હિંદી ચિત્રપટ સંગીતના સુવર્ણ યુગથી સંકળાયેલાં બ્લૉગવિશ્વનો બ્લૉગોત્સવ - સંપુટ # ૧૩ – મણકો : ૧૧_૨૦૨૫

 

હિંદી ચિત્રપટ સંગીતના સુવર્ણ યુગથી સંકળાયેલાં બ્લૉગવિશ્વના બ્લૉગોત્સવના ૧૩ મા સંપુટના મણકા - ૧૧_૨૦૨૫માં આપનું સ્વાગત છે.

With Kamini Kaushal Gone, the Last Living Link to Pre-Independence Hindi Cinema Fades Away – લાહોરમાં ૧૯૨૭માં જન્મ. મૂળ નામઃ ઉમા કશ્યપ. ચેતન આનંદની નીચા નગર (૧૯૪૬) એમની સૌ પથમ અને આમીર ખાનની લાલ સિંહ ચડ્ડા (૨૦૨૨) એમની છેલ્લી ફિલ્મ. તેમણે ૭૬ ફિલ્મોમાં અભિનય કર્યો. 

બદનામ ના હો જાએ મોહબ્બત કા ફસાના - શહીદ (૧૯૪૮) - સુરીન્દર કૌર - ગીતકારઃ ક઼મર જલાલાબાદી – સંગીતઃ: ગુલામ હૈદર

યોગાનુયોગ કેવો કે ધર્મેન્દ્ર જોયેલી પહેલ વહેલી ફિલ્મ પણ ‘શહીદ’ હતી. 

Bollywood's 'He-Man' Dharmendra dies at 89 - ધર્મેન્દ્ર (કેવલ કૃષ્ણ દેઓલ - જન્મઃ ૮ ડિસેમ્બર ૧૯૩૫) ની સૌ પહેલી ફિલ્મ દિલે તેરા હમ ભી તેરે (૧૯૬૦) હતી. લગભગ ૬૫ વર્ષની કારકિર્દી દરમ્યાન તેમણે ૩૦૦ જેટલી ફિલ્મોમાં કામ કર્યું. 

જાને ક્યા ઢુંઢતી રહતી હૈ યે આખેં મુઝમેં - શોલા ઔર શબનમ (૧૯૬૨) - મોહમ્મ્દ રફી - ગીતકારઃ કૈફી આઝમી - સંગીતઃ ખય્યામ

ડસ્ટેડ ઓફ્ફ Ten of my favourite Dharmendra duets  અંજલિ સ્વરૂપે રજૂ કરે છે. 

Remembering Dharmendra: News Today With Rajdeep Sardesai

अलविदा, धर्मेंद्र! - Ravish Kumar Official

આજના અંકમાં અંજલિઓ અને યાદોને સાંકળતા લેખો  તરફ વળીશું  –

દર વર્ષે ૧૪ નવેમ્બરે નેહરૂ ચાચાની યાદમાં Happy Children’s Day! ઉજવાય છે.

Salil Chowdhury: The Unpredictable Genius – સલીલ ચૌધરી (જન્મઃ ૧૯ ન્નવેમ્બર, ૧૯૨૨) સંગીતમાં નવા પર્યોગો કરતા રહ્યા અને ક્યારેય એક ઢાળમાં ન જ રહ્યા. તેમનો પૂર્ણતાનો આગ્રહ અથાક રહ્યો. પાછા વિદ્રોહી પણ ખરા. Manek Premchand સંગીતની નૈસર્ગિક પ્રતિભાશાળી કલાકારનાં જીવન અને કામ પર નજર કરે છે. 

અન્ય લેખો:

Salil Chowdhury – A Continuum of Art   - Kunal Desai

‘Feelings, Lyrics, Orchestra — Everything was Different in Salil Chowdhury’s Songs’: Jyoti Chowdhury - Ratnottama Sengupta

‘She is Capable of Delivering Anything a Music Maker Can Think Of’ – Salil Chowdhury Speaks About Lata Mangeshkar - Peeyush Sharma

Jagte Raho: A Night of Truth  - Madhulika Liddle

Aye Mere Pyaare Watan: The Yearn for the Motherland - Shirish Waghmode

Apni Kahaani Chhod Ja: Leave a Story That Will Be Retold  -

10 Most Favourite Salil Chowdhury Songs: Indian Melodies, Western Harmonies - Anuradha Warrier

Suchitra brother-zones Dev: watching Bambai ka Babu, and a Raj Khosla tribute - રાજ ખોસલાની જન્મ શતાબ્દીના ઉપલક્ષમાં બંબઈ કા બાબુની જીર્ણોદ્ધાર કરેલી પ્રિંટ પર રજૂ કરાયું. 

