ચર્ચાની એરણે : ૧૯૪૮નાં ગીતો :: સ્ત્રી સૉલો ગીતો : લતા મંગેશકર [૨]

૧૯૪૮નાં લતા મંગેશકરનાં સૉલો ગીતોનો આ બીજો ગુલદસ્તો આપણે સાંભળી ચૂકેલ પહેલા ભાગથી એક વાતમાં બરાબર અને એક વાતમાં જૂદો પડતો જણાય છે. આ ભાગમાં પણ જે ગીત યાદગાર ગીતની કક્ષામાં મૂકી શકાય છે તે અનિલ બિશ્વાસનું રચેલું છે એ કંઈક અંશની સામ્યતા ગણીએ તો એ સિવાયનાં ગીતો ૧૯૪૮નાં સ્ત્રી ગાયિકાઓનાં અન્ય સૉલો ગીતો જેટલાં જ ઓછાં જાણીતાં પણ છે. પહેલા ભાગ કરતાં આ ભાગમાં આ પ્રકારનાં ગીતોનું  પ્રમાણ વધારે છે તેટલા અંશે આ ભાગ પહેલા ભાગથી જૂદો પડે છે. આ ભાગમાં સંગીતકારોનું વૈવિધ્ય પણ વધારે કહી શકાય એમ છે.

બહુ જાણીતાં થયેલાં ગીતો

કબ આઓગે બાલમા... બરસ બરસ  બદલી ભી બીખર ગયી - ગજરે - અનિલ બિશ્વાસ - જી એસ નેપાલી 

ઓછાં સાંભળેલાં ગીતો

દિલ-એ-નાશાદ કો જીને કી હસરત હો ગયી - ચુનરિયા - હંસરાજ બહલ - મુલ્કરાજ ભાકરી 

જબ દિલ મેં તેરે દર્દ હો ઔર રંગ તેરા જૂદા હો - ચાંદ સિતારે - પ્રેમનાથ - ઈશ્વર ચંદ્ર કપૂર

અય દિલ કે માલિક મુઝે તુઝ સે ગિલા હૈ - ચાંદ સિતારે - પ્રેમનાથ - ઈશ્વર ચંદ્ર કપૂર

મેરી નાવ ચલે ધીરે ધીરે - ચાંદ સિતારે - પ્રેમનાથ - ઈશ્વર ચંદ્ર કપૂર

અબ કિસકો સુનાઉં મૈં કથા કૃષ્ણ મુરારી – દુખીયારી - જ્ઞાન દત્ત - એફ એમ ક઼ૈસર 

કબ તક કટેગી ઝિંદગી કિનારે કિનારે - ગજરે - અનિલ બિશ્વાસ - જી એસ નેપાલી

પ્રીતમ તેરા પ્યાર ગુપ ચુપ ક્યા જલે સંસાર - ગજરે - અનિલ બિશ્વાસ - જી એસ નેપાલી

ઘર યહાં બસાને આયે થે હમ ઘર હી છોડ ચલેં - ગજરે - અનિલ બિશ્વાસ - જી એસ નેપાલી 

કાહે કો બ્યાહી બિદેસ રે સુન બાબુલ મેરે - હીર રાંઝા – અઝીઝ ખાન - અમીર ખુશરો 

આડ વાતઃ

એક જ વર્ષમાં એક જ ગીતકારનું એક જ ગીત બે અલગ અલગ ફિલ્મોમાં અલગ અલગ સંગીતકારોએ અલગ અલગ ગાયકોના સ્વરમાં રજૂ કર્યું હોય એ કદાચ એક બહુ અનોખો વિક્રમ હશે. એવું એ બીજું ગીત છે - લખી બાબુલ મેરે કાહે કો બ્યાહી બિદેશ - સોહાગ રાત - મૂકેશ - સ્નેહલ ભાટકર

આડ વાત :૨:

આ ફિલ્મમાં ખય્યામ પણ તેમનાં શરૂઆતનાં તખલ્લુસથી સંગીતકાર તરીકે જોવા મળે છે. મજાની વાત એ છે કે તેમણે છેક ૧૯૮૧માં 'ઉમરાવ જાન'માં આ મુખડાને ફરીથી પ્રયોજ્યો છે - જગજીત કૌરના સ્વરમાં

આ બન્ને વર્ઝનના વચ્ચેના સમય ગાળામાં સુહાગન (૧૯૫૪)માં અને આધા દિન આધી રાત (૧૯૭૭)માં એક મુજરા સ્વરૂપે આ મુખડા પર ગીતો બની ચૂક્યાં છે.

અમીર ખુશરોની આ રચના પણ ઘણાં અન્ય ગાયકોએ પણ ગૈર ફિલ્મી ગીત સ્વરૂપે  રજૂ કરી છે જે યુટ્યુબ પર સાંભળી શકાય છે.

કૈસે કાટૂં યે કાલી રાતેં આ બલમા આ સજના – હીર રાંઝા - અઝીઝ ખાન - વલી સાહબ 

આ બે ગીતોની સૉફ્ટ લિંક નથી મળી શકી -

મિટ કે રહેગા યે જહાં - ગજરે - અનિલ બિશ્વાસ - જી એસ નેપાલી

ચલી દુલ્હનિયા બારાતીયોં કે પીછ - ગજરે - અનિલ બિશ્વાસ - જી એસ નેપાલી

હવે પછીના અંકમાં ૧૯૪૮નાં લતા મંગેશકરનાં સૉલો ગીતોનો ત્રીજો અને અંતિમ ભાગ સાંભળીશું.