૧૯૫૦નાં ગીતો : ચર્ચાની એરણે - યાદગાર યુગલ ગીતો (૪) : જી એમ દુર્રાની, ચીતળકર અને અન્ય કેટલાક ગાયકોનાં યાદગાર યુગલ ગીતો

‘Best songs of 1950: And the winners are? માં ચર્ચાયેલાં ગીતોની વિગતે ચાલી રહેલ સફરમાં આપણે યાદગાર યુગલ ગીતોમાં મુકેશ, મોહમ્મદ રફી અને તલત મહમૂદનાં યાદગાર ગીતો આ પહેલાં સાંભળી ચૂક્યાં છીએ.

જી એમ દુર્રાનીનાં યાદગાર યુગલ ગીતો

૧૯૫૦નાં વર્ષમાં પહેલી નજરે નહીં, પણ ગીતોની પસંદગીના વધારે ઊંડાણમાં જતાં, સૉલો ગીતોની જેમ જ યુગલ ગીતોમાં પણ જી એમ દુર્રાનીની હાજરી સંખ્યાની, ગુણવત્તાની અને વૈવિધ્યની એમ બધી જ દૃષ્ટિએ, નોંધપાત્ર રહી છે.

ગીતા રોય સાથે

હમને ખાઈ હૈ મુહોબ્બતમેં જવાની કસમ - દિલરૂબા - શમશુલ હુદા બિહારી - જ્ઞાન દત્ત

નઈ એક દુનિયા બસાયેંગે હમ - જલતે દીપ - એમ એ તાજ - સાર્દુલ ક્વાત્રા

પ્રમોદિની દેસાઇ સાથે

ચિરૈયા ઊડી જાય રે...દોડો દોડો બાબુ - દિલરૂબા - જ્ઞાન દત્ત 

શમશાદ બેગમ સાથે

હમ તો તેરે દિલકે બંગલેમેં આના મંગતા - મગરૂર - રાજા મહેંદી અલી ખાન - બુલો સી રાની 

લતા મંગેશકર સાથે

આઓ બૈઠો બાત સુનો,કુછ પ્યાર કરેં કુછ ઈકરાર કરેં - માંગ - સગીર ઉસ્માની - ગુલામ મોહમ્મદ

મીના કપુર સાથે

મેરી તેરી તેરી મેરી, લડ ગયી નઝરીયાં - શાદીકી રાત - નઝીમ પાણીપતી - પંડિત ગોબિંદરામ

 ચીતળકરનાં યાદગાર યુગલ ગીતો

શમશાદ બેગમ સાથે

દિલમેં કિસીકે રહના હો તો કિસકી ઇઝાઝત ચાહિયે - નિરાલા - પી એલ સંતોષી - સી રામચંદ્ર

ચીતળકરનાં લતા મંગેશકર સાથેનાં, 'સરગમ'નાં  બે યુગલ ગીતો - વો હમસે ચુપ હૈ, હમ ઉનસે ચુપ હૈ અને યાર વૈ વૈ - આપણે 'પર્દા પર રાજ કપુર માટે વિવિધ પાર્શ્વગાયકોનાં યાદગાર ગીતો'માં આવરી લીધાં છે.

અન્ય કેટલાક ગાયકોનાં યાદગાર યુગલ ગીતો

મદન મોહન + શમશાદ બેગમ : હમસે દિલ ન લગાના મુસાફિર - આંખેં - ભરત વ્યાસ - મદન મોહન

બહાદુર શોરાબજી (બી એસ) નાનજી + મુબારક બેગમ : દેખોજી દેખોજી બાત સુનો - બસેરા - એમ એ રૌફ

ખાન મસ્તાના + સુલોચના કદમ : અંબુવા પે કાલી કોયલ શોર મચાયે રે - દુશ્મની - કુલદીપ તલ્વાર - વી રામનાથ

મૂળ લેખ ‘Best songs of 1950: And the winners are? નાં સ્પેશીયલ ગીતોમાં એક અનોખું જ યુગલ ગીત પણ યાદ કરાયું છે -