Geeta Dutt sings for O P Nayyar  – ઓ પી નય્યરની જન્મશતાબ્દીની ઉજવણી રૂપે ગીતા રોય (દત્ત) ની ૯૫મી જન્મતિથીની યાદમાં...

OP Nayyar’s Non-Film Songs - ઓ પી નય્યરની જન્મશતાબ્દીની ઉજવણી રૂપે રવિન્દ્ર કેળકર ઓ પી નય્યરનાં ગૈર ફિલ્મી ગીતોનો મનોહર ગુલદસ્તો રજૂ કરે છે.

ઇન્ડિયન એક્ષપ્રેસનાં Sampada Sharma નાં અઠવાડીક કોલમ, Bollywood Rewind, ના લેખો –

• Dilip Kumar’s ‘first love’ ended their relationship, married brother-in-law to honour promise to dying sister - પોતાની આત્મકથા માં દિલીપ કુમારે કામિની કૌશલ સાથેના તેમના પરદા પરના અને અંગત સંબંધો વિશે ખેલદીલીપૂર્વક એકરાર કર્યો છે. 

વિસરાતી યાદો...સદા યાદ રહેતાં ગીતો ના ૧૦મા સંસ્કરણના નવેમ્બર ૨૦૨૫ના શૈલેન્દ્રનાં સલીલ ચૌધરીએ સંગીતબધ્ધ કરેલાં હિંદી ફિલ્મ ગીતો –  હાફ ટિકિટ (૧૯૬૨)  ને યાદ કર્યાં. ૨૦૧૮થી દરેક નવેમ્બર મહિનામાં, શૈલેન્દ્રનાં સલીલ ચૌધરીએ સંગીતબધ્ધ કરેલાં હિંદી ફિલ્મોનાં વિસારે પડતાં ગીતોને તેમની ફિલ્મોનાં રજૂઆતનાં વર્ષના ક્રમમાં યાદ કરવાનો ઉપક્રમ શરૂ કરેલ છે. અત્યાર સુધી, આપણે

૨૦૧૮માં વર્ષ ૧૯૫૩ થી ૧૯૫૫,

૨૦૧૯માં વર્ષ ૧૯૫૬,

૨૦૨૦માં વર્ષ ૧૯૫૭,

૨૦૨૧માં વર્ષ ૧૯૫૮ થી ૧૯૬૦

૨૦૨૨માં ૧૯૬૧  (ચાર દિવારી)

૨૦૨૩માં ૧૯૬૧ (મેમ દીદી) અને

૨૦૨૪માં ૧૯૬૧ (સપન સુહાને)નાં

ગીતો સાંભળી  ચૂક્યાં છીએ.

હવે નજર કરીએ અન્ય વિષયો પરના કેટલાક લેખો પર –

રાષ્ટ્રીય ગાન 'વંદે માતરમ્'ની ૧૫૦ વર્ષની સંગીત યાત્રા - સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામ સમયની 'વંદે માતરમ્'ની વિદ્રોહ ગાથા - વંદે માતરમ્ મધુર સૂરાવલી, ગીત, રાષ્ટ્રગીત, અને યાદગીરી જેવાં અનેક સ્વરૂપમાં સર્જાતું રહ્યું છે

The Force of the Divine Alarm માં સૌથી વધારે સંગીતમય અને સાતત્યપૂર્ણ સ્વર એમ એસ સુબ્બલક્ષ્મીના સ્વરમાં ગવાયેલું શ્રી વેંકટેશ્વરા સુપ્રભાતમ રહ્યું છે.

Songs of the Troublesome Vehicle, જેમાં રસ્તે વયડેલાં વાહનોને ધક્કા મારવામાં સ્ત્રીઓએ (પણ) લુરુષોને સરખે ભાગે હાથ દીધો છે.

‘Fevicol ka Mazboot Jod’ – Songs of the Inseverable Bond of Love - પ્રેમનું જૉડ એટલું મજબૂત છે કે ગુસ્સામાં છોડી ગયેલ પ્રેમીને પાછા ખેંચી લાવે છે.  આ ગીતો જનમ જનમના સાથ વાળાં ગીતો નથી. અહીં રજૂ કરાયેલાં ઘણાં ગીતો તો બહુ હળવા મુડનાં રોમેન્ટીક ગીતો છે. ફેવીકોલ કા મજ઼્બૂત જોડની ભાવના ક્યાં તો ગીતના મુખડામાં અને ક્યાં તો અંતરામાં નજરે પડે છે. 

