Tuesday, February 28, 2017

હિંદી ચિત્રપટ સંગીતના સુવર્ણ યુગથી સંકળાયેલાં બ્લૉગવિશ્વનો બ્લૉગૉત્સવ - ૨_૨૦૧૭



હિંદી ચિત્રપટ સંગીતના સુવર્ણ યુગથી સંકળાયેલાં બ્લૉગવિશ્વ -  _૨૦૧૭ બ્લૉગૉત્સવ સંસ્કરણમાં આપનું સ્વાગત છે.
સમગ્ર દુનિયામાં વેલેન્ટાઈન દિવસની ઉજવણી આ મહિનાની એક મહત્ત્વની ઘટના કહી શકાય, જેની ઉજવણીરૂપે કેટલાક સ-રસ લેખો પણ થતા હોય છે. આજે આપણે આપણા અંકની શરૂઆત આવા ત્રણ લેખથી કરીશું.

  • Hundreds of shades of Pyaarશ્રીમતી શાલન લાલે બહુ અભ્યાસપૂર્વક એકઠી કરેલ માહિતીની રસપ્રદ રજૂઆત કરીને પ્રેમનાં ૧૦૦થી વધારે રંગોમાંથી ૧૦ રંગ રજૂ કર્યા છે.

બચપનકી યાદ ધીરે ધીરે પ્યાર બન ગઈ - શહીદ (૧૯૪૮) - લલિતા દેઉલકર - ગુલામ હૈદર - ક઼મર જલાલાબાદી




અને હવે આ અંકના અંજલિ લેખો –
The three distinct phases of OP Nayyar’s career - રવિન્દ્ર કેળકર ઓ પી નય્યરની કારકીર્દીના ત્રણ તબક્કામાં ઉભરતી રહેલી ત્રણ આગવી શૈલીનો ચિતાર રજૂ કરતાં કેટલાંક ગીતોરજૂ કરે છે -


Remembering Madhubala, Bollywood’s Very Own Marilyn Monroe - ખાલીદ મોહમ્મદ - મધુબાલાના જન્મદિવસ નિમિત્તે ફરી  એક વાર પ્રકાશિત - મધુબાલાનાં આખરી વર્ષો એક નિશ્ચિત સીમારેખાની નજદીક ખેંચતી બીમારીમાં વીત્યાં હતાં. એક તબક્કે તો દાક્તરોએ કહી દીધેલું કે મધુબાલા પાસે બે'ક વર્ષથી વધારે નથી... તેમ છતાં તેણે રાજ કપૂર સાથે અધુરું રહેલું 'ચાલાક' પૂરૂં કરવા માટે છેલ્લાં દૃશ્યો શૂટ કરવા હોડ બકી હતી. કહેવાય છે કે નવાં કામ માટે તેનો કોઈ સંપર્ક નહોતું કરતું એટલે તે ફર્ઝ ઔર ઈશ્ક઼ જેવી ફિલ્મને દિગ્દર્શિત કરવાનું પણ કર્યું. કમનસીબે આ બધાં કામો પૂરાં ન થયાં.
Cuckoo Did Get A Mention Here On Her Birthday This Year…  આ વર્ષે કકૂના જન્મદિવસે કોઈ નવી પૉસ્ટ નથી પરંતુ તેમના એક બહુ પહેલાંનાં ગીતને લગતી એક પૉસ્ટ પર એક નવી કૉમેન્ટ જરૂર છે.
વહીદા રહેમાનના જન્મ દિવસ પર બે પૉસ્ટ - 

  • Waheeda Rehman – The Woman of Substance On-Screenવિજય કુમારના મત મુજબ પ્યાસા, મુઝે જીને દો, ગાઈડ, તીસરી કસમ અને કાગઝ કે ફૂલમાં વહીદા રહેમાનનાં પાત્રોએ પોતાની આજિવિકા માટે જીવનને વેંચવું પડ્યું હતું. લેખક આ ફિલ્મોની ફેરમુલાકાત લે છે અને વહીદા રહેમાનની આ ભૂમિકાઓની ભજવણીમાં જે ઊંચાઈઓ સર કરી હતી તે નિહાળે છે.
  • In Praise of Waheeda Rehman એટલું કહેવું પડે કે વહીદા રહેમાનને ભાગે આવેલાં ગીતો તેમનાં સૌંદર્યને અનોખો ઓપ આપતાં હતા, તેમની સુંદરતાને સંવારતાં હતાં જો કેટલાંક શબ્દોમાંથી વહેતો રોમાંસ હતાં - હુઆ જબ દિલમેં તેરા ગુઝર, મુઝે ચૈન હૈ ન ક઼રાર હૈ, ઝરા સુન હસીના-એ-નાઝનીન - કૌન અપના કૌન પરાયા (૧૯૬૩) - મોહમ્મદ રફી - રવિ - શકીલ બદાયુની