હેમંત કુમાર + રોમા દેવી(?)- કવર વર્ઝન - મિલતે હી આંખે દિલ હુઆ દિવાના

ક્રમશઃ ||  ૧૯૫૦નાં ગીતો : ચર્ચાની એરણે - યાદગાર યુગલ ગીતો (૫) : પુરુષ-પુરુષ અને સ્ત્રી-સ્ત્રી ગાયકોનાં યાદગાર યુગલ ગીતો

૧૯૫૦નાં ગીતો : ચર્ચાની એરણે - યાદગાર પુરુષ-ગીતો (૪) : જી એમ દુર્રાનીનાં યાદગાર ગીતો

‘Best songs of 1950: And the winners are?ની આપણી સફરનો યાદગાર સ્ત્રી (સૉલો)ગીતોની ફેરમુલાકાતનો તબક્કો આપણે પૂરો કરી ચૂક્યાં છીએ. હવે બીજા તબક્કામાં યાદગાર પુરુષ (સૉલો) ગીતોની ફેરમુલાકાતમાં આપણે મુકેશ, તલત મહમૂદ અને મોહમ્મદ રફીનાં ગીતો સાંભળી ચૂક્યાં છીએ.

જી એમ (ગુલામ મુસ્તફા) દુર્રાનીના ફાળે દરેક વર્ષે ઘણી ફિલ્મો અને ગીતો રહ્યાં, ઘણા સંગીતકારો સાથે પણ તેમણે કામ કર્યું હતું, અને તેમ છતાં તેમનો કાર્યકાળ અને સફળતા કેમ મર્યાદીત રહ્યાં હશે તે તો ખરેખર જાણવું જ પડે ! કે આ પણ ફિલ્મ જગતના અકળ પ્રવાહોની એક વધારે અવળચંડાઈને ફાળે બલિદાન ગણવું !

આજે આપણે જી એમ દુર્રાનીનાં કેટલાંક યાદગાર ગીતો સાંભળીશું.

યે દુનિયા બેવફાઈકી વફા કા રાઝ ક્યા જાને - મધુબાલા - રાજેન્દ્ર કૃષ્ણ - લછ્છીરામ

કિસી કો યાદ કરતા હૈ મેરા દિલ - મધુબાલા - ઈશ્વર ચંદ્ર કપુર - લછ્છીરામ

નયી જવાની ઋત મસ્તાની, ઠંડી શામ સુહાની - મધુબાલા - રાજેન્દ્ર કૃષ્ણ - લછ્છીરામ

મેરી ઝીંદગી ભી કોઈ ઝીંદગી હૈ - ડોલ્તી દુનિયા - જફર મલીહાબાદી - રામ પ્રસાદ

હમેં યેહ જીના ગંવારા નહીં - ખેલ - વહજાદ લખનવી - સજ્જાદ હુસૈન 

મૈં કોઈ જૂઠ બોલિયા - મદારી - હંસરાજ બહલ

[આડ વાતઃ

 'કોઈ જૂઠ બોલિયા' સાંભળતાં જ આપણા કાનમાં 'જાગતે રહો'નું અયલે દુનિયા દેવેં દુહાઈ...કિ મૈં જૂઠ બોલિયા' (મહમ્મદ રફી, બલબીર) રણઝણવા લાગી જાય !

'જાગતે રહો'ની બંગાળી આવૃત્તિ 'એક દિન રાત્રે'માં આ ગીતનું વર્ઝન]

મૈં કિસકો સુનાઉં ગમ કી કહાની, સારે સહારે છૂટ ગયે - માંગ - સાગર બદાયુની - ગુલામ મોહમ્મદ 

દુઆ યે હૈ કે હસીંનો કે બાપ મર જાયે હમારે વાસ્તે મૈદાન સાફ કર જાયે  - કોરસ સાથે - મેહરબાની - ખુમાર બારાબંક઼્વી  - હફીઝ ખાન

ની સા ગ મ પ હે રામ જી, બચપન સે યે મેરા સાથી - સબક - ડી એન મધોક - એ આર ક઼ુરેશી

ક્રમશઃ ||  ૧૯૫૦નાં ગીતો : ચર્ચાની એરણે - યાદગાર પુરુષ-ગીતો (૫) : ચીતળકર, મન્ના ડે અને અન્ય પુરુષ ગાયકોનાં યાદગાર ગીતો