હિંદી ચિત્રપટ સંગીતના સુવર્ણ યુગથી સંકળાયેલાં બ્લૉગવિશ્વનો બ્લૉગૉત્સવ - ૮ /૨૦૧૪ - ભાગ : ૧

હિંદી ચિત્રપટ સંગીતના સુવર્ણ યુગથી સંકળાયેલાં બ્લૉગવિશ્વ - '૮ /૨૦૧૪ 'બ્લૉગૉત્સવ સંસ્કરણ - ભાગ : ૧’માં આપનું સ્વાગત છે.

૩૧ જુલાઇ મોહમ્મદ રફીનાં અવસાનની તિથિ છે. તેથી આ મહિના બ્લૉગ કાર્નીવલનું આ આખું સંસ્કરણ આપણે મોહમ્મદ રફીની યાદમાં પ્રકાશિત થયેલ લેખોને સમર્પિત કરીશું.

આ વર્ષે એ દિવસે આપણા નિયમિત સાથી બે બ્લૉગ પર મોહમ્મદ રફી પરના, પૂરેપૂરા અને અલગ પ્રકારના જ  ત્રણ લેખ પ્રકાશિત થયા છે. તે જ રીતે બે લેખ ભૂતકાળની સંદુકમાંથી મળી આવ્યા છે. આમ કુલ પાંચ લેખનાં ગીતોની વ્યક્તિગત નોંધ આજે આપણે લઇશું. દરેક  લેખ અને તેમના પરની ચર્ચાઓમાં મોહમ્મદ રફીનાં ગાયનની વિવિધ પહલૂંઓ જોવા મળશે. તેથી આપણે દરેક લેખની ટુંક નોંધ લેવાની આપણી સામાન્ય રીતને બદલે, આ વખતે જે લેખોની સાથે વાચકોએ પણ ચર્ચામાં એવાં જ રસપ્રદ ગીતોની વાત કરી છે, તેવાં ગીતોને પણ મૂળ લેખનાં ગીતોની સાથે જ સમાવ્યાં છે.  તે સિવાયના ભૂતકાળના અન્ય લેખોની આપણે માત્ર નોંધ જ લઇશું.

આપણી સહુ પ્રથમ મુલાકાત છે - The Legends: Mohammed Rafi.

અહીં વર્ષવાર ઉતરતા  ક્રમમાં અલગ અલગ સંગીતકાર વડે સ્વરબદ્ધ થયેલાં ગીતોની ચર્ચા કરાઇ છે. આપણે એ ગીતોની સાથે ચર્ચામાં અન્ય વાચકોની પસંદના જ એગીતો રજૂ થયાં છે તેમને પણ સાથે લઇ લીધાં છે.