Remembering Faiz Ahmed Faiz Through His Aching Words  - અલ્માસ ખતીબ શાયરની કેટલીક નર્મ અને કેટલીક અતિસંકુલ રચનાઓને અહીં યાદ કરે છે: Faiz Ahmed Faiz and His Beguiling Poetry.
ફેબ્રુઆરી, ૨૦૧૭ના 'વિસરાતી યાદો, સદા યાદ રહેતાં  ગીતો'ના અંકમાં 'તલત મહમૂદનાં વિસારે પડેલાં કેટલાંક યુગલ ગીતો'ને યાદ કર્યાં છે.
હવે અન્ય વિષયો પરની પૉસ્ટ્સની મુલાકાત લઈએ:


 A Dilip Kumar double treat in ‘Ram Aur Shyam’  - Nirupama Kotru - ૧૯૬૭ની આ હિટ કોમેડી ફિલ્મમાં દિલીપ કુમાર સાબિત કરી શક્યા છે કે જેટલા કરૂણ રસને ભજવવામાં તેઓ કુશળ છે તેટાલા જ તેઓ કોમેડી ભુમિકામાં પણ સ્વાભાવિક રહી શકે છે.એલેક્ષાંડર દુમાની The Corsican Brothers પરથી બનેલ તેલુગુ ફિલ્મ, Ramudu Bheemudu, ની 'રામ ઔર શ્યામ' રીમેક હતી.
Los Angeles, 1975. Lata Mangeshkar takes the stage. Deafening applause - Mohan DeoraRachana Shah - On Stage With Lata લગ પ્રકારની સંસ્મરણ દાસ્તાન છે: લતા મંગેશકરના ૧૯૭૫થી ૧૯૯૮ દરમ્યાન અમેરિકા, કેનેડા, વેસ્ટ ઈન્ડિઝ, ફીજી વગેરે જગ્યાએ થયેલા કન્સર્ટનો સંક્ષિપ્ત ઇતિહાસ છે.
‘Kismet’ laid the foundation of the Hindi film song as we know it - Rudradeep Bhattacharjee - ૧૯૪૩ની બહુ લોકપ્રિય ફિલ્મ 'કિસ્મત'માં હિંદી ફિલ્મોનાં ગીતોની  મુખડો, અંતરા એવી એક નિશ્ચિત રચના સ્થાયી થયી. સંગીતજ્ઞ જેસન બીસ્ટર-જોન્સનું કહેવું છે કે - 'કિસ્મત' ફિલ્મ અને તેનાં ગીતો ભારતીય સિનેમા નિર્માણનાં રૂપાંતરની એક મહત્ત્વની કડી હતાં'.
Hope for Mumbai’s single screen cinemas after New Excelsior gets a shiny makeover - સુભાષ ઘાઈની સિનેમા સાંકળે મુંબઈનાં સીમાચિહ્નરૂપ એકલ-પરદા થિયેટરને, થોડી ઓછી સીટો અને વધારે સગવડો સાથે, ફરીથી સજાવેલ છે.
Flowers bloom in Bollywoodડી પી રંગને હિંદી ફિલ્મોમાં ફૂલોના થાળ બહુ કલાત્મક રીતે રજૂ કર્યો છે.
એ ગીતોના પ્રતિભાવ રૂપે છે, જેમ કે -


