૧૯૪૯નાં ગીતો : ચર્ચાની એરણે - પુરુષ સૉલો ગીતો - જી એમ દુર્રાની + તલત મહમૂદ

૧૯૪૯નાં હિંદી ફિલ્મનાં ગીતો વિષેની ચર્ચાની શરૂઆત આપણે સૉલો પુરૂષ ગીતોથી કરીશું. સમગ્ર ચર્ચા દરમ્યાને જે ગીત મારા માટે સાવ અજાણ છે કે બહુ જ ઓછું સાંભળેલ છે તેની તો વિડીયો મૂકી છે, પરંતુ જે ગીતો ત્યારે (અને અત્યારે પણ) જાણીતાં છે એવાં ગીતોની ક્લિપ હાયપરલિંક કરેલ છે. દરેક વિભાગનાં આજે પણ એક વાર તો સાંભળવાં ગમે એવાં ગીતોને એક વાર અહીં અલગથી ગ્રંથસ્થ કર્યા પછી એ વિભાગનાં આ વર્ષનાં ગીતોની મારી દૃષ્ટિએ કરેલ સમીક્ષા રજૂ કરીશું.

આ વર્ષનાં ગીતોની જે કાચી યાદી બનાવી તેમાં, આમ તો પુરુષ સૉલો ગીતોની સંખ્યા સ્ત્રી સૉલો ગીતોની સરખામણીમાં પાતળી પડતી જ જોવા મળે છે. સમગ્રતયા,પાંચ પુરૂષ ગાયકોનાં ગીતો  અહીં નોંધપાત્ર જણાયાં છે.

આજના અંકમાં આપણે જી એમ દુર્રાની અને તલત મહમૂદનાં સૉલો ગીતો સાંભળીશું.

જી એમ દુર્રાનીનાં સૉલો ગીતો

જિગર કે ટુકડે, યે દિલ કે ટુકડે - આઈયે - નાશાદ (મૂળ નામ શૌકત અલી હૈદરી) - નક઼્શાબ જરાચવી

ઈતની સી કહાની હૈ ઈતના સા મેરા અફસાના - આઈયે - નાશાદ - નક઼્શાબ જરાચવી  

નઝરોંસે મિલી નઝરેં, દિલ હો ગયા દિવાના - આઈયે -  નાશાદ - નક઼્શાબ જરાચવી  

ઝિંદગાની કા મઝા શાદી મેં હૈ - અપરાધી - સુધીર ફડકે - અમર વર્મા 

પી આયે આ કર ચલે ગયે - બાઝાર - શ્યામ સુંદર - વલી સાહેબ 

યે રાહેં મોહબ્બત કાટોંસે ભરી હૈ - સાવન ભાદોં - હુસ્નલાલ ભગતરામ - રવિન્દ્ર દવે   

 

તલત મહમૂદનાં સૉલો ગીતો

આ વર્ષનાં ગીતોમાં આપણે જે ઓળખીએ છે તે તલત મહમૂદના મૃદુ સ્વરની હાજરી તો કાને ચડે જ છે. પરંતુ ગીતોની સંખ્યા સિવાય પણ ગણનાપાત્ર ગાયક તરીકેની પહેચાન પ્રસ્થાપિત થવા માટે હજૂ ૧૯૫૦વાળા અનિલ બિશ્વાસના 'આરઝૂ' સ્પર્શની ઉણપ વર્તાય છે. તે ઉપરાંત અહીં જે સૉલો ગીતો લીધાં છે એવી ત્રણમાંથી બે  ફિલ્મોનાં સંગીતકાર મૂળે કલકત્તાના છે તે વાત પણ આકસ્મિક તો ન જ ગણાય.

તેરી ગલી સે બહુત... દિલ પર કિસી કા તીર-એ-નઝર ખા કે રહ ગયે - રાખી - હુસ્નલાલ ભગતરામ - શર્શાર સૈલાની   

જો બીત ગયા સો બીત ગયા અને દિન બીત ચલે - સ્વયં સિદ્ધ - પ્રફુલ્લ કુમાર ચૌધરી - ભવાની પ્રસાદ મિશ્રા  

હાય યે મૈને ક્યા કિયા - સમાપ્તિ - તિમિર બરન - પંડિત ભુષણ

મન કી નૈના બોલ રહી હૈ - સમાપ્તિ - તિમિર બરન - પંડિત ભુષણ  

  

હવે પછી, આપણે સુરેન્દ્રનાં સૉલો ગીતોની સાથે સાથે એકલ દોકલ સંખ્યા વાળાં અન્ય ગાયકોનાં સૉલો ગીતો સાંભળીશું.