ચર્ચાની એરણે : ૧૯૪૩નાં ગીતો - મને સૌથી વધારે ગમેલાં પુરુષ સૉલો ગીતો

 '૫૦/'૬૦નાં ગીતોની રચના શૈલીથી જ તેનો સંગીતનો શોખ કેળવાયો છે એવી મારા જેવી વ્યક્તિ માટે વિન્ટેજ એરાની શૈલીની રચના એક કે બે વાર જ સાંભળીને પુરેપુરી સમજવી કે ગમતી થઈ જાય તેમ થવું થોડું મુશ્કેલ છે.

૧૯૪૩નાં વર્ષનાં ગીતોમાં 'તાનસેન'નાં ગીતો સિવાય બીજાં બધાં જ ગીતો સાંભળવાનો મારો પહેલો જ અવસર રહ્યો. એટલે ૧૯૪૬નાં વર્ષથી પાછળ જતાં દરેક વર્ષ માટે મને સૌથી વધારે ગમેલાં ગીતોની રજુઆત માટે  જે  પદ્ધતિ  અપનાવી છે તે જ પદ્ધતિ અનુસાર જે ગાયકનાં એકથી વધારે ગીતો સાંભળવા મળ્યાં છે તેમાંથી એક કે બે વાર જ સાંભળતાં વધારે ગમ્યું તેવું દરેક ગાયક દીઠ એક ગીત અહીં રજુ કર્યું છે. જે કિસ્સામાં ગાયકનું એક જ ગીત મળ્યું તેમાં તો એ એક જ ગીતને જ અહીં રજુ કર્યું છે.

'તાનસેન' ફિલ્મના કિસ્સામાં કે એલ સાયગલનાં બધાં ગીતો અમુક ગીતો હજુ સુધી ઘણી જ વાર સાંભળવાની તક મળતી રહી છે, એટલે જે ગીતો બહુ જ ઓછાં સાંભળ્યાં છે તેમાંથી વધારે પસંદ પડેલું એક ગીત અહીં મૂક્યું છે.

ગીતોની રજુઆત ફિલ્મનાં અંગ્રેજી નામના બારાખડીના ક્રમમાં કરેલ છે.

યાકુબ - ઈન્હીં લોગોને છીના દુપટ્ટા મોરા - આબરૂ  - ગીતકાર - પારંઅપારિક - સંગીત પંડિત ગોવિંદરામ

પાંડેજી (વસંત દેસાઈ) - ભાઈ ભજ લે શ્રી ભગવાન - આંખકી શરમ - પંડિત ઈન્દ્ર - વસંત દેસાઈ

જી એમ દુર્રાની - પી કહાં …. ગાયે જા બાંવરે - છેડ છાડ - ગીતકાર: તન્વીર - મુસ્તાક઼ હુસ્સૈન

આસિત બરન - હમ ચલેં વતનકી ઓર -કાશીનાથ - પંડિત ભુષણ - પંકજ મલ્લિક

કે સી ડે - ચાંદની રાત હૈ ચાંદની રાત - મનચલી - ગીતકાર ? - સંગીત: એચ પી દાસ

વિષ્ણુપંત પગનીસ – જગતમેં ખીલી પ્રેમ ફુલવારી – મહાત્મા વિદુર – ગીતકાર: નરોત્તમ વ્યાસ - સંગીત: હરિશ્ચંદ્ર બાલી

ખાન મસ્તાના  - ફસલ-એ-બહાર આ ગઈ, હંસને લગી કલી કલી - મોહબ્બત કી જીત - ગીતકાર:  એહસાન રિઝ્વી - સંગીત: વસંત કુમાર

અશોક કુમાર - ક્યા મોહબ્બત કા યહી અંજામ હૈ - નજમા - ગીતકાર: અંજુમ પીલીભીતી - સંગીત: રફીક઼ ગઝનવી બી એ

એસ એન ત્રિપાઠી - પનઘટ પે ઘાયલોંકા પનઘટ હી હૈ ઠિકાના - પનઘટ - રમેશ ગુપ્ત અ- એસ એન ત્રિપાઠી

મન્ના ડે - અજબ હૈ વિધિકા લેખ કિસીસે પઢા ન જાયે - રામ રાજ્ય - ? - શંકર રાવ વ્યાસ 

નૂર મોહમ્મદ ચાર્લી - કિસ તરફ હૈ ધ્યાન હૈ તેરા - સંજોગ - ગીતકાર: ડી એન મધોક - સંગીત: નૌશાદ અલી

શ્યામ કુમાર - જાન બચી લાખોં પાયે - સંજોગ - ગીતકાર: ડી એન મધોક - સંગીત: નૌશાદ અલી

કે એલ સાયગલ - બીના પંખ કા પંછી હું મૈં - તાનસેન - ડીન મધોક / પંડિત ઈન્ન્દ્ર (?) - ખેમચંદ પ્રકાશ 

સુરેન્દ્ર - મુસાફિર હંસી ખુશી હો પાર - વિશ્વાસ - ગીતકાર: ડૉ. સફદર 'આહ' -  સંગીત: ફિરોઝ નિઝામી બી એ

ઈશ્વરલાલ - પિયા દેશ હૈ જાના - જ઼ુબાન - ગીતકાર: મહરૂલ ક઼ાદરી – સંગીત: સી રામચંદ્ર

સોંગ્સ ઑફ યોર દ્વારા વિષદ વિશ્લેષણની મદદથી Best songs of 1943: Wrap Up 1  માં વર્ષના શ્રેષ્ઠ ગાયકની પસંદગીની ચર્ચા કરે છે અને 'તાનસેન' માટે કે એલ સાયગલને વર્ષના શ્રેષ્ઠ ગાયક તરીકે વિભૂષિત કરે છે.

જોકે ગીતોની સંખ્યા, વિષય વૈવિધ્ય અને તેની સાથે ગાયકીની અને સ્વરની વ્યાપક પહોંચનાં વૈવિધ્યને ધ્યાનમાં લેતાં ૧૯૪૩નાં વર્ષ માટે મને સૌથી વધારે પસંદ પડેલ પુરુષ ગાયક જી એમ દુર્રાની છે.