The Adivasi Chain Dances (Santali and Dhimsa) - વર્તુળ કે સાંકળ નૃત્યમાં નૃત્ય્કારો એક વર્તુળમાં સાંકળ બનાવીને તાલવાદ્યના તાલપર, નૃત્ય કરતાં અને ગાતાં હોય છે. વર્તુળ નૃત્ય શૈલી કદાચ સૌથી જૂની લોકનૃત્યશૈલી હશે.
'૧૯૪૯નાં ગીતો : ચર્ચાની એરણે' શ્રેણીમાં આપણે ૧૯૪૯નાં પુરુષ સૉલો ગીતો, લતા મંગેશકર સિવાયનાં અન્ય સ્ત્રી પાર્શ્વગાયિકાઓનાં સૉલો ગીતો અને લતા મંગેશકરનાં સૉલો ગીતો સાંભળી ચૂક્યાં છીએ. એ પછીથી આપણે ૧૯૪૯નાં યુગલ ગીતોને ચર્ચાની એરણે સાંભળી રહ્યાં છીએ. અત્યાર સુધી આપણે મોહમ્મદ રફીનાં લતા મંગેશકર, શમશાદ બેગમ અને સુરૈયા સાથેનાં યુગલ ગીતો સાંભળ્યા પછીથી મોહમ્મદ રફીનાં અન્ય ગાયિકાઓ સાથેનાં, મુકેશનાં સ્ત્રી ગાયકો સાથેનાં, શમશાદ બેગમનાં અન્ય પુરુષ ગાયકો સાથેનાં યુગલ ગીતો અને સ્ત્રી-સ્ત્રી યુગલ ગીતો સાંભળી ચૂક્યાં છીએ. આ મહિને આપણે આ સફરમાં પુરુષ-પુરુષ યુગલ ગીતો અને ત્રિપુટી/ત્રિપુટી+ગીતો અને મને સૌથી વધુ ગમેલાં યુગલ ગીતો નો પડાવ કરીને હવે આ શ્રેણીના અંતિમ પડાવ પર આવી ચૂંક્યાં છીએ.
અને હવે મુલાકાત કરીએ અન્ય પ્રકાશનો પરની નિયમિત કોલમોની :
જન્મભૂમિ પ્રવાસીની રવિવારની 'મધુવન' પૂર્તિમાં શ્રીકાંત ગૌતમની 'રાગરંગ'  કોલમના ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૭ના લેખો:


'ગુજરાત સમાચાર'માં દર શુક્ર્વારે પ્રકાશિત થતી કોલમ 'સિને મેજિક'માં અજિત પોપટના લેખોમાં ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૭ માં હિંદી ફિલ્મ સંગીતના પિતામહ અનિલ બિશ્વાસ પરના લેખોની શ્રેણી આગળ વધે છે:


ઘણા સમય બાદ યુવા પેઢીના સંગીતકાર વિષેનો લેખ મળ્યો છે -


ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૭માં વેબ ગુર્જરીની 'ફિલ્મ ગીતની સફર'માં


પ્રકાશિત થયેલ છે.
તે ઉપરાંત ભગવાન થાવરાણીની શ્રેણી 'હૈ સબસે મધુર વો ગીત'માં મૈને બુલાયા ઔર તુમ આયેનો રસાસ્વાદ માણવા મળશે.
આજના અંકની સમાપ્તિ કરતી વખતે મોહમ્મદ રફીની લાક્ષણિક શૈલીમાં એક ભક્તિ ગીત


હિંદી ફિલ્મોનાં વીન્ટેજ અને સુવર્ણ યુગનાં ગીતોને લગતા લેખોના નવા નવ સ્ત્રોત વિષે આપનાં સૂચનો વડે આપણા આ દરેકને વધારે સમૃધ્ધ બનાવવામાં આપનો સહકાર મળતો રહેશે તેવી આશા સાથે....

Tuesday, February 21, 2017

ગુણવત્તા સંચાલન વિષેના લેખ અને બ્લૉગ્સનો બ્લૉગોત્સવ - ફેબ્રુઆરી,૨૦૧૭



ગુણવત્તા સંચાલન વિષેના લેખ અને બ્લૉગ્સના બ્લૉગોત્સવનાં ફેબ્રુઆરી,૨૦૧૭ સંસ્કરણમાં આપનું હાર્દિક સ્વાગત છે.
આજના અંકની શરુઆત આપણે ગુણવત્તાના જીવનનાં જુદાં જુદાં પાસાં પર પ્રભાવને લગતા લેખો અને બ્લૉગપોસ્ટ્સથી કરીશું.

