંઘાટ અને પ્રત્યાયન તંત્રવ્યવસ્થા જેવાં કામગીરી પર અસર કરતાં પરિબળોને કારણો ભૂલો થતી હોય તો તે પરિબળો મહદ્‍અંશે સુનિશ્ચિત થઈ શકે,

•          નિયમન માટેનાં પગલાં ઘડી કાઢવામાં આવે અને તેમનો અસરકારકપણે અમલ થાય. આ નિયમન પગલાંઓ નિયત કાર્ય કે સાધનસરંજામની ફેરડિઝાઈનને પરિણામે અમલ કરાતાં હોય એમ વધારે ઈચ્છનીય છે.

Reducing Human Error on the Manufacturing Floor - જિનેટ્ટ એમ કૉલ્લૅઝો, પીએચડી - ગુણવતાને લગતી ઘટનાઓની શોધ-તપાસમાં વધારે ધ્યાન પ્રક્રિયામાં શું થયું હતું અને પેદાશ પર શું અસરો પડી તેના પર અપાતું હોય છે. માનવીય ભૂલ એ ફરક કેમ પડ્યો હતો તે કારણને સમજાવે છે; તો પણ એ ચૂક થવાનું કારણ અસ્પષ્ટ જ રહી જતું હોય છે અને એ કારણે સુધારણા કે નિવારણ પગલાંઓ ઘટના પાછળનાં કારણોને નજરઅંદાજ કરી જાય એમ બહુધા બનતું હોય છે... ફરક પડેલી ઘટનાઓનાં પુનરાવર્તનોની સંખ્યામાં ઘટાડો થાય તેનાથી નહીં પણ ફરકની સંખ્યામાં જ ઘટાડો થાય, તો જ સુધારણા-નિવારણ પગલાંઓની ખરી અસરકારકતા સિદ્ધ થઇ કહેવાય.

Minimising human errors in the workplace - એરિક જૂસ્ટ - જોખમ વિષેની વધારેમાં વધારે જાણકારી હોવાને કારણે કર્મચારીઓ કામ કરવામાં ટુંકા રસ્તા કે પોતાને અનુકૂળ પડે તેવા રસ્તા અપનાવી લેવા તરફ વળતાં હોય છે, જેને કારણે કંઈક ખોટું થવાની શક્યતાઓ વધી જતી હોય છે.

આ અને આવા કેટલાય લેખો માનવીય ભૂલો બાબતે જોવા મળશે. પરંતુ, ISO 9001:2015માં આ બાબતે નવી કલમ ઉમેરાયા પછી આ કલમના અમલ પરના અનુભવોને લગતું બહુ સાહિત્ય હજૂ દસ્તાવેજ ન થયું હોય એ તો અપેક્ષિત જ હોય. ગુગલ શોધમાંથી જોવા મળેલ લેખોમાંથી જે કંઇક અંશે માહિતીપ્રદ હોય એવા કેટલાક લેખ અહીં રજૂ કરેલ છે:

Struggling Against Nature - Preventing Human Error in the new ISO 9001 2015 Standard એ મૅટ્ટ લૈપહાર્ટે ૨૦૧૬ની ISO વર્લ્ડ કૉન્ગ્રેસમાં રજૂ કરેલ પ્રેઝન્ટેશન છે જેમાં આ આવશ્યકતાને તલસ્પર્શી રીતે આવરી લેવાયેલ છે.

ISO 9001:2015 Human Factors - શૌન સૅયર્સનું કહેવું છે કે આ કલમ પાછળનો આશય ગમે તેટલો ઉમદા હોય, પણ તેનો વ્યવહારમાં અમલ બહુ શક્ય બને એમ નથી જણાતું. એમના મત મુજબ તો મોટા ભાગે તેના પર બહુ ધ્યાન નહીં અપાય. તેમનું એમ પણ માનવું છે કે માનવીય ભૂલ નિવારણના હેતુને બિનઅનુપાલન અને સુધારણા પગલાંને લગતી કલમ - ISO 9001:2015, કલમ ૧૦.૨ -માં પણ તેને આવરી લેવાત તો માનવીય ભૂલનાં નિવારણના હેતુ વધારે સારી રીતે ધ્યાન મળી શકત.

જો કે, આપણે તો આ કલમની તરફેણમાં કે વિરૂધ્ધમાં મત આપતાં પહેલાં થોડો સમય રાહ જોવાનું નક્કી કરીશું. ISO 9001:2015ની ઘણી કલમો અને વિષયોની જેમ એક વર્ષ બાદ ફરીથી આપણે આ વિષય પર શું નવું કહેવાયું છે તે જોઈશું.

એ દરમ્યાન આજના વિષયની સાથે સુસંગત એવી કેટલીક વિડીયો ક્લિપ્સ જોઈએ :

Human Factors in the Clinical Laboratory: Lessons from Aviation Safety - Patrick Mendenhall, BS

 

QualitySystems: Managing Human Error and CAPA Effectiveness

 

HowMany Ways Can I Screw Up Causes of Human Error 

 

Human Error: Human error is inevitable, but you can do a lot to prevent mistakes

Human Reliability Improvement: Reducing Documentation Errors

નવેમ્બર, ૨૦૧૬ના અંકમાં આપણે વિષે ISO 9001નાં ૨૦૧૫નાં સંસ્કરણની ઑડીટીંગ અંગેની આવશ્યકતાની પૂર્તતા કરવા અંગેના વિકલ્પોની વાત કરીશું..