વર્ષ : ૧૯૪૭
સી. રામચંદ્ર		સાજન		હમકો તુમ્હારા હી આસરા
વર્ષ : ૧૯૪૯
નૌશાદ		દુલારી		સુહાની રાત ઢલ ચૂકી
વર્ષ : ૧૯૫૪
ગુલામ મોહમ્મદ		મિર્ઝા ગાલિબ		હૈ બસકે ઉનકે હર એક ઇશારે પર બયાં ઔર
હુસ્નલાલ ભગતરામ		શમા પરવાના		તૂને મેરા યાર
વર્ષ : ૧૯૫૬
શંકર જયકિશન		બસંત બહાર		દુનિયા ન ભાયે મોહે અબ તો બુલા લે
ઓ પી નય્યર		છૂમંતર		ગરીબ જાન કે હમકો ન તુમ ભૂલા દેના
વર્ષ : ૧૯૫૭
હંસરાજ બહેલ		ચંગેઝખાન		મોહબ્બત ઝીંદા રહેતી હૈ
ઓ પી નય્યર		તુમ સા નહીં દેખા		જવાનીયાં યે હૈ મસ્ત મસ્ત બીન પિયે
ઓ પી નય્યર		નયા દૌર		આના હૈ તો આ રાહમેં કુછ દેર નહીં હૈ
દત્તારામ		અબ દિલ્લી દૂર નહીં		ચુન ચુન કરતી આયી ચિડીયા
વર્ષઃ ૧૯૫૮
સલીલ ચૌધરી		મધુમતી		ટૂટે હુએ ખ્વાબોંને હમકો યે શીખાયા હૈ
એસ ડી બર્મન		કાલા પાની		હમ બેખુદી મેં તુમકો પુકારે ચલે ગયેં
વર્ષઃ ૧૯૫૯
ઉષા ખન્ના		દિલ દે કે દેખો		હમ ઔર તુમ ઔર યે સમા
વર્ષઃ ૧૯૬૦
એસ એન ત્રિપાઠી		લાલ કિલ્લા		લગતા નહીં હૈ દિલ મેરા ઉઝડે દરારમેં
રવી		ચૌદહવીં કા ચાંદ		યે લખનૌકી સર ઝમીં
એસ ડી બર્મન		બંબઇ કા બાબુ		સાથી ન કોઇ મંઝીલ
ઇકબાલ કુરેશી		બિંદીયા		મૈં અપને આપ સે ગભરા ગયા હૂં
વર્ષ : ૧૯૬૧
ખય્યામ		શોલા ઔર શબનમ		જાને ક્યા ઢૂંઢતી રહતી હૈ યેં આખેં તૂઝ મેં
નૌશાદ		ગંગા જમુના		નૈન લડ જઇ હૈ
એન દત્તા		કાલા સમુંદર		મેરી તસવીર લેકે ક્યા કરોગે તૂમ
સલીલ ચૌધરી		માયા		કોઇ સોને કે દિલવાલા
વર્ષ : ૧૯૬૨
રોશન		વલ્લાહ ક્યા બાત હૈ		ગમ-એ-હસ્તીસે બેગાના હોતા
એસ ડી બર્મન		બાત એક રાત કી		અકેલા હૂં મૈં ઇસ દુનિયામેં
વર્ષ : ૧૯૬૩
એસ ડી બર્મન		તેરે ઘર હે સામને		તૂ કહાં યે બતા ઇસ નશીલી રાતમેં
પંડિત રવિ શંકર		ગો દાન		પીપરા કે પતવા
લક્ષ્મીકાંત પ્યારેલાલ		પારસમણિ		રોશન તુમ્હીંસે દુનિયા
એન દત્તા		ગ્યારહ હઝાર લડકિયાં		દિલકી તમન્નાથી (સોલો)
				દિલકી તમન્નાથી (આશા ભોસલે સાથે)
વર્ષ : ૧૯૬૪
રોશન		ચિત્રલેખા		મન રે તૂ કાહે ન ધીર ધરે
કલ્યાણજી આણંદજી		ઈશારા		દિલ બેકરાર સા હૈ
ઇકબાલ કુરેશી		ચા ચા ચા		વો હમ ન થી વો તુમ ન થી
મદન મોહન		હકીકત		મૈં યે સોચકર ઉસકે દર સે ઉઠા થા
સી અર્જુન		પુનરમિલન		પાસ બૈઠો તબીયત બહલ જાયેગી
મદન મોહન		શરાબી		કભી ના કભી કહીં ના કહીં
જયદેવ		હમ દોનો		મૈં ઝીંદગીકા સાથ નિભાતા ચલા ગયા
એસ ડી બર્મન		ઝીદ્દી		જાનું ક્યા મેરા દિલ
વર્ષઃ ૧૯૬૫
રવિ		કાજલ
ચિત્રગુપ્ત		આકાશદીપ		મુઝે દર્દ-એ-દિલકા પતા ન થા
ઓ પી નય્યર		મેરે સનમ		પુકારતા ચલા હૂં મૈં
શંકર જયકિશન		રાજ હઠ		આયે બહાર બનકે લુભાકે ચલે ગયે
જી એસ કોહલી		એડવેન્ચર ઑફ રોબિનહુડ		માના મેરે હસીં સનમ
વર્ષ : ૧૯૬૬
મદન મોહન		દુલ્હન એક રાત કી		એક હસીન શામ કો
ઓ પી નય્યર		બહારેં ફિર ભી આયેગી		આપ કે હસીન રૂખ પે
આર ડી બર્મન		તીસરી મંઝિલ		દિવાના મુઝસા નહીં
ઉષા ખન્ના		શબનમ		મૈને રખા હૈ મુહબ્બત
ચિત્રગુપ્ત		ઊંચે લોગ		જાગ દિલ-એ-દિવાના
વર્ષ : ૧૯૬૭
લક્ષ્મીકાંત પ્યારેલાલ		છૈલા બાબુ		તેરે પ્યારને મૂઝે ગમ દિયા
આર ડી બર્મન		બહારોં કે સપને		જમાનેને મારે જવાં કૈસે કૈસે
વર્ષ : ૧૯૬૮
લ્ક્ષ્મીકાંત પ્યારેલાલ		મેરે હમદમ મરે દોસ્ત		હુઇ શામ ઉનકા ખયાલ આ ગયા
રોશન		અનોખી રાત		મિલે ન ફૂલ તો કાંટો સે દોસ્તી કર લી
વર્ષ : ૧૯૭૭
ખય્યામ		શંકર હુસૈન		કહીં એક  માસૂમ નાઝૂક સી લડકી

આવો બીજો લેખ છે Rafi’s duets by SD Burman.