  • How Do You Spend Your Time? What It Means To Maintain Quality Control On Your Life - ય્વૉન્ન ડૉહટીનું કહેવું છે કે દુઃખી થવામાં, કે અસંતોષ કે નિરાશા અનુભવવા પાછળ, વપરાયેલો સમય એ સમયનો તદ્દન વેડફાટ છે. વધારે મહત્ત્વનું એ છે કે જીવન એ રીતે જીવવા માટે છે પણ નહીં.
  • What are some great examples of using 'lean' principles and quality management in everyday life?'લીન' અને ગુણવત્તા સંચાલનના સિદ્ધાંતોના અમલ સાથે સાંકળી શકાય તેવાં રોજબરોજનાં કામોનાં ઉદાહરણો અપ્યા પછી અંગત વિકાસમાં સિક્ષ સીગ્માને શી રીતે કામે લઈ શકાય તે http://www.simplilearn.com/how-s... માં જણાવાયું છે.
  • Application of Total Quality Management in the Classroom - આ પેપરમાં વર્ગખંડમાં વિદ્યાર્થીઓ માટે અસરકારક રીતે ભણાવવામાં અને શીખવામાં કુલ ગુણવત્તા સંચાલન [Total Quality Management (TQM)] શી રીતે કામ આવી શકે તેના પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે.This તે ઉપરાંત વિદ્યાર્થીઓની જરૂરિયાતો, અપેક્ષાઓ, અનુભવો અને સમસ્યાઓ ખોળી કાઢવામાં અને તેના વિષે કામ કરવા અંગે પણ કુલ ગુણવત્તા સંચાલનની ઉપયોગીતા પર ભાર મૂકે છે.વિદ્યાર્થી અને શિક્ષક વચ્ચેના  શીખવાડવાનાં અને શીખવાનાં આદાનપ્રદાનની સતત સુધારણામાં પણ તેના ઉપયોગની ચર્ચા કરવામાં આવી છે.

આ મહિનાના આપણા આ અંક માટેનો મુખ્ય વિષય આપણને આપણા નિયમિત વિભાગોમાંથી મળી રહ્યો છે એટલે હવે આપણે તે તરફ આપણું ધ્યાન વાળીશું.
ASQ પરના વિભાગ - Ask The Experts - માંથી આ મહિના માટે મેં Using the 10:1 ratio rule and the 4:1 ratio rule પસંદ કરેલ છે. માપણી અને દેખરેખ માટેનાં સાધનો માટે વપરાતી માપતોલ અને આંકડાકીય પ્રણાલીઓનાં પરિણામોમાં ભરોસો રહેવા બાબતનાં ક્ષેત્રની અહીં મુદ્દાસર ચર્ચા કરવામાં આવી છે.
ASQ CEO, Bill Troy  ક્રિસ મુસ્તાકસના મહેમાન લેખ - Quality Management, Continuous Improvement, and Their Relation to the Golden Circle ને રજૂ કરે છે. ક્રિસ નોંધે છે કે, 'તેમનાં બહુખ્યાત ટૅડ વ્યાખ્યાન(TED talk)માં સીંમોન સીનેક દલીલ કરે છે કે જો તમે દુનિયાને કેમ-શી રીતે-શું-નાં (સોનેરી વર્તુળ- The Golden Circle)પડમાં જોઈને તમારી જાતને છેક મધ્યનાં 'કેમ' વર્તુળની જેટલે નજદીક સુધી પહોંચાડવા મથશો, તમે તમારી જાતને માત્ર કામ કરનારને બદલે દૂરંદેશીની કક્ષાએ પ્રસ્થાપિત કરી શકશો. આપણા ધ્યેયની સિધ્ધ કરવા આપણે 'શું' કરીએ છીએ તે કંઇક અંશે નરમ અને પ્રેરણા ન કરી શકતી કાર્યરીતી છે. 'શી રીતે" આપણી ધ્યેયસિદ્ધિમાટે વ્યૂહાત્મક દિશા સૂચવનાર નીવડે છે. મુદ્દાનો, ખરો, સવાલ તો આપણે શું 'કેમ' કરીએ છીએ તે છે. સંસ્થામાટે ખરી પ્રેરણા તેમાંથી નિપજે છે.'  

