ફુર્સત એ ઇશ્વરીય ભેટ છે. આ પળોને કુટુંબસાથે માણો કે સારી સોબતમાં ગાળો કે આ પળોમાં મનને પ્રફુલ્લિત કરે તેવું વાંચો કે દિલ ઝુમી ઉઠે તેવું સંગીત સાંભળો કે તમે હંમેશ જે કરવા ધારતા હતા પણ કરી નહોતા શકતા તે બધું જ કરો.
૧૯૪૮નાં વર્ષનાં સ્ત્રી ગીતોને ચર્ચાને એરણે લીધા પછી એક
બાબત સ્પષ્ટ થઇ ગઈ કે ગીત ગમવાની બાબતમાં ગીતને જૂદા જૂદા પ્રસંગે,
જૂદા જૂદા
સમ્દર્ભમાં, અનેક વાર સાંભળવાની એક ખાસ અસર તો જરૂર છે. જેમ કે,૧૯૪૮નાં સ્ત્રી ગીતોમાં મને જે
ગીતો ગમ્યાંછે
તે ગીતો એવાં છે જ કે જે રેડીયો પર ગીતો સાંભળવાના સમયથી જે પસંદ પડતાં હતાં તે જ
છે. કોઇ એક વાત વારંવાર જોવા સાંભળવા મળે તો જે કાયમી ગમો (કે અણગમો) ઘર કરી જાય,
જેને આપણે
બીજા શબ્દોમાં આપણાં માનસીક વલણ તરીકે ઓળખીએ છીએ, તે કદાચ આ જ કહી શકાય.
મારી પસંદગીમાં આટલોજે પક્ષપાત જોવા મળે તેની મર્યાદા
સ્વીકારીને મારી પસંદના ૧૯૪૮નાં સ્ત્રી ગીતો, કોઈ ચોક્કસ ક્રમ સિવાય,
આ મુજબ છે –
આ સાથે આપણે એ પણ નોંધ લઈએ કે સોંગ્સ ઑવ યોરના તારણ અનુસાર, the Best Female
Playback Singerતરીકે લતા મંગેશકર અને શમશાદ
બેગમ, અનુક્રમે ચંદા જા રે જા રે અને કાહે
કોયલ શોર મચાએ રે માટે પસંદ થયેલ છે.
પાદ
નોંધઃ ૧૯૪૮નાં સ્ત્રી સૉલો ગીતોની બધી જ પૉસ્ટ અહીં
એક સાથે વાંચી શકાશે.
ગીતા રોયનાં ૧૯૪૮નાં સોલો ગીતોના આ પહેલાં સાંભળેલા ભાગ [૧] અને [૨] જેવી જ મારી પરિસ્થિતિ આ ભાગમાં છે - એક પણ ગીત મેં પહેલાં કદી સાંભળ્યું હોય એવું યાદ નથી. જો કે આ બધાં ગીતો સાંભળવાવામાં ગીતા રોયની ગાયકીનાં અનોખાપનને માણવાની મજા છે એ વાત પણ નક્કી જ છે.
૧૯૪૮નાં વર્ષનાં સ્ત્રી સૉલો ગીતોમાં ગીતા રોયનાં સૉલો ગીતોને
ચર્ચાને એરણે લીધાં ત્યારે બે પૉસ્ટમાં બધાં ગીતો આવરી લેવાશે તેવો અંદાજ હતો.
પહેલો ભાગ પૂરો કર્યા પછી બાકીનાં ગીતોની યાદી બની રહી ત્યારે નક્કી થઇ ગયું હતું
કે ગીતા રોયનાં સૉલો ગીતોની ચર્ચા ત્રણ પૉસ્ટમાં પહોંચે એટલાં સૉલો ગીતો મળી
આવ્યાં છે.
પહેલા ભાગનાં બધાં જ ગીતો આ ચર્ચાને એરણે પહેલી જ વાર સાંભળ્યાં
હતાં. આજના બીજા ભાગમાં પણ પરિસ્થિતિ એ જ છે - એક અપવાદ સિવાય.
એ અપવાદ છે 'ગુણસુંદરી'નાં સૉલો ગીતો.
આ ફિલ્મ પણ ગુજરાતીમાં પણ બની હતી. ગુજરાતી ફિલ્મનાં ગીતો મેં ખરીદેલી '૭૦ના દાયકાની રેકોર્ડ્સમાં મારી પાસે હતાં. તે પછીથી ઇન્ટરનેટ યુગમાં
એ ગુજરાતી ગીતોનાં સમકક્ષ હિંદી 'ગુણસુંદરી'નાં ગીતો પણ
સાંભળ્યાં છે અને સંગ્રહ્યાં છે. એ ગીતો છે -
નનદીયા મારે બોલી કે બાન, બાલમ મૈં તુમ સે ના બોલું - ગુણસુંદરી -
અવિનાશ વ્યાસ - પંડિત ઈન્દ્ર
ગુજરાતી - ખોવાયાને ખોળવા પ્રભુ - ગીતકાર અને સંગીતકાર અવિનાશ
વ્યાસ
અહીં એક બહુ રસપ્રદ બાબત આપ સૌના ધ્યાન પર આવી હશે - પહેલાં બે ગીતો
તો એકબીજાંની પ્રતિકૃતિ છે, જ્યારે ત્રીજાં ગીતમાં ભાવ એ જ છે પણ
બન્નેની સંગીત રચના માટેના માર્ગ જૂદા પડેલ છે. કારણ હોઈ શકે ગુજરાતી અને હિંદી
વર્ઝનના જૂદા સંગીતકારો.
૧૯૪૮નાં વર્ષ માટે ગીતા રૉયનાં
સૉલો ગીતોની સંખ્યા ઘણી નોંધપાત્ર છે. અને તેમ છતાં મેં લગભગ એમાંનાં બધાં જ ગીત
આજે પહેલી જ વાર સાંભળ્યાં છે. ગીતા રોય / દત્તનાં મેં બહુ ઘણાં ગીતો સાંભળ્યાં છે
અને બહુ ઘણાં ગીતો મને ગમે પણ છે. એટલે એનો અર્થ એ થયો કે મેં સાંભળેલાં ગીતો- કોઈ
અપવાદને બાદ કરતાં -'૫૦ કે '૬૦ના દાયકાનાં જ હોવાં જોઈએ!
ગીતા રૉયનાં ગીતોની સંખ્યા આપણે એ
પૂર્વમાન્યતાને બળ આપે છે કે ૧૯૪૮નાં વર્ષ સુધી લતા મંગેશકર અન્ય ગાયિકાઓના
સંદર્ભે '૫૦
અને ૬૦ના દાયકાનું કાઠું કાઢવાથી ખાસ્સાં દૂર જણાય છે.