હવે આપણે આપણા નિયમિત વિભાગો તરફ વળીએઃ

ASQ CEO, Bill Troyએ તેમના બ્લૉગકોલમપરની ઓક્ટોબર રાઉન્ડટેબલમાં ‘How can employers leverage quality to invite innovation?’ પરની ચર્ચા રજૂ કરાઇ છે. ચર્ચાનું સ્તર ઘણું સરળ રહેવાની સાથે ધ્યાનાકર્ષક પણ બની રહેલ છે.

એ પછી હવે, આ માસનાં ASQ TV વૃતાંતમાં તાજેતરમાં પ્રકાશિત વિડિયો:

§  ISO 9001 Check-in માં સ્ટાન્ડર્ડ્સનાં નિષ્ણાતો ISO 9001:2015ના 'દસ્તાજેજીકૃત માહિતી'ની સમજણ, નેતૃત્ત્વની ભૂમિકા અને જોખમ આધારિત વિચારસરણી પર મૂકાયેલો ભાર જેવા મહત્ત્વના ફેરફારો સમજાવે છે. ગુણવત્તાણ કેટલાંક સાધનોના ઉઅપ્યોગ માત્રથી જોખમ આશારિત વિચારસરણી અંગેની આવશ્યકતા પૂરી નહીં કરી શકાય તે પણ અહીં શીખવા મળશે. - To Document, or Not To Document? Standards Connection subscription page Leaders of Change Prove It

§  Integrating Management Systems માં પરિશિષ્ટ SL વિવિધ સ્ટાન્ડર્ડ્સનાં એકત્રીકરણ અમલમાં કેમ મદદરૂપ બની શકે ાને એકત્રીકરણ માટે શું શું પગલાં લેવાં તે વિષે સમજાવેલ છે. - Quality Progress Article Integrated Management Systems

§  Using the Knowledge Interest Survey - જ્ઞાનને લગતા રસના વિષયોનાં સર્વેક્ષણ વડે યથોચિત માર્ગદર્શક, ઉત્તરાધિકારી કે ભવિષ્યના ઉચ્ચ સફળતા પ્રાપ્ત કરવાની સંભાવના ધરાવનારાઓને કેમ શોધી શકાય તેની સમજ સ્કૉટ લૅમૅન (Senior Manager, Quality Engineering and Risk Management, Vascular Division, Teleflex, Inc.)  પ્રસ્તુત વિડીયોમાં આપે છે.

§  Using the Critical-to-Quality Tree - પરંપરાગત રીતે ગુણવત્તા વિભાગની બહાર ગણાતાં કર્મચારીઓને કામગીરીની માપણીની સમજ આપવામાં ગુણવત્તા સાધનોને કેમ કામે લઈ શકાય તેમ જ શહેરની સ્થાનિય શાસન વ્યવસ્થા સંભાળતા લોકો તેનો પોતાની બધી જ તંત્રવ્યવસ્થાઓમાં શી રીતે ઉપયોગ કરે છે તેની ચર્ચા Chris McMillan (Senior Corporate Performance Analyst, City of Fayetteville, North Carolina) કરે છે.

§  Using Quality Tools for a More Organized Lifeમાં ગુણવત્તા સાધનો વડે ડેનીઅલ ઝ્રીમિઆકએ પોતાનાં જીવનને કેમ વ્યવસ્થિત કર્યું તેની ચર્ચા કરેલ છે.-  Quality for Lifeશ્રેણીનો એક વધુ વિડીયો

Jim L. Smithનાં સપ્ટેમ્બર, ૨૦૧૬માટેનાં Jim’s Gems:

§  Statisticians Must Transform - અન્ય ગુણવત્તા વ્યાવસાયિકોની જેમ આંકડાશાસ્ત્રીઓએ પણ મૂલ્યમાં વૃદ્ધિ કરવી રહી - આજના આ પ્રબુદ્ધ સમયમાં આંકડાશાસ્ત્રીઓ કે પછી બીન-આંકડાશાસ્ત્રીઓએ પણ સમજવું રહેશે કે માત્ર સાધનો વડે જ સુધારણા, કે નેતૃત્ત્વ પણ, શક્ય નથી. અગ્રણી તરીકેની ભૂમિકા ભજવવા માટે આંકડાશાસ્ત્રીઓએ પહેલાં સમજવું રહ્યું કે કામ કરવાની કાર્યપધ્ધતિમાં જ ધરમૂળથી  ફરક પડી ગયો છે. તેમણે એ પણ સમજવાનું છે કે કામનાં સંચાલન અને લોકોને નેતૃત્ત્વ પૂરૂં પાડવું એ બન્ને બાબતો પરિવર્તનના સંદર્ભમાં સાવ અલગ જ પડે છે.

§  Now is Your Time to Act - અવનવી અને અર્થપૂર્ણ ઘટનાઓ આપણા પસંદગીના નિર્ણય થકી આપણાં જીવનમાં દાખલ થવા રાહ જૂવે છે.

આપણા આ બ્લૉગોત્સવને વધારે માહિતીપ્રદ અને રસપ્રદ બનાવવામાટે આપનું યોગદાન પણ આવકાર્ય છે....