Best songs of 1940: Wrap Up 3 માં ૧૯૪૦ ના વર્ષ માટેનાં યુગલ ગીતોની સમીક્ષા કરવામાં આવી છે અને હમ ઔર તુમ ઔર યે ખુશી (અલીબાબા, ૧૯૪૦ - સુરેન્દ્ર, વહીદન બાઈ - સંગીતઃ અનિલ બિશ્વાસ)  શ્રેષ્ઠ યુગલ ગીત તરીકે અને Best songs of 1940: Wrap Up 4માં ૧૯૪૦ ના વર્ષ માટેનાં સંગીતકારોની સમીક્ષા કરવામાં આવી છે અને પંકજ મલ્લિક, અનિલ બિશ્વાસ અને આર સી પાલને સહભાગે શ્રેષ્ઠ સંગીતકારો તરીકે પસંદ કરાયા છે.

અને હવે વિવિધ વિષયો પરની નિયમિત શ્રેણીઓના લેખો તરફ નજર કરીએ:

નવેમ્બર ૨૦૨૫માં વેબ ગુર્જરી પર 'ફિલ્મ સંગીતની સફર'માં પ્રકાશિત થયેલા લેખો:

એક કલાકાર: ગાયકો એકથી વધુ [૧]

ફિલસુફીભર્યાં ગીતો – ૪૧ – कल हो न हो

બીરેન કોઠારીની ફિલ્મનાં ક્રેડીટ ટાઈટલ્સ સાથે વાગતાં ટાઈટલ સોંગની નાં શહીદ (૧૯૪૮) ટાઈટલ ગીતને રજૂ કરે છે.

વાદ્યવિશેષ શ્રેણીમાં પિયૂષ પંડ્યા અને બીરેન કોઠારી આ મહિને તાલવાદ્યો (૧)  ને  લગતાં યાદગાર ગીતોને રજૂ કરે છે..

દિપક સોલીયા 'ધિક્કારનાં ગીતો' માં પ્રેમસંબંધમાં વાંકું પડે ત્યારે મુજરામાં પણ કરૂણાની રજૂઆતને રહતે થે કભી જિનકે દિલ મેં…   દ્વારા રજૂ કરે છે

આ બ્લૉગોત્સવના દરેક અંકના અંતમાં આપણે આજના અંકમાં ઉલ્લેખાયેલ કોઈ પણ પોસ્ટ સાથે સંકળાયેલ હોય એવાં મોહમ્મદ રફીનાં ગીત યાદ કરતાં હોઈએ છીએ. ૨૦૨૫માં આપણે ઓ પી નય્યર રચિત  મોહમ્મદ રફીનાં યુગલ ગીતો યાદ કરીશું. હમણાં મોહમ્મદ રફીએ આશા ભોસલે સાથે ગાયેલાં ઓ પી નય્યર નાં યુગલ ગીતો સાંભળી રહ્યાં છીએ. ......

મૈં હું બાંકે નૈનોવાલી મેરી બાત હૈ નિરાલી - છૂ મંતર (૧૯૫૬) - ગીતકારઃ જાં નિસ્સાર અખ્તર 

ઓ મો. બેંજો ઈશારે તો સમજો - હમ સબ ચોર હૈ (૧૯૫૬) - ગીતકારઃ મજરૂહ સુલ્તાનપુરી 

યે રાત આશિક઼ાના છાયા સમા સુહાના - નયા અંદાઝ (૧૯૫૬) - ગીતકારઃ જાં નિસ્સાર અખ્તર

મૈં ઢુંઢતી હું કહાં ઓ સનમ - શ્રીમતી ૪૨૦ (૧૯૫૬) - ગીતકારઃ મજરૂહ સુલ્તાનપુરી

હિંદી ચિત્રપટ સંગીતના આપણા આ બ્લૉગોત્સવને વધારે માહિતીપ્રદ, રસપ્રદ અને વૈવિધ્યસભર કરવા માટે આપનાં સૂચનો આવકાર્ય છે.

અહીં રજૂ કરાયેલ, લેખો, બ્લૉગ પૉસ્ટ્સ, તસ્વીરો અને વિડીયો / ઓડીયો લિંક્સના પ્રકાશાનાધિકાર મૂળ રચયિતાના અબાધિત રહે છે.