૧૯૫૦નાં ગીતો : ચર્ચાની એરણે - યાદગાર યુગલ ગીતો (૧) : મુકેશનાં યાદગાર યુગલ ગીતો

યાદગાર યુગલ ગીતો

કોઈ પણ વર્ષનાં ગીતોની સમીક્ષા કરવાના ‘Best songs of 1950: And the winners are?  પ્રયોગનું, સ્ત્રી સૉલો અને પુરુષ સૉલો ગીતો પછી ત્રીજું પરિમાણ યુગલ ગીતો છે.

આપણી ફિલ્મનો વિષય કોઈ પણ હોય, ફિલ્મમાં યુગલ ગીતોને વણી લેવાતાં જ રહ્યાં છે. સ્વાભાવિક છે કે યુગલ ગીતોના પ્રકારમાં પુરુષ-સ્ત્રી યુગલ ગીતોનો હિસ્સો ઘણો વધારે હોય. પરિણય, મિલન, વિરહ, પ્રેમભંગ, પ્રેમ દ્રોહ જેવાં કેટલાંય પાસાંઓને ચરિતા ર્થ કરવામાં પુરુષ-સ્ત્રી યુગલ ગીતો અહમ ભૂમિકા ભજવતાં રહ્યાં છે. તે સિવાય સહેલીઓ (કે મિત્રો)અને / અથવા સાથીઓ સાથે ગવાતાં સ્ત્રી-સ્ત્રી યુગલ ગીતો અને પુરુષ-પુરુષ યુગલ ગીતો પણ યુગલ ગીતોમાં ઘણો સિદ્ધ થઇ ચૂકેલ પ્રકાર બની રહ્યો છે. તે ઉપરાંત ક્યારેક પુરુષ+પુરુષ+સ્ત્રી કે સ્ત્રી+સ્ત્રી+પુરુષ ત્રિપુટી ગીતો કે આમાંના કોઇ પણ મિશ્રણ સાથેનાં ચતુકોષ્ણ ગીતો પણ બહુ સફળતાથી પ્રયોગ કરાતાં રહ્યાં છે.

૧૯૫૦નાં વર્ષ માટે આપણે પુરુષ-સ્ત્રી યુગલ ગીતો, સ્ત્રી-સ્ત્રી યુગલ ગીતો અને પુરુષ-પુરુષ યુગલ ગીતો એમ ત્રણેય પ્રકારનાં યુગલ ગીતોની વાત કરી શકીશું એટલાં ગીતો એ દરેક પ્રકારમાં સાંભળવા મળશે.

પુરુષ-સ્ત્રી યુગલ ગીતો

આ પ્રકારનાં યુગલ ગીતોમાં આપણે પુરુષ ગાયકને લઈને તેમની સાથે અન્ય ગાયિકાઓએ ગાયેલાં ગીતોની યાદી પ્રમાણે ગીતોનું વર્ગીકરણ કરીશું.

શરૂઆત કરીશું મુકેશનાં યાદગાર યુગલ ગીતોથી...

લતા મંગેશકર સાથે

ઝમાનેકા દસ્તૂર હૈ યે પુરાના - લાજવાબ - પ્રેમ ધવન - અનિલ બિશ્વાસ

અરમાન ભરા દિલ તૂટ ગયા - વફા - હસરત જયપુરી - બુલો સી રાની

શમશાદ બેગમ સાથે

હમસે નૈન મિલાના બીએ પાસ કરકે - આંખેં - રાજા મહેંદી અલી ખાન - મદન મોહન

કહનેવાલે કહતે હૈં - બડી ઢોલમેં પોલ હૈ - બીજલી - ભરત વ્યાસ - ખેમચંદ પ્રકાશ

ગીતા રોય સાથે

ખયાલોંમેં કીસીકે ઈસ તરહ આયા નહીં કરતે - બાવરે નૈન - કેદાર શર્મા - રોશન

ક્યા તૂઝકો હુઆ આખિર, બતલા દિલ-એ-દિવાના - બેબસ - પંડિત ગણપત રાવ + એસ કે ત્રિપાઠી

બેરુખી બસ હો ચુકી, માન જાઇયે... - હમારી બેટી - રણધીર - સ્નેહલ ભાટકર

કિસને યે કિસને કિસને છેડે તાર મેરે દિલ કે સિતાર કે - હમારી બેટી - રણધીર - સ્નેહલ ભાટકર

રાજ કુમારી સાથે

મુઝે સચ સચ બતા - બાવરે નૈન - કેદાર શર્મા - રોશન

મૈંને સપના જો દેખા હૈ રાત - હંસતે આંસૂ - મજરૂહ સુલ્તાનપુરી - ગુલામ મોહમ્મદ

ઝોહરાબાઇ અંબાલેવાલી સાથે

મનવા મેં પ્યાર ડોલે સારા સંસાર ડોલે - સરતાજ - મજરૂહ સુલ્તાનપુરી - હુસ્નલાલ ભગતરામ 

બલમા તેરે બિના ચૈન કહાં, મત જૈયો દિલ્લી દરબાર - પગલે - બીજી ભાટકર

આશા ભોસલે સાથે

તેરે લિયે હો ગયે હમ બદનામ - બીજલી - ભરત વ્યાસ - ખેમચંદ પ્રકાશ

ક્રમશઃ ||  ૧૯૫૦નાં ગીતો : ચર્ચાની એરણે - યાદગાર યુગલ ગીતો (૨) : મોહમ્મદ રફીનાં યાદગાર યુગલ ગીતો