 'સોનેરી વર્તુળ'નો વિષય ગુણવત્તા સંચાલન માટે એટલો રસપ્રદ અને સર્વગ્રાહી છે કે આજના આપણા અંક માટે તેને લગતા જ અન્ય કેટલાક લેખો વાંચીશું.

શરૂઆત કરીએ Executive Summary: The Golden Circle with Simon Sinek  by: Andy Partridgeથી. મોટા ભાગનાં લોકો કે સંસ્થાઓ 'શું'થી 'કેમ', એટલે કે બહારથી અંદર તરફ વિચારે છે કે કામ કરે છે કે એકબીજાંને જણાવે છે. તેનું જો કે વજૂદવાળું કારણ પણ જોવા મળે છે તેઓ દેખીતાં, ભૌતિક -મૂર્ત-માંથી માનસીક, પ્રત્યયાત્મક -અમૂર્ત- તરફ જઈ રહ્યાં હોય છે. મોટા ભાગે આપણે 'શું' કરીએ છીએ તે કહેતાં હોઈએ છીએ. ક્યારેક 'શી રીતે' કરીએ છીએ તેની વાત પણ કરતાં હોઇએ છીએ. પરંતુ 'શું' 'કેમ'કરીએ છીએ તેની વાત તો ભાગ્યેજ થતી હશે. ઉચ્ચકક્ષાની સફળતા અને અસરાકરકતા ધરાવતાં અગ્રણીઓ, કે સંસ્થાઓ, આમાં અપવાદ કહી શકાય. એમાનાં એકોએક, તેમના ઉદ્યોગના પ્રકાર કે તેમનાં નાનાં કે મોટાં કદ ઉપરાંત, અંદરથી બહાર તરફ જ વિચારે છે, કામ કરે છે અને એકબીજાંને જણાવે છે.

How Would Simon Sinek Use The Golden Circle Rules to Explain Account-Based Marketing?સંગ્રામ વજ્રે એ જ પ્રકારનાં B2B માર્કેટીંગ મૉડેલને રજૂ કરે છે:

Intrapreneurship starts with a WHY -  આ લેખ Ecosystem Design શ્રેણીનો એક ભાગ છે -  આપણે એક એવી ક્રાંતિની રાહ જોઈ રહ્યા છીએ કે જ્યાં ગ્રાહક અને કારીગર વચ્ચે કોઇ ફરક નહીં હોય.કર્મચારીઓ આપણા 'કેમ'માં માનતાં હોય છે માટે જ તેઓ આપણી સાથે કામ કરવાનું પસંદ કરે છે. જ્યારે ગ્રાહકો આપણાં 'કેમ'માં માને છે માટે આપણાં ઉત્પાદનો અને સેવાઓ ખરીદતાં જ રહે છે.આપણું એક ધ્યેય હોવું જોઈએ એવાં ગ્રાહકોને શોધવાં રહ્યાં જેઓ આપણા જેમ જ માનતાં હોય અને આપણી સાથે કામ કરવા તૈયાર હોય. બન્ને પક્ષની સફળતા માટે આ બહુ મહત્ત્વનું છે.
The Golden Circle of Innovation” - Crossan અને Apaydin આમ તો 'કેમ', 'શી રીતે' અને 'શું' પર ધ્યાન નથી આપ્યું પરંતુ નવોત્થાનને લગતા સિધ્ધાંતોનું વિહંગાવલોકન કર્યું છે જે નવોત્થાન માટેનું માળખું પરિણમ્યું જે અહીં રજૂ કરેલ છે...તે નવોત્થાનનાં બે પરિમાણો છે. બન્ને નવોત્થાન પર જ ધ્યાન આપે છે અને 'નવોત્થાનનાં નિર્ણાયકો' પણ બતાવે છે જે નવોત્થાનને પ્રવેગ આપવા માટે અને સંસ્થાઓમાં વ્યવસ્થાપન કરવા વિષે ભાર મૂકે છે.
 ASQ TV પરનાં કેટલાંક વૃતાંત:

  • Using Quality Tools at Work and Home - ય્વોન્ન હોવ્ઝ તેમની વ્યવસાયિક અને અંગત જિંદગીમાં ગુણવત્તા સાધનોનો, ઘણી વાર બહુ રમુજી પરિણામો આવતાં હોવા છતાં, શી રીતે ઉપયોગ કરે છે તે વર્ણવે છે.
  • SROffers Opportunities for Quality Professionals - ASQTVસાથે ઇન્ટરવ્યુમાં એન્ડ્રીઆ હૉફ્ફમૅયરનું કહેવું છે કે 'ચિરકાલિક સ્થિર રહેવું એ અમારૂં લક્ષ્ય છે.' તેઓ આગળ જતાં સમજાવે છે કે ગુણવત્તા વ્યવસાયિકો પોતાનાં ગ્રાહકો અને સંસ્થાને ચિરકાલિક સ્થિર થવામાં સામાજિક જવાબદારીનાં વહનથકી શી રીતે મદદરૂપ થઈ શકે છે. DMAICને પણ સામાજિક જવાબદારી માટે અનુરૂપ શી રીતે કરી શકાય  તે પણ તેઓ અહીં ચર્ચે છે.
  • Sherlock Holmes and the Case of Quality Methods - બૉર્ગવર્નર ટર્બો સીસ્ટમ્સ એન્જિનીયરીંહ જીએમબીએચના સ્ટેટીસ્ટીકલ પ્રોબ્લેમ રીઝોલ્યુશન માસ્ટર બ્લેક બેલ્ટ મેથ્યુ બારસલાઑ અહીં શેરલોક હોલ્મ્સ, પૂર્વધારણાઓ અને મૂળ કારણોની ચર્ચા કરે છે.
  • Becoming—and Remaining—An Engaged Company - એલીસ નેલ્સન - એક્ઝીક્યુટીવ કોચ અને ક્વૉલિટી પ્રિન્સીપલ, FAS. Inc. - કર્મચારીઓને સાંકળેલાં કેમ રાખવામાં અને સંસ્થાની સંલગ્નતા ખડી ન પડે તેનું ધ્યાન શી રીતે રાખવ્ તે વિષે ચર્ચા કરે છે.

Jim L. Smithનાં જાન્યુઆરી, ૨૦૧૭નાં Jim’s Gems:
Quality at the Source : સ્ત્રોતપરની ગુણવત્તા (QATS) નાટકીય સુધારણાઓ લાવી શકે છે - તેનાં સાવે
સાવ ખરાં સ્વરૂપમાં સ્ત્રોત પરની ગુણવત્તામાં ગુણવત્ત નિપજ પ્રક્રિયાને છેડે નહીં પણ ઉત્પાદન પ્રક્રિયાને દરેક તબક્કે ચકાસાવી જોઈએ; સમયસર ઉત્પાદન કરતાં દરેક કર્મચારીની તે જવાબદારી છે. સ્ત્રોત પરની ગુણવત્તા(QATS )ના અસરકારક અમલ માટેની  કેટલીક સરળ તકનીકો :
§  કોઈ પણ ચૂક આગળ ન જાય
§  ચોક્કસ પ્રમાણિત માનક મુજબ કામ
§  સૌથી મહત્ત્વનાં સંસાધનને તૈયાર રાખવું 
§  સ્વ-તપાસ
§  ક્રમિક ચકાસણી
§  અજાણતાં થતી ભૂલોનું  નિવારણ
Get In Sync : જે તબક્કે હિંમતભેર આગળ વધી શકાય એવી આપણી સ્વેચ્છાની ચરમ સીમાએ કે કરીને પહોંચવું? છેલ્લી અને સૌથી મહત્ત્વની વાત એ છે કે આપણા માટે... જે મહત્ત્વનું છે તેની સમતાલ બની રહીએ.
આપણા આ બ્લૉગોત્સવમાં આપણે ગુણવત્તાના દરેક પાસાંનો જીવનના દરેક પાસાં સાથે સંબંધનો રંગપટ આપણી નજર સમક્ષ લાવવા ઈચ્છીએ છીએ. આપના આ બાબતે થયેલા અનુભવો આ રંગપટને વધારે અર્થપૂર્ણ બનાવશે. આપના અનુભવો અને સુચનો અમારી સાથે વહેંચવાનું અમારું હાર્દિક ઈજન છે.....
આ અંકમાં દર્શાવેલ ઇમેજના પ્રકાશાનાધિકાર તેના રચયિતાના જ રહે છે.