૧૯૪૯નાં ગીતો : ચર્ચાની એરણે - મને સૌથી વધારે ગમેલાં લતા મંગેશકરનાં સૉલો ગીતો

અત્યાર સુધીમાં આપણે જેટલાં પણ સ્ત્રી સૉલો ગીતો સાંભળ્યાં, તેમાં રાજકુમારી, સુરૈયા કે શમશાદ બેગમ જેવાં એ સમયે પોતાનું એક ચોક્કસ સ્થાન પ્રસ્થાપિત કરી ચૂકેલ અન્ય સ્ત્રી ગાયકોનાં ખાસ્સાં લોકપ્રિય થયેલાં, અને આજે પણ લોકપ્રિય રહેલાં, સૉલો ગીતો વચ્ચે પણ લતા મંગેશકરનાં સૉલો ગીતો બહુ જ સરળતાથી અલગ જ તરી આવે છે. અને એમાં અમુક ગીતો તો હવે પછીના સમય માટે દીવાદાંડી બની રહે એ કક્ષાનાં પણ બની રહ્યાં.

આમ થવા માટે બીજાં બધાં જ કારણો પૂરતાં ન જણાયાં એટલે એક જ ગુરૂચાવીરૂપ કારણ વપરાતું રહ્યું છે - બસ, હવેના દિવસોમાં લતા મંગેશકરના જ સિક્કાના સંદર્ભમાં બધા વ્યવહારો થશે.

જો એક ફિલ્મમાં લતા મંગેશકરનાં એકથી વધારે પસંદ કરી શકાય એવાં ગીતો હતાં ત્યારે 'ચલણી સિક્કા' જેવાં ગીતો આપણે આ પહેલાંનાં લતા મંગેશકરનાં ૧૯૪૯નાં સૉલો ગીતોની ચર્ચાને એરણે માણ્યાં. એટલે અહીં હવે એ ફિલ્મનું બીજું એવું ગીત પસંદ કર્યું જે વપરાશમાં મૂકવાને બદલે પોતાના ખજાનામાં સંઘરીને વારંવાર, અનેકવાર, સાંભળ્યા જ કરવાનું મન થાય.

ઉઠાયે જા ઉનકે સિતમ, ઔર જિયે જા - અંદાઝ - નૌશાદ - મજરૂહ સુલ્તાનપુરી

ચલે જાના નહીં નૈન મિલાકે સૈયાં બેદર્દી - બડી બહેન - હુસ્નલાલ ભગતરામ - રાજેન્દ્ર કૃષ્ણ

મુઝે કિસીસે પ્યાર હો ગયા - બરસાત - શંકર જયકિશન - જલાલ મલીહાબાદી

સાજનકી ગલીયાં છોડ ચલે - બાઝાર - શ્યામ સુંદર - ક઼મર જલાલાબાદી 

અય દિલ તુઝે કસમ હૈ હિમ્મત ન હારના તૂ - દુલારી - નૌશાદ - શકીલ બદાયુની

તુમ્હારે બુલાને કો જી ચાહતા હૈ - લાડલી - અનિલ બિશ્વાસ - બહજાદ લખ઼નવી

બહારેં ફિર ભી આયેંગી મગર હમ તુમ યહાં ન હોગે - લાહોર - શ્યામ સુંદર - રજેન્દ્ર કૃષ્ણ

આયેગા આનેવાલા - મહલ - ખેમચંદ પ્રકાશ - નખ્શાબ જરાચવી

આ બધાં ગીતોમાંથી ૧૯૪૯ માટે લતા મંગેશકરનાં શ્રેષ્ઠ ગીત તરીકે આયેગા આનેવાલા (મહલ, ખેમચંદ પ્રકાશ) પર પસંદનો કળશ ઢોળવા માટે મને એક ક્ષણ પણ નથી લાગી.

લતા મંગેશકરના ૮૭મા જન્મદિવસે તેમને શુભેચ્છા ગુચ્છ રૂપે સોંગ્સ ઑફ યોર Best songs of 1949: Wrap Up 3 રજૂ કરે છે. ૧૯૪૯માં વીસ જ વર્ષનાં લતા મંગેશકરનાં ૨૦ ગીતોને લેખક આવનારાં વર્ષોમાં લતાની ગાયકીનાં આગવાંપણાંની આલબેલ સ્વરૂપ કહે છે.

હવે પછીના અંકોમાં આપણે ૧૯૪૯નાં ગીતોની ચર્ચાને એરણે યુગલ ગીતો સાંભળીશું