મોહમ્મદ રફીનાં એસ ડી બર્મનનાં સંગીતમાં સ્ત્રી અને પુરૂષ યુગલ / ત્રિપુટી ગીતો મળીને કુલ ૩૯ ગીતો થયાં છે. જે પૈકી,

૧૯૫૭ પહેલાં  - લતા મંગેશક્ર સાથે ૧, ગીતા દત્ત સાથે ૪ એમ કુલ ૫ યુગલ ગીતો છે.

૧૯૫૭ થી ૧૯૬૭ દરમ્યાન -  લતા મંગેશકર સાથે ૬, ગીતા દત્ત સાથે ૫, આશા ભોસલે સાથે ૧૧ અને કમલા સિસ્તા સાથે ૧ એમ કુલ ૨૯ ગીતો છે.

૧૯૬૭ પછી -  લતા મંગેશકર સાથે ૪, આશા ભોસલે સાથે ૧ એમ કુલ ૫ ગીતો છે.

સમગ્રપણે લતા માંગેશકાર સાથે ૧૧ યુગલ ગીતો, આશા ભોસલે સાથે ૧૮ યુગલ ગીતો, ગીતા દત્ત સાથે ૯ , કમલ સીસ્તા સાથે ૧ અને એસ ડી બાતિશ ને સુમન કલ્યાણપુર સાથે ૧ ત્રિપુટી ગીત મોહમ્મદ રફીએ સચીન દેવ બર્મનનાં સંગીતમાં ગાયાં છે.

ફિલ્મ 'સઝા'નું શમશાદ બેગમ સાથેનું રજૂ ન થયેલું  યુગલ ગીત અહીં ગણત્રીમાં નથી લીધું.

મૂળ લેખમાં રજૂ થયેલ અને વાચકોએ પોતાની ચર્ચામાં શામેલ કરેલ બધાં જ ગીતો ને સહગાયક પ્રમાણે અહીં ફેરગોઠવેલાં છે.

લતા મંગેશકર સાથે આંસુ હુસ્નલાલ ભગતરામ સુન મેરે સાજના રે ૧૯૫૩ માયા સલીલ ચૌધરી તસવીર તેરી દિલ મેં ૧૯૬૧ પિયા મિલનકી આસ ચિત્રગુપ્ત  તૂને છલ કિયા ૧૯૬૧ દિલ તેરા દિવાના શંકર જયકિશન મુઝે કિતના પ્યાર હૈ તુમસે ૧૯૬૨ આશા ભોસલે સાથે બનારસી ઠગ ઇકબાલ કુરેશી આજ મૌસમકી મસ્તી ૧૯૬૨ ફિર વહી દિલ લાયા હૂં ઓ પી નય્યર નાઝનીં બડા રંગીન હૈ વાદા તેરા ૧૯૬૩ ચા ચા ચા  ઇકબાલ કુરેશી એક ચમેલીકે મંડવે તલે ૧૯૬૪ કાશ્મીરકી કલી ઓ પી નય્યર દિવાના હુઆ બાદલ  ૧૯૬૪ તૂ હી મેરી ઝિંદગી રોનો મુખર્જી જીધર ભી મૈં દેખું ૧૯૬૫ ગીતા દત્ત સાથે આર પાર ઓ પી નય્યર અર્રે ના ના ના ના ના ના તૌબા ૧૯૫૪ મી. એન્ડ મિ. ૫૫ ઓ પી નય્યર ઉધર તુમ હસીં હો ૧૯૫૫ બડે સરકાર ઓ પી નય્યર જહાં જહાં ખયાલ ૧૯૫૭ ૧૨ ઓ'ક્લોક ઓ પી નય્યર દેખ ઇધર અય હસીના ૧૯૫૮ નૂર જહાન સાથે જુગનુ ફીરોઝ નિઝામી યહાં બદલા વફાકા ૧૯૪૭ શમશાદ બેગમ સાથે ચાંદની રાત નૌશાદ છીન કે દિલ ક્યું ફેર લી આંખેં ૧૯૪૯ કૈસે બજે દિલકા સિતાર સિંદબાદ ધ સેલર ચિત્રગુપ્ત અદા સે ઝૂમતે હુએ ૧૯૫૨ સાવન હંસરાજ બહેલ ભીગા ભીગા પ્યારકા સમા ૧૯૫૯ રેલકા ડીબ્બા      ગુલામ મોહમ્મદ લાદે મોહે બાલમા આસમાની ૧૯૫૩ આગ રામ ગાંગુલી  સોલા બરસકી ભયી ઉમરિયા  ૧૯૪૮ સુરૈયા સાથે દાસ્તાન નૌશાદ તારા રી આરી રી ૧૯૫૦ શમા પરવાના ગુલામ મોહમ્મદ બેકરાર સા કોઇ ૧૯૫૪ સુમન કલ્યાણપુર સાથે બ્લેક કૅટ એન દત્તા નશેમેં હમ  ૧૯૫૯ શગુન ખય્યામ  પરબતોં કે પેડોં પર ૧૯૬૪ જી ચાહતા હૈ કલ્યાણજી આણંદજી અય જાન-એ-તમન્ના ૧૯૬૪ ભીગી રાત રોશન ઐ સે તો ન દેખો ૧૯૬૫ મુહબ્બત ઇસકો કહતે હૈં ખય્યામ ઠહરિયે હોશમેં ૧૯૬૫ સુધા મલ્હોત્રા સાથે ડીટેક્ટીવ મુકુલ રોય આંખો પે ભરોસા મતકર  ૧૯૫૮ લલિતા દેઓલકર સાથે સાજન સી. રામચંદ્ર હમકો તુમ્હારા હી આસરા  ૧૯૪૭ આરતી મુખરજી સાથે બોય ફ્રેન્ડ શંકર જયકિશન આઈગો આઈગો યે ક્યા હો ગયા ૧૯૬૧ ઉષા ખન્ના સાથે ડાકુ મંગલ સિંહ  ઉષા ખન્ના સોને કે તેરે  ૧૯૬૬ તલત મહમૂદ  સાથે સુશીલા સી અર્જુન ગમ કી અંધેરી રાતમેં ૧૯૬૬ કિશોર કુમાર સાથે અકલમંદ ઓ પી નય્યર દો અકલમંદ દો ફિકરમંદ  ૧૯૬૬ ચુપકે ચુપકે  એસ ડી બર્મન   સા રે ગ મા  ૧૯૭૫ મન્ના ડે સાથે પરવરીશ દત્તારામ  મામા ઓ મામા  ૧૯૫૮ સચાઇ શંકર જયકિશન અય દોસ્ત મૈને દુનિયા ભાગ ૧  ૧૯૬૯                                                            ભાગ ૨                                                            ભાગ ૩ મુકેશ સાથે દો જાસૂસ રવિન્દ્ર જૈન દો જાસૂસ કરે મહેસુસ  ૧૯૭૫ ચીતળકર સાથે સગાઇ સી રામચન્દ્ર હસીનોંકી ગાડીમેં ૧૯૫૧ એસ ડી બાતિશ સાથે ચાંદ કી દુનિયા એસ ડી બાતિશ  હોકે રૉકેટ પે સવાર   ૧૯૫૯ આજનાં આ સંસ્કરણને જો એક લેખના જ સ્વરૂપે રહેવા દઇએ તો લેખ બહુ લાંબો થઇ જાય તેમ છે. તેથી અન્ય કેટલીક સાઇટ્સ પર ભૂતકાળમાં પ્રકાશિત થયેલા લેખોની નોંધ લઇને આપણે મધ્યાંતર વિરામ પાડીશું – Best songs of Rafi by Roshan  Naushad’s best songs for Mohammad Rafi  My favourite Rafi – Lata duets  my favourite Rafi songs Rafi singing for Shammi Kapoor The A-Z of Mohammed Rafi §  Mohammad Rafi acting in Jugnu & Laila Majnu..Tera Jalwa jisne Dekha §  Suhaana Safar with Annu Kapoor Remembering Mohd Rafi -  'Tere Bin Soone Nayan Hamare...' - Part I, Part II, Part III Remembering Mohammed Rafi મધ્યાંતર પછીનો બીજો ભાગ પાછળ પાછળ જ આવી રહ્યો છે........